راه نرفتن کودک نشانه چیست، آیا جای نگرانی وجود دارد؟
از آنجا که کسب مهارت های تکاملی از جمله چهاردست و پا رفتن، ایستادن، راه رفتن و ... در روند تکاملی شیرخواران اهمیت بسیار زیادی دارد، همواره مورد توجه والدین بوده و در برخی موارد اسباب نگرانی آنها را فراهم می کند. گرچه معمولا شیرخواران در محدوده زمانی مشخصی این توانایی را کسب می کنند اما در این میان تعدادی از آن ها دیر تر این مهارت ها را می آموزند، در این میان راه نرفتن کودک از جمله مواردی است که تازه مادران را به شدت نگران می کند. آیا راه نرفتن کودک در محدوده زمانی مورد انتظار جای نگرانی دارد؟ آیا دیر راه افتادن کودک طبیعی است؟ محدوده سنی مورد انتظار برای راه رفتن نوزادان چه زمانی است؟ چه کاری می توان در جهت کمک به راه رفتن کودک انجام داد؟ برای کسب اطلاعات کامل در مورد راه رفتن کودک و دریافت پاسخ تمامی این پرسش ها با ما در ارتباط باشید.
علت دیر راه افتادن کودکان
راه رفتن به عنوان یکی از مراحل تکاملی شیرخواران، گاهی به یک چالش برای مادر و پدر تبدیل می شود. راه نرفتن کودک شما در سنی که بیشتر همسالانش بدون کمک راه می روند می تواند برای شما سبب نگرانی های زیادی شود. البته که تمامی نگرانی های شما در مورد راه نرفتن کودک دلبندتان قابل درک است، اما با کسب اگاهی درمورد دیر راه افتادن کودکان خواهید دانست که مساله انقدرها هم نگران کننده نیست. وقتی کودک می آموزد که چگونه چهار دست و پا به جلو برود، چالش دیگری آغاز می شود که همان ایستادن و گام برداشتن است. مسلماً رشد مهارت حرکتی کودک از زمان تولد آغاز می شود، اما یادگیری مهارت خزیدن یا راه رفتن به کمک والدین نقطه عطف بزرگی برای او محسوب می شود و به او "آزادی" می بخشد. این آزادی به آن معنا نیست که کودک دیگر نیازی به والدین ندارد بلکه نشان می دهد مهارتهای حرکتی او در حال رشد بوده و او به تدریج برای مراحل بعدی آمادگی کسب می کند.
بعد از چهار دست و پا رفتن، چه مرحله ای خواهد بود؟
سینه خیز یا همان چهار دست و پا راه رفتن به همراه نشستن مستقل و بدون کمک دو مرحله رشد هستند که تقریبا همزمان رخ می دهند. هنگامی که کودک راه رفتن را می آموزد، ابتدا سعی می کند با استفاده از بخش فوقانی بدن یعنی بازوها و کف دست ها از حالت نشسته برخیزد، سپس توانایی حرکتی در ساق پاها، کفل و کف پاها رشد می کند. در چهار دست و پا رفتن نیز به همین صورت است و رشد به تدریج از سر به طرف انگشتان پا اتفاق می افتد. اما آیا راه نرفتن کودک به این معنی است که او چنین توانایی هایی را کسب نخواهد کرد؟!
کودکان چه موقع چهار دست و پا رفتن را می آموزند؟
مقدمات زیادی لازم است تا کودکی که خود را به طرف بالا می کشد، بتواند اولین گام هایش را بردارد.
حتما تا بحال یک کودک هشت ماهه را دیده اید که قادر است خود را بالا بکشد و بایستد. این کودک می ایستد، تلوتلوخوران به جلو می رود و بالاخره تعادل خود را بدست می آورد.
قرار دادن یک پا جلوی پای دیگر مستلزم فعال شدن ماهیچه های زیادی است. تعداد زیادی از این عضلات مستقل بوده و به صورت غیرارادی تحت کنترل مغز قرار دارند به این معنی که حرکت دادن آنها نیازی به فکر کردن ندارد.
توانایی ایستادن معمولا حدود 8 الی 10 ماهگی ظاهر می شود. اما این سن بین 9 تا 18 ماه متغیر بوده و این محدوده سنی نیز کاملا طبیعی است. بنابراین راه نرفتن کودک یک ساله جای نگرانی ندارد. درحقیقت این نقطه عطف تکاملی در افراد مختلف در زمان های متفاوتی به وقوع می پیوندد و به ندرت نشان دهنده وجود یک عارضه جدی در کودک است.
چه موقع کودک راه می رود؟
کودکان معمولا بین 10 تا 16 ماهگی شروع به راه رفتن می کنند. این مرحله از رشد در برخی از کودکان ممکن است دیرتر اتفاق بیفتد.
البته تعریف "راه رفتن" نیز متفاوت است، برخی والدین ادعا می کنند فرزندشان در سن 9 ماهگی شروع به راه رفتن کرده است، اما معمولا منظورشان از راه رفتن این است که کودک اشیای منزل را می گیرد و با تکیه بر آنها از یک نقطه به نقطه دیگر حرکت یا به عبارتی گشت زنی می کند. در این مقاله هدف از راه رفتن، برداشتن گامهای با ثبات بدون تکیه بر شی دیگر است.
نشانه های راه رفتن بر طبق زمان
کودک از حدود 6 ماهگی اولین نشانه های آمادگی برای راه رفتن را نشان می دهد. با مطالعه این نشانه ها درمی یابید آیا فرزندتان آمادگی راه رفتن را پیدا کرده است یا خیر؟
6 تا 9 ماهگی: کودک قبل از راه رفتن، توانایی نشستن بدون کمک را بدست می آورد و سپس چهار دست و پا می رود. در مواردی نیز بلافصله بعد از نشستن، می ایستد و راه می رود. اما معمولا چهار دست و پا یا سینه خیز رفتن، قبل از مهارت راه رفتن به وجود می آید. این مراحل، شاخصهای رشد کودک هستند و باید مورد توجه قرار بگیرند. چنانچه هر یک از این مراحل در کودک زود اتفاق بیفتند، راه رفتن نیز زودتر خواهد بود و اگر این مراحل دیرتر رخ دهند، کودک دیرتر می تواند راه برود. اما نکته اینجاست که ویژگی های منحصر به فرد هر کودک به طور کلی غیرقابل پیش بینی هستند و این زمان در کودکان با هم تفاوت دارد. در عین حال، اگر کودک 9 ماهه شما نمی تواند بدون کمک بنشیند، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
9 تا 12 ماهگی: در این سن کودک خود را بالا می کشد تا با گرفتن لوازم و اشیا بتواند بایستد. او می تواند چند ثانیه بدون کمک بایستد و می آموزد که چگونه از حالت ایستاده، بنشیند. او همچنان با گرفتن اشیایی مانند میز و صندلی راه می رود یا به اصطلاح گشت زنی می کند. بنابراین به دلیل اینکه راه رفتن مراحل و انواع مختلفی دارد، نمی توان در مورد زمان آغاز به راه رفتن، به درستی پاسخ داد.
12-18 ماهگی: کودک شما حالا دیگر نوپا به شمار می آید زیرا می تواند تاتی کند و راه برود اگر چه راه رفتن در این سن سست و بی ثبات است. چنانچه فرزند شما تا 17 ماهگی قادر به راه رفتن نبود، به پزشک متخصص کودکان مراجعه فرمایید. در واقع، 17 ماهگی برای راه رفتن دیر نیست، اما زمان خوبی است و با مراجعه به هنگام به پزشک می توان مشکلات احتمالی را رفع کرد.
این نکته را در نظر داشته باشید برخی کودکان ذاتاً نسبت به سایرین محتاط تر هستند و ممکن است تا زمانی که آمادگی کافی بدست نیاورند، شروع به راه رفتن نمی کنند. شاید شما از این خصلت فرزندتان مطلع نباشید، کودک محتاط به صورت پراکنده قدم بر می دارد اما به دلیل عدم احساس امنیت، نمی تواند یک مسافت طولانی را طی کند، در حالی که کودک دیگر بدون توجه به اینکه ممکن است بیفتد، به راحتی راه می رود.
کمک به راه رفتن کودک نوپا
اگر این پرسش را در جمع دوستان خود مطرح کنید، میلیونها پاسخ مختلف دریافت خواهید کرد. برخی والدین برای کمک به راه رفتن کودک، دستان او را می گیرند. عده ای برای تشویق مهارت او جامپر یا واکر مخصوص تهیه می کنند. اما واقعیت این است که کار خاصی از شما ساخته نیست، مهمترین کاری که می توانید انجام دهید این است که صبور باشید و از هر گونه مداخله بپرهیزید که البته کار ساده ای نیست!
نکات زیر به شما کمک می کنند تا رشد طبیعی راه رفتن را در کودکان پرورش دهید:
- به فرزندتان اعتماد کنید: بهترین راه کمک به راه رفتن کودکان این است که اجازه دهیم او با سرعت خودش این کار را انجام دهد. هل دادن او برای کاری که آمادگی انجامش را ندارد، علاوه بر اینکه کمکی نخواهد کرد بلکه با آثار منفی همراه خواهد بود.
- از واکرهای کودک(روروئک) نکنید. بر اساس مقالات مندرج در مجلات معتبر علمی، پزشکان اطفال به دلیل خطرات ایمنی و عدم مزایای کافی استفاده از واکر را برای کودکان نامناسب می دانند.
- به کودک اجازه دهید به طور طبیعی رشد کند. هر شاخص فیزیکی بر اساس مبنای قبلی خود تعریف می شود. اگر کودک هنوز نمی تواند بنشیند، قادر به راه رفتن نخواهد بود و اگر نتواند غلت بزند، نشستن نیز امکان پذیر نیست. هر مهارت جدیدی که کودک می آموزد، بر قدرت و ثبات عضلاتش اضافه می شود. پژوهش نشان داده است، کودکانی که مداخله ای در رشد طبیعی آنان صورت نمی گیرد، زمان بیشتری نیاز دارند تا یاد بگیرند چگونه مرحله گذار یا مرحله ای از رشد را پشت سر گذاشته و به مرحله ای دیگر وارد شوند. این وضعیت گذار بسیار عجیب و جالب است. اما با هل دادن کودک به مرحله بعدی مثلا با راه بردن او ، اجازه نمی دهیم که وضعیت گذار را تجربه کند.
اما آیا اگر زیر بازوی کودک را بگیرید و او را راه ببرید، به توانایی او صدمه وارد کرده اید؟ البته خیر، تنها هدف از ذکر مطلب این بود که مراقب باشیم کودک رشد طبیعی خود را داشته باشیم.
- مراقبت از کودک: اگر مکان راه رفتن برای کودک امن و ایمن باشد، احتمال راه رفتن کودک بیشتر است.
آیا راه نرفتن کودک جای نگرانی دارد؟
رشد مهارت حرکتی در کودکانی که مهارت راه رفتن را می آموزند، باید به اندازه ای پیشرفت کند که کودک بتواند تعادل خود را حفظ کرده و یک پا را جلوتر از دیگری قرار دهد. متخصصان معتقدند که اگر کودک تا هجده ماهگی راه نرود، باید به پزشک متخصص کودکان مراجعه کرد. در مورد راه نرفتن کودک پزشک معمولا راهنمایی و پیشنهادات لازم در حوزه مراقبت های بهداشتی را اختیار افراد جویای کمک، قرار می دهد.
مطالعه بیشتر:
1- چگونه محیطی ایمن در خانه برای کودکان نوپا ایجاد کنیم؟
2- چه آسیب دیدگی های کودک نوپا را تهدید می کند؟
3- کمک به زبان باز کردن کودکان
4- كودك در چند ماهگي راه ميرود؟
