عواملی که سبب دوقلوزایی می شود

آمارهای قرن بیست و یکم نشان می دهند که احتمال وقوع دوقلوزایی در جمعیت عمومی 3 درصد یا به عبارتی 3 مورد از هر 100 بارداری را شامل می شود. همچنین بر طبق آمارهای موجود از ابتدای دهه 1980 میلادی نرخ دوقلوزایی به میزان 61 درصد افزایش یافته است. بر اساس آمار ملی مرکز بهداشت ایالات متحده (NCHS) میزان تولد نوزادان دوقلو 33.9 در هر 1000 تولد زنده است.

 عوامل موثر بر بارداری دوقلویی

همانگونه که پیش از این نیز اشاره شد متولد شدن دوقلوهای همسان معمولا به صورت تصادفی رخ می دهد. ولی با این حال عوامل متعددی وجود دارند که می توانند احتمال باردار شدن دوقلویی را افزایش دهند.

پیشینه خانوادگی یا وراثت

شاید از مهمترین عواملی که سبب دوقلوزایی می شود وراثت باشد. چنانچه خودتان جزء فرزندان دوقلو بوده و یا داشتن کودکان دوقلو در خانواده شما موروثی باشد احتمال وقوع بارداری دوقلویی در شما بیشتر خواهد بود. ولی با این حال اگر همسر شما جزء فرزندان دوقلو بوده و یا دوقلوزایی در خانواده وی ارثی باشد این امر هیچ تاثیری در دوقلو باردار شدن شما نخواهد داشت.

در واقع در دوقلوزایی همه چیز به مادر بستگی دارد. زیرا این مادر است که تخمک را تولید می کند. بنابراین اگر خود یا مادرتان جزء فرزندان دوقلو هستید احتمال وقوع بارداری دوقلویی و همچنین احتمال تخمک گذاری مضاعف (آزاد شدن بیش از یک تخمک در هر سیکل قائدگی) در شما بالاتر خواهد بود. در صورت آزاد شدن دو تخمک چند ژن خاص با هم ترکیب شده و به این ترتیب شانس باردار شدن دوقلوهای غیر همسان در شما افزایش خواهد یافت.

قومیت و نژاد

از دیگر عواملی که عواملی که سبب دوقلوزایی می شود نژاد افراد است که به هیچ وجه نمی توانید آن را تغییر دهید. قومیت از جمله عوامل دیگری است که تاثیر قابل توجهی بر میزان دوقلوزایی دارد. احتمال دوقلویی در اقوام آسیایی و اسپانیایی کمتر است؛ در حالیکه دوقلوزایی در آفریقایی ها و سپس اروپایی ها بیشتر مشاهده می شود.

خصوصیات بدنی (قد و وزن)

بله، شاید کمی عجیب به نظر برسد ولی احتمال بارداری دوقلویی در خانم های بلند قامت بیشتر از خانم های کوتاه قد است. علاوه بر آن اضافه وزن نیز احتمال بارداری دوقلویی را در افزایش می دهد.

احتمال وقوع بارداری دوقلویی در بانوانی که از رژیم غذایی مناسب و متعادلی برخوردارند نسبت به مادرانی که از رژیم غذایی کم چرب پیروی می کنند بسیار بیشتر است. حاصل مطالعه ای که توسط کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا منتشر شد نشان داد که افزایش نرخ چندقلوزایی به دلیل افزایش میزان چاقی در مادران است.

همچنین یافته های این مطالعه نشان می دهد که احتمال وقوع بارداری دوقلویی در آن دسته از بانوانی که دارای شاخص توده بدنی 30 و بالاتر هستند در مقایسه با بانوانی که شاخص توده بدنی پایین تری دارند، بیشتر است. البته این عامل فقط در مورد تولد دوقلوهای همسان صادق است.

سن بارداری

از دیگر عواملی که سبب دوقلوزایی می شود می توان به سن بارداری اشاره کرد. احتمال وقوع دو یا چند قلو زایی با بالا رفتن سن مادر افزایش می یابد. بانوان بالای 35 سال نسبت به بانوان جوان تر هورمون محرک رشد فولیکول یا به عبارتی FSH بیشتری تولید می کنند. FSH مسئول رشد و بلوغ تخمک ها بوده و به آزاد شدن تخمک از تخمدان ها کمک می کند. هر چه سطح این هورمون در بدن بیشتر باشد در هر دوره تعداد تخمک های بیشتری آزاد شده و در نتیجه احتمال چندقلوزایی افزایش می یابد.

بارداری های متعدد

چنانچه پیش از این بارداری دوقلویی را تجربه کرده اید احتمال آنکه در بارداری های بعدی خود مجددا دوقلو باردار شوید بسیار زیاد است. همچنین احتمال بارداری دوقلویی با افزایش تعداد بارداری ها بیشتر می شود.

درمان های ناباروری و بارداری دوقلویی

درمان های کمک باروری شانس بهتری را برای بارداری دوقلویی فراهم می کنند. در صورت نیاز پزشک می تواند بهترین گزینه را به شما توصیه کند. ولی با این حال هیچ پزشکی استفاده از این روش ها را به منظور دوقلوزایی به فردی که قادر به باروری طبیعی است توصیه نمی کند. در واقع این روش تنها در بانوانی کاربرد دارد که  از مشکل ناباروری رنج می برند.

1- IVF یا لقاح آزمایشگاهی

آن دسته از مادرانی که تحت درمان با IVF یا لقاح مصنوعی قرار می گیرند احتمال بارداری دو یا چندقلویی در آنها به میزان 20 تا 40 درصد افزایش می یابد. البته این موضوع عمدتا بستگی به تعداد جنین هایی دارد که در رحم قرار داده می شود. همچنین شواهد موجود حاکی از آن است که احتمال باردار شدن دوقلوهای همسان در بانوانی که تحت درمان با IVF قرار دارند بیشتر است.

2- IUI یا تزریق اسپرم به داخل رحم

یکی دیگر از عواملی که سبب دوقلوزایی می شود استفاده از تزریق داخل رحمی اسپرم است. در این روش اسپرم با کمک یک سرنگ به داخل رحم تزریق می شود البته استفاده از این روش درمانی به تنهایی احتمال چندقلوزایی را افزایش نمی دهد. در واقع بانوانی که تحت درمان با IUI قرار دارند همزمان از داروهای درمان ناباروری نیز استفاده می کنند که این امر به طور غیر مستقیم احتمال بارداری دوقلویی را افزایش می دهد.

مطالعه بیشتر:

نشانه های بارداری دوقلویی یا چندقلویی

افزایش احتمال دوقلوزایی با استفاده از داروهای گیاهی

زایمان طبیعی دوقلوها در چه شرایطی امکان پذیر است؟