اسهال و استفراغ در کودکان + دلایل و علائم و درمان

اسهال و استفراغ در کودکان چند روز طول می کشد؟ اسهال و استفراغ در کودکان همراه با تب می تواند شرایط بسیار آزاردهنده و نگران کننده ای را برای والدین ایجاد کند به همین سبب بیشتر والدین می پرسند که اسهال و استفراغ در کودکان معمولا چقدر طول می کشد. باید بگوییم استفراغ در بچه ها معمولاً 1 تا 2 روز طول می کشد در حالی که اسهال می تواند تا 10 روز هم پابرجا باقی بماند.

علائم اسهال و استفراغ در کودکان 5 ساله و کمتر چیست؟

بیشتر نوزادان و شیرخواران به صورت طبیعی و گاه به گاه مدفوع شل دارند (پو) و در کل بچه هایی که از شیر مادر تغذیه می کنند، به طور معمول مدفوع شل تری نسبت به نوزادان تغذیه شده با شیر خشک دارند. اگر مدفوع آبکی و بدون فرم و شکل به صورت مداوم از بدن خارج شود، می توان گفت که اسهال ایجاد شده است.

برخی از کودکان بین 1 تا 5 سال، به صورت مکرر مدفوع بدبو و شل و آبکی که ممکن است حاوی تکه غذاهای قابل تشخیص مانند هویج و نخود باشد، را دفع می کنند. این بچه ها به طور معمول از سایر جهات بدون مشکل و سالم بوده و روند رشد و تکامل خود را به صورت طبیعی سپری می کنند. به علاوه ممکن است اسهال به دلیل نوشیدن بیش از حد نوشیدنی های میوه ای غیرالکلی و شیرین ایجاد شده باشد، اما در هر حال بهتر است برای شناسایی دلیل اسهال، به پزشک اطفال مراجعه کنید. اگرچه که گاهی اوقات پزشک نیز نمی تواند هیچ علتی را برای وقوع این مشکل پیدا کند.

کودکان مبتلا به اسهال، ممکن است خروج مدفوع با حجم زیاد و با فشار و به صورت شل و آبکی را به صورت مکرر تجربه کنند. رنگ مدفوع در این بچه ها ممکن است از قهوه ای تا سبز متفاوت باشد و بوی آن به طور معمول کاملاً آزار دهنده است. همچنین ممکن است از انقباض و گرفگی معده (دردهای کرامپی) و یا درد نیز شکایت داشته باشند.

دلایل اسهال و استفراغ در کودکان چیست؟

اسهال و تهوع در کودکان با یا بدون استفراغ ممکن است در اثر موارد مختلفی ایجاد شود، از جمله:

• آلوده شدن یک ویروس

• یک عفونت در معده

• مسمومیت غذایی

• خوردن چیزی که ممکن است به آن حساسیت داشته باشند.

درمان های اسهال و استفراغ در کودکان

درمان اصلی برای اسهال و استفراغ در کودکان این است که فرزند خود را در خانه نگه دارید و مطمئن شوید که او به نوشیدن مایعات مانند آب، محلول های آبرسانی خوراکی یا همان او آر اس (ORS)، شیر مادر و یا شیر خشک ادامه می دهد. فراموش نکنید که بدون تجویز پزشک، هیچ دارویی را با هدف قطع اسهال به دلبند خود ندهید. به علاوه لازم است بدانید که آنتی بیوتیک ها معمولاً برای درمان اسهال و استفراغ تجویز نمی شوند.

مشکل اسهال و استفراغ در نوزادان و شیرخواران، جدی تر از کودکان بزرگتر است، زیرا بچه ها در سنین پایین ممکن است به راحتی و بیش از حد مایعات بدن خود را از دست بدهند و در نتیجه بدنشان کم آب شوند. علائم کم آبی بدن که باید با آن ها آشنایی داشته باشید، عبارت هستند از:

• بی حالی و رخوت در بچه (لتارژی) به گونه ای که کاملا گیج، خواب آلوده و با هشیاری پایین است.

• تعداد پوشک مرطوب کمتر

• ادرار زرد تیره

• خشکی دهان

• چشم های گود رفته

• فرورفتگی نقطه نرم ملاج یا همان فونتانل (fontanelle) در سر بچه

• فقدان اشک و یا ناچیز بودن مقدار آن در هنگام گریه کردن

اگر بدن فرزند شما کم آب شود، برای چبران آن به دریافت مایعات اضافی نیاز دارد. اگر از سینه های خودتان شیردهی را انجام می دهید، همینکه مرتباً به کوچولوی خود شیر داده و او را تغذیه کنید، کافی است اما اگر به کمک بطری و شیرخشک، تغذیه فرزندتان را انجام می دهید، لازم است تا در بین وعده های شیر خوردن، مایعات شفاف و سالمی همچون آب را نیز برای جلوگیری از کم آب شدن بدنش به او بدهید. همچنین می توانید از داروخانه ها، محلول های آبرسانی خوراکی را برای فرزند کوچک و بیمار خود تهیه کرده و یا از درمان های تجویزی پزشک برای حل این مشکل کمک بگیرید.

چه موقع به برای اسهال و استفراغ در کودکان پزشک مراجعه کنیم؟

اسهال و استفراغ در کودکان زیر یک سال باید همیشه توسط پزشک عمومی یا اطفال بررسی شود. به علاوه تمامی بچه هایی که چنین علائمی را تجربه می کنند، باید در اسرع وقت به نزد پزشک برده شوند:

• بچه هایی که از نوشیدن مایعات، امتناع می کنند.

• اسهال پس از گذشت 10 روز بهبود نمی یابد.

• بچه هایی که استفراغ می کنند و نمی توانند مایعات را درون معده خود نگه دارند.

• کودکانی که بدنشان کم آب شده است (تعداد کمتر پوشک مرطوب، فقدان اشک و یا کاهش میزان آن در هنگام گریه کردن، دفع ادرار زرد تیره یا قهوه ای، خشکی لب و دهان)

• آن هایی که درد معده بدی دارند.

• خون در مدفوع آن ها وجود دارد.

• استفراغ سبز رنگ دارند.

• و یا اینکه به هر دلیلی در مورد شرایط فرزند خود نگران هستید.

مراقبت های خانگی برای بچه های درگیر اسهال و استفراغ

کاملا قابل درک است که اسهال و استفراغ، شرایطی آزاردهنده و نگران کننده است اما نباید در مواجهه با چنین وضعیتی دست و پای خود را گم کرد زیرا به بدتر شدن اوضاع منتهی خواهد شد. اگر کوچولوی شما نیز اسهال و استفراغ دارد، موارد زیادی وجود دارند که می توانید برای کنترل مشکل و باثبات شدن وضعیت او در منزل انجام دهید:

• در شیرخوارانی که از شیر مادر و بطری تغذیه می شوند، روند شیردهی و تغذیه باید مانند روال گذشته و به صورت منظم ادامه یابد.

• هیچ مدرکی وجود ندارد که روزه گرفتن و غذا نخوردن، به نفع فرد مبتلا به اسهال و استفراغ باشد.بنابراین اگر دلبند شما به سنی رسیده که از غذاهای جامد استفاده می کند، مانند قبل به تغذیه او ادامه داده و غذاهایی را انتخاب کنید که در عین مفید و سالم بودن، اشتهایش را برانگیخته می کنند.

• کودکان بزرگتر باید به طور معمول غذا بخورند. غذاهای سرشار از کربوهیدرات مانند نان، سیب زمینی، ماکارونی و برنج برای او در این وضعیت خوب هستند و سوپ نیز انتخاب خوبی است که به دلیل آبکی بودن، می تواند به جای مایعات به بچه ها داده شو.د

• اگر فرزندتان در سنی است که هنوز از پوشک استفاده می کند، ممکن است به دلیل دفع مکرر مدفوع، دچار سوختگی و آسیب در پوست حساس ناحیه مقعد شود. بنابراین می بایست به کمک کرم های مخصوص از ایجاد درد و یا بثورات و آسیب های پوستی در این نواحی جلوگیری کنید.

• اطمینان حاصل کنید که بعد از هر بار اسهال و دفع مدفوع، پایین تنه فرزندتان را به آرامی و به صورت کامل تمیز می کنید. این کار برای جلوگیری از تحریک پوست که می تواند کوچولوی شما را حسابی ناراحت و اذیت کند، ضروری است.

• در زمان بیماری، فرزند کوچکتان ممکن است بیشتر از گذشته احساس خستگی و تحریک پذیری کند. اینکه اجازه دهید تا او حسابی استراحت کند هیچ موردی ندارد فقط حواستان را جمع کنید که برای خواباندن دلبندتان همواره او را در حالتی قرار دهید که به پشت بر روی تخت قرار گرفته باشد نه به صورت دمر و بر روی شکم. زیرا این وضعیت خطر مرگ ناگهانی در نوزادی (سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا SIDS) را کاهش می دهد.

پیشگیری از  اسهال و استفراغ در کودکان

 اسهال و استفراغ در کودکان به قدری برای خودشان و والدینشان، آزاردهنده و عذاب آور است که به طور قطع، یافتن راهکارهایی برای جلوگیری از بروز آن، بسیار خوشایندتر و مطلوب تر از این است که کوچولویتان به این مشکل دچار شده و بعد تازه به دنبال راه حلی برای رفع آن باشید. بهترین راه برای جلوگیری از اسهال و استفراغ، داشتن بهداشت شخصی مناسب است:

• طلایی ترین نکته در بحث رعایت بهداشت شخصی این است که برای جلوگیری از شیوع عفونت، همواره می بایست دستان خود را به خوبی و به دقت، با صابون و آب گرم بشویید. به علاوه دستان خود را کاملا خشک کنید اما هرگز حوله های مورد استفاده خود را به اشتراک نگذارید، زیرا این کار باعث گسترش بیماری می شود.

• دست هایتان را در این مواقع حتما بشویید:

1. قبل از دست زدن به مواد غذایی، از جمله بطری های شیر نوزادان و شیرخواران.2. قبل از غذا خوردن.3. بعد از رفتن به توالت و یا پس از تعویض پوشک فرزند خود.4. پس از تمیز کردن خون، مدفوع یا استفراغ اشخاص و به خصوص فرد بیمار.5. بعد از پاک کردن بینی، چه بینی کودکتان و چه بینی خود شما.6. پس از دست زدن به زباله ها.

• سطوح را تمیز کنید. شستشو با مواد شوینده و آب یک روش بسیار موثر برای از بین بردن میکروب ها از سطوحی است که لمس کرده اید.

• اگر فرزندتان از شیر خشک استفاده می کند، اطمینان حاصل کنید که بطری های شیر او به دقت شسته و استریل شده اند.

• وسایل شخصی را هرگز و با هیچ کس به صورت مشترک استفاده نکنید. به فرزندتان یاد دهید که باید از وسایل شخصی خود مانند حوله، مسواک، لباس زیر یا پارچه مخصوص پاک کردن صورت استفاده کند و آن ها را به دیگران ندهد.

• اگر کودک شما اسهال دارد، در صورت امکان یک توالت جداگانه برای اعضای دیگر خانواده ترتیب دهید و پس از هر بار استفاده آن را با یک ضد عفونی کننده تمیز کنید.

• دلبند خود را تا 2 هفته پس از آخرین دوره اسهال یا استفراغ به شنا نبرید.

• اگر کودک شما اسهال یا استفراغ دارد، تا 24 ساعت بعد از آخرین دوره بیماری، نباید به مدرسه یا مهدکودک برود. بنابراین بیماری او را به مسئولین مرکز مورد نظر و مربی و معلمش اطلاع دهید.

• لباس یا رخت خواب های آلوده به اسهال یا استفراغ را فوراً برداشته و بشویید.

و در نهایت قوی باشید. اسهال و استفراغ در کودکان نیز مانند هر بحران دیگری، با آرامش و آگاهی شما مدیریت شده و در نهایت دلبند دوست داشتنیتان مانند گذشته سرحال و قبراق خواهد شد.

 مطالعه بیشتر:

انواع مدفوع نوزاد و مدفوع طبیعی نوزاد چگونه است؟

مدفوع سبز نوزاد نشانه چیست و دلایل سبز شدن مدفوع نوزاد چیست؟

علت اسهال نوزادان و تفاوت مدفوع طبیعی با اسهال چیست؟