مصرف زیاد ویتامین آ در کودکان چه عوارض و خطراتی دارد؟
کودکانی که به اندازه کافی ویتامین A دریافت نمی کنند، علاوه بر مشکلاتی که قبل تر به آن ها اشاره شد، ممکن است تأخیر و یا حتی توقف در رشد را نیز تجربه کنند. زیرا ویتامین A برای رشد مناسب بدن هر انسانی لازم و ضروری است. به همین سبب امروزه به تمامی نوزادان قطره ویتامین آد تجویز می گردد که مصرف آن تا پایان شش ماهگی ضروری است. اما برخی مادران دقت کافی را در دوز تجویزی این قطره به کار نمی برند. در ادامه این مقاله می گوییم که مصرف زیاد ویتامین آ در کودکان و نوزادان چه خطراتی دارد و چرا باید از مصرف زیاد ویتامین آ در نوزادان جلوگیری کنید.
انواع ویتامین A
در غذاهای مصرف ما، دو نوع ویتامین A وجود دارد: ویتامین A و پروویتامین A .
ویتامین عملکردی آ (Preformed vitamin A) که به عنوان رتینول نیز شناخته می شود، از طریق منابع حیوانی به بدن ما وارد شده و معمولاً در مواد غذایی همچون گوشت، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می شود. البته از طرف دیگر، ویتامین آ از طریق منابع گیاهی نیز در دسترس است. به این فرم از ویتامین A، کاروتنوئید می گویند که از دسته پروویتامین A به شمار می رود. کاروتنوئیدهای موجود در غذاهای گیاهی مانند میوه ها و سبزیجات قرمز، سبز، زرد و نارنجی رنگ در بدن ما به ویتامین A تبدیل می شود.در حالی که کمبود ویتامین ها و خصوصا ویتامین آ، در کشورهای پیشرفته به عنوان یک مشکل نادر در نظر گرفته می شود، اما متأسفانه بسیاری از افراد ساکن در کشورهای در حال توسعه، ویتامین A را به حد کافی دریافت نمی کنند و علائم کمبود ویتامین آ در کودکان آنها بروز می کند.
آیا مصرف زیاد ویتامین آ در کودکان خطرناک است؟
بله. اگرچه ویتامین A در تامین سلامت کلی بدن ما نقش ضروری دارد، اما با این حال، مصرف زیاد ویتامین آ در کودکان نه تنها مفید نبوده بلکه می تواند برای آنها خطرناک و آسیب رسان نیز باشد.
علت اصلی مصرف زیاد ویتامین آ در کودکان چیست؟
به ندرت پیش می آید که شخصی مقادیر بیش از حد ویتامین A را فقط از طریق رژیم غذایی دریافت کند. در حقیقت سمیت ویتامین A یا هایپرویتامینوز A ، به طور معمول به دلیل مصرف مکمل های با دوز بالا آن هم برای مدت زمان طولانی حاصل می شود.
عوارض مصرف زیاد ویتامین آد در نوزادان و کودکان چیست؟
متاسفانه ویتامین A اضافی در کبد کودک ذخیره شده و می تواند منجر به سمیت و بروز علائم و مشکلاتی همچون تغییرات بینایی، تورم استخوان ها، خشکی و زبری پوست، زخم های دهان و گیجی شود. خلاصه مطلب این که مسمومیت با ویتامین A معمولاً ناشی از مصرف بیش از حد مکمل های این ویتامین است و ارتباطی به مصرف مواد غذایی ندارد. دریافت بیش از حد این ویتامین می تواند مشکلات جدی همچون تغییرات بینایی، زخم های دهانی، گیجی و همچنین نقص مادرزادی در نوزادان را در پی داشته باشد.
مصرف زیاد ویتامین آ در زنان باردار چه خطری دارد؟
اما وقتی که پای زنان باردار به میان می آید، مساله از این هم جدی تر می شود، زیرا صرف بیش از حد ویتامین A در طی بارداری، با خطر بروز نقائص مادرزادی در نوزادان همراه است و به همین دلیل نیز زنان باردار باید در مورد مکمل ها و کرم های بهداشتی و آرایشی مصرفی خود بسیار مراقب باشند. با توجه به این نکات، ضروری است که همیشه قبل از شروع مصرف مکمل های ویتامین A با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بزرگسالان سالم روزانه به 700-900 میکروگرم ویتامین A نیاز دارند. البته افرادی که دارای شرایط سلامتی خاصی هستند ممکن است به مقدار بیشتری از ویتامین احتیاج داشته باشند که پزشک می بایست در این مورد تصمیم گیری نماید. به عنوان مثال زنانی که از سینه های خود به فرزندشان شیر می دهند، به میزان ویتامین A بیشتری نیاز دارند، در حالی که این رقم در کودکان بسیار کمتر است.
کمبود ویتامین A مشکلی است که اگرچه در آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته در حال حاضر بسیار نادر است اما در کشورهای در حال توسعه شیوع زیادی داشته و تعداد زیادی از مردم از آن رنج می برند. کمبود این ویتامین ارزشمند، ممکن است به عوارض جدی همچون التهاب و خشکی پوست، شب کوری، ناباروری، تأخیر در رشد و عفونت های تنفسی منجر شود.
به علاوه افرادی که زخم و آکنه دارند نیز ممکن است سطح ویتامین A پایین تری نسبت به بقیه مردم داشته و در صورت درمان با دوزهای بالاتر ویتامین، از شر این مشکلات رهایی یابند و پوستی سالم و زیبا داشته باشند. البته که به دلیل احتمال ایجاد سمیت در پی مصرف بیش از حد این ویتامین، درمان خودسرانه با آن هرگز توصیه نمی شود.
ویتامین A در منابعی مانند گوشت، لبنیات و تخم مرغ و همچنین غذاهای گیاهی به رنگ قرمز، نارنجی، زرد و سبز به وفور یافت می شود. بنابراین توصیه می شود برای اطمینان از دریافت کافی این ویتامین، انواع مختلف این غذاها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
و در انتها اگر به هر دلیلی به کمبود ویتامین A مشکوک شدید، با پزشک خود صحبت کنید. او با ارائه یک برنامه غذایی غنی از این ویتامین و همچنین تجویز مکمل های مناسب، می تواند به سادگی به رفع این کمبود کمک کند. اما برای جلوگیری از عوارض ناشی از مصرف زیاد ویتامین آ در کودکان، داروهای تجویز شده چه به صورت قطره و چه به صورت قرص را به اندازه به کودکان خود بدهید تا دچار مشکلات کبدی نشوند.
مطالعه بیشتر:
چگونه ویتامین مورد نیاز کودک را تامین می کنید؟
سنجش ویتامین بدن نوزاد با استفاده از اشک چشم!
چه کودکانی باید ویتامین بخورند و آیا باید به کودک مکمل داد؟
علائم کمبود ویتامین D در کودکان چیست و راه درمان آن چیست؟
