تاخیر رشد در کودکان واحتمال بروز تاخیر رشد در کودک چقدر است؟
همانطور که کودک خود را در حال رشد مشاهده می کنید و تغییرات او را پیش بینی می کنید، طبیعی است که کنجکاو و حتی نگران باشید که آیا روند رشد او به درستی پیش می رود، آیا دچار عارضه تاخیر رشد در کودکان نشده است؟ ("آیا او نباید الان بخزد؟" یا اینکه "خواهرش در این سن می توانست دستانش را به نشانه خداحافظی تکان دهد، چرا او نمی تواند؟ "). اما احتمال این وجود دارد که او با توجه به جدول زمانی خودش، به خوبی پیشرفت کند. در بیشتر اوقات، نوزادان تقریباً در سن مورد انتظار به نقطه عطف رشد خود (مانند غلتیدن، نشستن، راه رفتن و صحبت کردن) می رسند و در غیر این صورت، آنان به زودی به این نقطه دست می یابند. از سوی دیگر، اگر واقعا با مشکل تاخیر رشد در کودکان مواجه باشید، تشخیص زود هنگام مشکلات احتمالی از اهمیت برخوردار است.
"تاخیر رشد در کودکان" به چه معناست؟
پزشکان این اصطلاح را هنگامی استفاده می کنند که کودک در محدوده وسیعی از موارد به مراحل مهم رشد طبیعی نرسد. این تاخیر ممکن است در یک یا چند زمینه باشد: مهارت های حرکتی ناخالص مانند نشستن و مهارت های حرکتی خوب مانند چنگ زدن و گرفتن اشیا، مهارت های ارتباطی و زبانی (هم درک زبان و هم صحبت کردن)، مهارت های خودیاری (مانند آموزش دستشویی رفتن و لباس پوشیدن)، و مهارتهای اجتماعی (مانند برقراری ارتباط چشمی و بازی با دیگران).
کلیر لرنر، متخصص رشد کودک می گوید: "لازم به یادآوری است که گرچه رشد کودک تابع یک روند معمول و طبیعی است بیشتر نوزادان قبل از راه رفتن می خزند، قبل از گفتن اولین کلمه خود صدا ایجاد می کنند، اما کودکان با سرعت های مختلف و به روش های مختلف رشد می کنند".
بنابراین، به عنوان مثال، یک کودک 9 ماهه ممکن است مهارت های حرکتی بسیار پیشرفته ای داشته باشد زیرا او عاشق کاوش و تعامل از طریق حرکت است اما زمان زیادی را صرف حرف زدن نمی کند، در حالی که کودک دیگر در همان سن ممکن است هجاها را تمرین کند و شما را "مادر" صدا کند. اما مهارتهای حرکتی کمتری داشته باشد. لرنر توضیح می دهد: "آنچه مهمترین پیگیری است این است که کودک در همه حوزه ها به جلو پیشرفت می کند."
احتمال بروز تاخیر رشد در کودکان چقدر است؟
مطالعات مختلف گزارش داده اند که 10 تا 15 درصد کودکان زیر 3 سال دارای تاخیر رشد مانند مشکل در یادگیری، برقراری ارتباط، بازی یا انجام فعالیت های بدنی یا مهارت های عملی هستند. در میان کودکان مبتلا به تاخیر در رشد، حدود 40 درصد آنان بیش از یک مشکل در رشد و کمتر از 2 درصد سه یا بیشتر دارند.
تشخیص به موقع تاخیر رشد در کودکان چه اهمیتی دارد؟
مداخله زودهنگام می تواند برای بسیاری از کودکان با تاخیر رشد تفاوت زیادی ایجاد کند، با این حال یک مطالعه نشان داد که فقط حدود 3 درصد از کودکان مورد توجه مناسب و به موقع قرار می گیرند. به همین دلیل مهم است که اگر مشکوک به عقب افتادن رشد فرزندتان هستید، در این مورد با پزشک متخصص صحبت کنید. برخی از تأخیرها با رفتن کودک به مدرسه از بین می رود، در حالی که مشکلات دیگر تا بعدا مشخص نمی شوند. حدود 14 درصد کودکان زیر 17 سال دارای مواردی مانند اختلال گفتار و زبان، ناتوانی ذهنی، اختلالات یادگیری یا مشکلات عاطفی و رفتاری هستند.
علایم تاخیر رشد در کودکان چیست؟
اکثر والدین نسبت به سنی که کودک آنها به نقاط عطف مهارت حرکتی مانند خزیدن و راه رفتن می رسد کاملاً حساس هستند و اینکه آیا این دستاوردها چقدر "زود" یا "دیر" اتفاق می افتند. اما همچنین ممکن است مهارتهای حرکتی دقیقتر فرزندتان را مانند مهارت (یا عدم توانایی) وی در برداشتن یک شی از یک جای مرتفع یا گرفتن اسباب بازی از یک دست با دستی دیگر، را در نظر بگیرید.
از مهمترین علائم تاخیر رشد در کودکان در عرصه زبان، ممکن است متوجه شوید که کودک شما در درک معنی کلمات و جملات یا بیان ایده ها با کلمات مشکل دارد. یا ممکن است با آنچه پزشکان "هدف ارتباطی" می نامند، یعنی توانایی ابراز وجود با اشاره، تقلید و ایجاد صدا مشکل داشته باشد.
چگونه نشانه های تاخیر رشد در کودکان را تشخیص دهیم؟
بهتر است خود را با جدول زمانی معمول برای رشد مهارت های شناختی و جسمی آشنا کنید، بنابراین می توانید از آن به عنوان یک دستورالعمل کلی استفاده کنید. به این ترتیب می دانید که در 3 یا 4 ماهگی اکثر نوزادان می توانند اشیا را درک کنند و به آنها دسترسی پیدا کنند و تا حدود 9 ماهگی آنها می توانند در حالی که چیزی را نگه می دارند بایستند. خواهید دید که در حدود 9 ماهگی اکثر نوزادان مفهوم ماندگاری جسم را درک می کنند (که یک جسم هنوز هم وجود دارد، حتی وقتی که نمی توانند آن را ببینند) و تا اولین سال تولد بیشتر کودکان می توانند خواسته های خود را به صورت غیرکلامی بیان کنند.
به خاطر داشته باشید که اگر فرزند شما زودرس متولد شود، ممکن است گاهی اوقات نسبت به سایر کودکان همسن خود به زمان بیشتری برای رسیدن به مراحل رشد نیاز داشته باشد. پزشکان ممکن است رشد کودک نارس را تا دو یا سومین سال تولد کودک، بر اساس تاریخ تولد مقرر شده و نه تاریخ تولد واقعی او پیگیری کنند.
علل تاخیر در رشد کودکان چیست؟
بعضی اوقات تأخیر در رشد یک دلیل پزشکی دارد، مانند عوارض زایمان زودرس یا یک بیماری ژنتیکی مانند سندرم داون. یا می تواند نتیجه یک بیماری یا حادثه جدی باشد.
تأخیر در گفتار و زبان ممکن است ناشی از نقص شنوایی یا مشکلی در حنجره، گلو، حفره بینی یا دهان باشد. مشکلات ارتباطی ممکن است مربوط به مشکلی در سیستم عصبی مرکزی باشد.
هنری شاپیرو، متخصص اطفال در بیمارستان کو در سن پترزبورگ، فلوریدا، می گوید، هرچند اغلب، هیچ دلیل پزشکی خاصی برای توضیح تأخیر در رشد یافت نمی شود.
چه موقع باید برای درمان تاخیر رشد در کودکان با پزشک تماس بگیرم؟
غرایز خود را دنبال کنید. شما کودک خود را به بهترین وجه می شناسید، بنابراین به احتمال زیاد مشکلات- یا مشکلات احتمالی- را زود تشخیص می دهید. لرنر می گوید، اگر سوالی یا نگرانی دارید، آن را بررسی کنید، حتی اگر فقط برای اطمینان باشد.
یادداشت برداری از مشاهدات خود قبل از مراجعه به پزشک ممکن است مفید باشد. آیا مسئله خاصی به خصوص در مورد نحوه حرکت یا برقراری ارتباط کودک شما را آزار می دهد؟ آیا به نظر می رسد او نقطه عطف رشد را که قبلاً به آن رسیده بود از دست داده است؟ آیا علائم خاصی از تاخیر جسمی یا علائم تاخیر زبانی یا ارتباطی را مشاهده کرده اید؟
آیا پزشک نوزاد من تأخیر در رشد را بررسی می کند؟
بله حتما، آكادمی اطفال آمریكا توصیه می كند كه نوزادان و كودكان در هنگام مراجعه به پزشک از نظر هرگونه تاخیر احتمالی به طور غیررسمی غربال شوند و كودكان از 9، 18 و 30 ماهگی از نظر رشد و نمو رسمی و ساختاری تحت بررسی کامل قرار گیرند. (اگر قصد ندارید یک معاینه 30 ماهه ترتیب دهید ، معاینه 24 ماهه می تواند جایگزین آن شود؛ برخی از برنامه های مراقبت های بهداشتی چکاپ های 30 ماهه را پوشش نمی دهند.)
پزشک باید در مورد هرگونه نگرانی تان از شما سوالاتی بپرسد. با استفاده از آزمونهای استاندارد ارزیابی رشد، پزشک به دنبال مهارتهای حرکتی خاص، مهارتهای ارتباطی و زبانی و توانایی شناختی خواهد بود.
اگر مشکل نگران کننده ای وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش دقیق تری انجام دهد یا شما را به یک متخصص در زمینه رشد ارجاع دهد. پس از آن کودک شما ارزیابی رشدی خواهد داشت که ارزیابی عمیق تری از مهارت های او است. یا، اگر به نظر می رسد کودک شما در زبان یا در برقراری ارتباط تأخیر دارد ، پزشک ممکن است او را برای ارزیابی به یک آسیب شناس گفتار بفرستد.
مشکلات بینایی و شنوایی که ممکن است بر رشد در مناطق دیگر تأثیر بگذارد به سختی قابل تشخیص است، مگر اینکه حرفه ای باشید. معاینه چشم و گوش نیز باید بخشی از برنامه هر معاینه برای کودک شما باشد، از اولین بازدید وی توسط پزشک به عنوان یک نوزاد. اگر پزشک کودک شما مشکوک به مشکلی باشد، ممکن است آزمایش های شنوایی یا بینایی دقیق تری را به شما توصیه کند.
اگر نگران تاخیر رشد در کودکان هستید، منتظر دیدار بعدی نباشید. با دکتر تماس بگیرید و نگرانی خود را توضیح دهید. او ممکن است بتواند ترس شما را به سرعت آرام کند یا ممکن است بخواهد بلافاصله قرار ملاقات برای غربالگری رشد را تعیین کند.
اگر دکتر تشخیص دهد که کودک من سالم است، برای رفع نگرانی خود چه کاری باید انجام دهم؟
اگر فرزند شما توسط پزشک خود ارزیابی شده است و همچنان نگران هستید، در دریافت نظر پزشک دیگری دریغ نکنید. اگر نگران تأخیر زبان کودک خود هستید، به دنبال یک متخصص در زمینه های رشد باشید، یا با یک آسیب شناس گفتار مشورت کنید. علاوه بر این، اکثر جوامع برنامه های مداخله زودهنگام دارند که ارزیابی ها و غربالگری های تکاملی را برای افرادی که واجد شرایط هستند، ارائه می دهد.
مطالعه بیشتر:
جدول تکامل کودکان و بررسی ترتیب رشد تکاملی کودک
هورمون رشد، علائم کمبود هورمون رشد در کودکان و بزرگسالان
نشانه های تاخیر تکاملی در کودکان در ماه های مختلف چیست؟
دیر حرف زدن کودک و علایم هشدار دیر حرف زدن کودک چیست؟
