سیستیت بینابینی یا سندرم مثانه دردناک چیست؟
سیستیت بینابینی (IC)، که اغلب سندرم مثانه دردناک نامیده میشود، عارضه‌ای پیچیده و مستلزم دقت زیاد است. تشخیص آن سخت است و هرچند با روش‌های درمانی تحمل این عارضه آسان‌تر خواهد بود، اما درمانی برای آن وجود ندارد.
سندرم مثانه دردناک
به دلیل اینکه سندرم مثانه دردناک دارای علائمی مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر است، اغلب متخصصان در تشخیص آن اشتباه میکنند. در صورت ادامه‌دار شدن درد مجاری بیش از ۶ هفته و به‌دلیل مشکلاتی غیر از عفونت یا سنگ کلیه، ممکن است به سندرم مثانه دردناک دچار شده باشید. مهم نیست این بیماری چه نام دارد، سیستیت بینابینی چالش‌های بسیاری دارد. این بیماری ممکن است بر زندگی اجتماعی، ورزش، خواب و حتی توانایی کار کردن شما تاثیرگذار باشد. با این وجود، همچنان می‌توانید خود را به این درمانها مجهز کنید و نشانهها را مورد بررسی قرار دهید.
بیماری سیستیت بینابینی چیست؟
IC، یک مشکل مزمن مثانه است. پس از تصفیه ادرار توسط کلیهها، مثانه آنرا در خود نگه میدارد. این مشکل باعث فشار و درد زیر ناف خواهد شد. نشانهها ممکن است دائمی یا دورهای باشند. این عارضه موجب نیاز فوری و اغلب دردناک به توالت رفتن میکند. ممکن است در موارد حاد لازم باشد روزانه ۴۰ تا ۶۰ بار به دستشویی بروید. این میتواند خواب شبانه فرد را با مشکل مواجه میکند.
علائم سیستیت بینابینی چیست؟
این مشکل در فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود. این بیماری ممکن است روزانه یا هفتگی تغییر کند، یا ماهها و سال‌ها به طول انجامد. حتی ممکن است بدون هیچ نوع درمانی بهبود یابد.
نشانههای شایع بیماری:
• فشار و درد در مثانه که با پر شدن آن شدت پیدا میکند.
• درد زیر شکم، پایین کمر، لگن یا مجرای ادرار (لولهای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت میکند.)
• در بانوان، درد در قسمت خارجی دستگاه تناسلی، واژن یا ناحیهای در پشت واژن.
• در مردان، درد در کیسه بیضه، بیضهها، آلت تناسلی، یا در ناحیه پشت بیضهها.
• نیاز به دفع ادرار بیش از حد معمول ( ۷ تا ۸ بار در روز)
• احساس دفع ادرار در حالیکه به تازگی ادرار کردهاید.
• در بانوان درد هنگام ارتباط جنسی
• در مردان، درد هنگام انزال یا پس از ارتباط جنسی
آیا درد بیماری سیستیت بینابینی زیاد است؟
درد مثانهای که افراد با IC احساس میکنند میتواند از درد خفیف تا درد شدید متغیر باشد. ممکن است هنگام ادرار تنها سوزش کمی احساس کنید یا ممکن است احساس سوختگی شدیدی در فرد ایجاد شود. حدود ۵ تا ۱۰ درصد افرادی که به این عارضه مبتلا هستند، دچار زخم مثانه میشوند.
عواملی که ممکن است نشانهها را شدیدتر کنند:
• برخی غذاها و نوشیدنی‌ها
• اضطراب‌های ذهنی و جسمی
• عادات ماهیانه
چه کسانی دچار سیستیت بینابینی میشوند؟
بیش از ۹۰ درصد اشخاص مبتلا به این عارضه، بانوان هستند. حدود ۳ تا ۶ درصد از بانوان بزرگسال، به نوعی از این بیماری مبتلا هستند. حدود ۳ تا ۸ میلیون بانوی آمریکایی و ۱.۳ درصد مردان آمریکایی نیز به این عارضه مبتلا هستند. به طور میانگین این عارضه اولین بار پس از چهل سالگی آشکار میشود و با بالا رفتن سن افراد افزایش پیدا میکند.
علت سیستیت بینابینی چیست؟
اینکه چه چیزی باعث این عارضه میشود هنوز مشخص نیست. اما عقاید متفاوتی وجود دارد:
• مشکل در بافت مثانه باعث میشود مواد داخل ادرار بافت مثانه را تحریک کند.
• التهاب باعث ترشح مواد شیمیایی در بدن و علت به وجود آمدن نشانهها خواهد بود.
• مادهای داخل ادرار شما وجود دارد که باعث آسیب به مثانه میشود.
• مشکل اعصاب باعث میشود از چیزهایی احساس درد کنید که معمولا اذیت نمیکند.
• اختلال در سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث حمله به مثانه شود.
• مشکل دیگری در بدن که باعث التهاب شده و مثانه را هدف قرار می‌دهد.
سندرم مثانه دردناک چگونه تشخیص داده میشود؟
هیچ نوع آزمایشی برای تشخیص سندرم مثانه دردناک وجود ندارد. در صورتی‌که دچار درد مثانه و تکرر ادرار شده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید. اقدام بعدی بررسی این است که غیر از این مشکل چه مشکلات دیگری ممکن است وجود داشته باشد.
مردان و بانوان باید آزمایش‌های عفونت‌های مجاری ادرار، سرطان مثانه، بیماری‌های مقاربتی و سنگ کلیه را انجام دهند. در بانوان، آندرومتریوز و در مردان التهاب پروستات یا سندرم درد مزمن لگن، ممکن است با سیستیت بینابینی اشتباه گرفته شود.
آزمایش‌های دیگری که برای تشخیص سیستیت بینابینی انجام میشود:
• کشت ادرار. نمونه ادرار در ظرف مخصوصی جمع‌آوری شده و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده میشود.
• حجم ادرار باقی‌مانده در مثانه. به وسیله سونوگرافی، میزان ادراری که پس از اجابت مزاج در مثانه باقی می‌ماند، اندازه‌گیری میکنند.
• سیستوسکوپی. از لولهای نازک که سر آن دوربین وجود دارد، برای دیدن مثانه و مجاری ادرار استفاده میشود. تنها زمانی‌که در ادرار خون دیده شود و یا درمانها بی‌اثر باشند، از این روش استفاده میشود.
• بیوپسی مثانه و مجاری ادرار. بخش کوچکی از بافت مثانه و مجاری ادرار برای انجام آزمایش برداشته میشود. این کار در حین انجام سیستوسکوپی انجام میشود.
• کشیدگی مثانه. مثانه به وسیله مایع یا گاز پر میشود تا حجم آن افزایش پیدا کند. ممکن است این کار همراه با بیهوشی باشد. گاهی این کار یک روش درمانی است و در حین سیستوسکوپی انجام میشود.
• کشت مایع پروستات در مردان. پزشک برای انجام این آزمایش پروستات را فشار داده و از مایع آن برای آزمایش استفاده میکند. این کار معمولا انجام نمی‌شود.
درمانهای خانگی و سبک زندگی
حدود نیمی از موارد ابتلا به این عارضه، به خودی خود برطرف خواهد شد. از کسانی که نیاز به درمان دارند، اغلب این عارضه برطرف خواهد شد و به زندگی طبیعی خود باز می‌گردند.
درمان شامل کنترل علايم بیماری است و معمولا آزمون و خطاهایی است تا در نهایت به ترکیبی مناسب از درمان دست پیدا کنند و معمولا هفته‌ها و ماهها طول می‌کشد تا نشانههای بهبود ظاهر شود.
اولین قدم برای درمان بیماری سیستیت بینابینی، پرهیز از محرک‌ها و تغییر در سبک زندگی است که به بهبود نشانههای بیماری کمک میکند.
• مثانه خود را عادت دهید تا مقدار بیش‌تری ادرار در خود نگه دارد. برای مثال اگر عادت دارید هر نیم ساعت یک بار توالت بروید، آن را به ۴۵ دقیقه برسانید.
• اضطراب را از خود دور کنید که میتواند عامل تحریک باشد. ۵ دقیقه در روز برای خود کاری انجام دهید. این شروع خوبی است. عضلات خود را بکشید، کتاب بخوانید، تکنیک‌های آرامش‌بخش، معاشرت با دوستان، یا مراقبه میتواند مفید واقع شود.
• لباس‌های گشاد بپوشید. لباس‌های تنگ به مثانه فشار وارد میکند.
• ورزش‌های سبک انجام دهید. برای مثال پیاده‌روی کنید یا حرکات کششی انجام دهید.
• برای جلوگیری از تحریک، چیزهایی را که می‌خورید و می‌آشامید تغییر دهید. به غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث تحریک میشود، دقت کنید.
• در صورتی‌که سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید.
بسیاری از افراد به مواد غذایی و آشامیدنی‌هایی که باعث تحریک آن‌ها میشود، آشنایی دارند. ضرورتی ندارد تمام آن‌ها را در یک زمان کنار بگذارید. توجه کنید که کدام یک از مواد غذایی باعث بروز علائم میشوند. تهیه فهرست مواد غذایی و نشانه‌هایی که بروز می‌دهند، ایده مناسبی خواهد بود. از مواد غذایی مصرفی در روز و حال‌تان یادداشت‌‌برداری کنید. در زیر به برخی مواد غذایی که باعث تحریک مثانه میشود، اشاره شده است. البته ممکن است تاثیر آن‌ها در همه افراد یکسان نباشد:
مواد غذایی محرک شایع:
• مرکبات مانند پرتقال و لیمو
• گوجه فرنگی
• شکلات
• نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و نوشابه‌ها
• نوشیدنی‌های کربوهیدرات‌دار
• الکل
• غذاهای ادویه‌دار
• شیرین کننده‌های مصنوعی
با پزشک در مورد رژیم پرهیز غذایی خود مشورت کنید.
مرحله دوم درمان سیستیک بینابینی
در صورتی که روش تغییر سبک زندگی موثر نبود، می‌توانید روش بعدی را برای درمان مشکل انتخاب کنید:
• فیزیوتراپی. از روش‌های متفاوتی برای آرام کردن عضلات لگن میشود.
• آمیتریپتیلین. این دارو اسپاسم مثانه را کنترل میکند. این دارو پرکاربردترین داروی خوراکی برای این مشکل است.
• پنتوسان (Elmiron). هنوز تاثیر این دارو مشخص نیست، اما ممکن است در بهبود بافت مثانه مفید باشد. چند ماهی طول می‌کشد تا نشانههای این مشکل برطرف شود.
• هیدروکسیزین. این دارو یک ضدحساسیت است و اگر در طول شب مجبور هستید چند بار دفع ادرار داشته باشید، موثر خواهد بود.
• دی متیل سولفوکسید (DMSO). این دارو در افرادی که با مصرف داروهای دیگر بهبودی پیدا نکرده اند، با سوند در مثانه قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد این دارو با التهاب مقابله کرده و درد را کاهش می‌دهد. پزشکان اغلب آن را توصیه نمی‌کنند، زیرا ممکن است به طور موقت علائم را تشدید کرده و نیاز به مراجعه بیشتر به پزشک شود.
مرحله سوم درمان سیستیک بینابینی
در صورتی‌که روش‌های درمانی دوم تاثیرگذار نباشد، پزشک از روش‌های درمانی سوم استفاده خواهد کرد. در این روش به وسیله سیتوسکوپی داخل مثانه را مورد بررسی قرار می‌دهند. این کار در اتاق عمل و با بیهوشی انجام میشود.
اگر با متخصص اورولوژی، پزشکی که در درمان مشکلات مثانه تخصص دارد، مشورت نکرده‌اید، پزشک شما را به یک متخصص اورولوژی معرفی خواهد کرد.
• کشش مثانه. کشش آرام مثانه به‌وسیله مایعات، ممکن است به کاهش علائم کمک کند. در صورتی‌که این روش موثر باشد، تاثیر آن معمولا کم‌تر از ۶ ماه باقی خواهد ماند. تکرار این نوع درمان میتواند مفید باشد.
• استروئیدها. اگر در مثانه دارای زخم‌هایی به نام ضایعات هانر هستید، پزشک ممکن است آن‌ها را بردارد، بسوزاند و یا به آن‌ها استروئید تزریق کند.
مرحله چهارم درمان سیستیت بینابینی
وقتی تمام درمانها بی‌اثر بود، می‌توانید این موارد را امتحان کنید:
• سیکلوسپورین. این دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب میکند.
• عمل جراحی. در موارد بسیار نادر که درمانهای دیگر کارساز نیست، میتواند یک گزینه باشد. این عمل پیچیده است و ادرار را از مثانه دور میکند.حتی اگر درمانهای سیستیت بینابینی برای شما کارساز نبود، می‌توانید با استفاده از مسکن، طب سوزنی یا روش‌های دیگر نشانهها را از خود دور کنید.
مطالعه بیشتر:
درد لگن در زنان و درد لگن در زنان نشانه ی چیست؟
سوزش ادرار در بارداری و ادرار دردناک آیا درمانی دارد؟
عفونت مثانه در بارداری چیست و چه نشانه هایی دارد؟
درد مثانه در بارداری نشانه چیست و درمان درد مثانه چیست؟
