بیماری گریوز در نوزادان چیست و چگونه درمان می شود؟
غده تیروئید یک ساختار سپر مانند است که در ناحیه گردن، جلوی نای قرار گرفته و قسمت قدامی آن توسط غضروف تیروئیدی پوشیده می شود. این ساختار در دوران جنینی درقسمت زیر زبان تشکیل شده و در ادامه روند های رشد و تکامل به مکان نهایی خود یعنی جلوی گردن نقل مکان می کند.
این غده تحت تأثیر هورمون TSH که توسط مغز ترشح می شود، هورمون های RT۳ (تری یدوتیرونین معکوس) ، T3، T4 و کلسی تونین را تولید می کند. به این علت که هورمون های ذکر شده در انجام بسیاری از واکنش های بدن دخالت دارند، تولید و نیز تنظیم دقیق سطوح آنها در خون از اهمیت فراوانی برخوردار است.
بیماری گریوز در نوزادان
بیماری گریوز و یا سندروم گریوز یک بیماری خود ایمنی است. در این بیماری آنتی بادی های (پادتن ها) ترشح شده غده تیروئید را وادار می کنند که مقدار فراوانی هورمون تولید کند. فراوانی هورمون های تیروئیدی در جریان خون سبب سرعت یافتن متابولیسم بدن شده به این ترتیب نشانه های بیماری بروز خواهد کرد. گرچه این بیماری در نوزادان نیز رخ می دهد اما احتمال بروز آن در کودکان بیشتر است.
علت بروز بیماری گریوز در نوزادان
این بیماری زمانی در نوزاد بروز می کند که مادرِ او، در دوران بارداری و یا قبل از آن این بیماری را داشته باشد. به این ترتیب آنتی بادی های موجود در بدن مادر از جفت عبور کرده و به غده تیروئید در حال رشد و تکامل نوزاد حمله می کنند.
درصورتی که مادران در طی دوران بارداری مبتلا به بیماری گریوز باشند احتمال بروز سقط، مرده زایی و زایمان زودرس در آنها افزایش می یابد.
گرچه مهم ترین عامل بروز این بیماری در نوزادان مبتلا بودن مادر آنها است، اما لازم به ذکر است که تمامی نوزادان متولد شده از اینگونه مادران دچار این بیماری نمی شوند.
نشانه های بیماری گریوز در نوزادان
دامنه علائم مربوط به بیماری گریوز در نوزادان مختلف بسیار متفاوت است. این نشانه ها شامل موارد زیر می باشد:
- وزن کم هنگام تولد
- سر کوچک و گاهاً ناهنجار
- وزن گیری بسیار کم و نامناسب
- بزرگ بودن کبد و طحال
- تورم در قسمت قدامی گردن که به علت بزرگ شدن غده تیروئید ایجاد می شود (گواتر).
- تپش قلب
- پوست گرم و مرطوب
- فشار خون بالا
- پرخاشگری (بیشتر در کوکان)
- تحریک پذیری
- اختلالات خواب
- برجسته بودن کره چشم (چشم هایی که از حدقه بیرون زده اند)
- اسهال
- استفراغ
- مشکل در نفس کشیدن (به علت فشار غده تیروئید بزرگ شده بر روی نای)
روش های تشخیص بیماری گریوز در نوزادان
تشخیص بیماری گریوز در نوزادان با کمک انجام معاینات فیزیکی توسط پزشک متخصص و تشخیص علائم آن و نیز اندازه گیری سطح هورمون ها در آزمایش خون می باشد.
پزشک متخصص باید با گرفتن یک شرح حال کامل از مادر، درصورتی که او در دوران بارداری و یا حتی قبل از آن به این بیماری مبتلا بوده است، برای انجام برسی های بیشتر و دقیق تر از طریق آزمایش خون، سطح هورمون های تیروئیدی در نوزاد را بررسی کند تا در صورت ابتلای نوزاد به این بیماری هر چه سریع تر اقدامات درمانی مربوطه آغاز شود.
روش های پیشگیری و درمان بیماری گریوز در نوزادان
این بیماری ممکن است تا چند ماه پس از تولد پنهان ماده و در سنین بین 6 ماهگی تا یک سالگی خود را نشان دهد. معمولاً درصورت درمان درست و به موقع نوزاد در عرض چند هفته بهبود خواهد یافت. هدف از درمان بازگردان میزان فعالیت غده تیروئید به حد نرمال است. اقدامات درمانی شامل موارد زیر است:
- دارو درمانی جهت کاهش تولید هورمون های تیروئیدی
- دارو درمانی جهت کاهش تعداد ضربان قلب و بازگرداندن آن به حالت نرمال
درحقیقت با رساندن سطح هورمون های تیروئیدی به میزان نرمال، تمامی علائم از بین خواهند رفت.
اگر بیماری گریوز درمان نشود چه مشکلاتی پیش خواهد آمد؟
عدم درمان این عارضه به مشکلات زیر منجر خواهد شد:
- بسته شدن زودهنگام درزهای جمجمه
- مشکلات ذهنی
- بیش فعالی
- کوتاهی قد
تاکنون راهی برای پیشگیری از ابتلای جنین به بیماری گریوز شناخته نشده است. حتی در صورتی که از وجود این بیمادر در دوران بارداری مطلع باشیم، باید برای انجام اقدامات درمانی بر روی نوزاد تا پس از تولد صبر کنیم. بنابراین درصورتی که از وجود این بیماری در خودتان در طی دوران بارداری و یا حتی قبل از آن مطلع هستید، حتماً این موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید. درصورتی که هر یک از این نشانه ها را در نوزاد خود می بینید، در مراجعه بعدی به متخصص اطفال به او اطلاع دهید.
مطالعه بیشتر:
1- روش های تشخیص و درمان کم کاری تیروئید مادرزادی
3- کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئید
4- علت و روش تشخیص زردی نوزاد یا یرقان نوزاد
