پدیده خشونت گرایی و رفتار قلدری در کودکان
قلدری و زورگویی یک رفتار پرخاشگرانه است که در مقابل افراد ضعیف تر اتفاق می افتد. کودکان می توانند قلدری کردن را از الگوی شخصیتی خاصی آموخته باشند. کودکان قلدر یا زورگو قربانیان خود را از میان افراد منزوی و آسیب پذیر جامعه انتخاب می کنند.
بررسی قلدری در کودکان و به نوعی خشونت اهمیت زیادی برای والدینی دارد که فرزند یا فرزندانی خشونت گرا و یا قربانی خشونت دارند. این کودکان ممکن است 2 تا 3 ساله، نوجوان و یا بین این سنین باشند.
به طور کلی این رفتار در افرادی دیده می شود که در دوران کودکی مورد تمسخر و بی توجهی والدین یا دوستان خود قرار گرفته اند.
برخورد با کودکی که در معرض قلدری قرار گرفته است
معمولا به کودکانی که مورد تمسخر قرار می گیرند، گفته می شود که نادیده بگیر ولی موضوع به این سادگی ها نیست.
رفتار قلدری می تواند موجب بروز حوادث فاجعه باری در میان کودکان شود که اغلب این رفتار را عادت زود گذر در کودکان می نامند که مورد غفلت و بی توجهی قرار می گیرد. خشونت می تواند نقش مخربی در زندگی کودکان مدرسه ای داشته باشد. همچنین نباید به کودکمان بگوییم که تو هم او را بزن، این کار درستی نیست.
زورگویی یا قلدری در کودکان مدرسه ای
در حال حاضر قلدری مشکلی جهانی و بسیار مهم به ویژه در سنین مدرسه است. کودک زورگو یا به نوعی قلدر، کودکی است که با ایجاد احساس ناامنی و ناراحتی بچه های دیگر را آزار می دهد و از خود دور می کنند. کودکان قلدر گاهی متوجه می شوند که دیگران از آنها دور می شوند اما نمی دانند باید چه کاری انجام دهند تا با همسالانشان ارتباط بگیرند. این کودکان گاهی به دلیل اینکه نشانه های آسیب پذیری را در کودک دیگری می بینند، به یاد خودشان می افتند و به دلیل عصبانیت از وجود احساس حقارت، به او حمله می کنند و یا اینکه برای مراقبت ازخود در مقابل تهدید های دیگران، آنها را می ترسانند. اصولا زورگویی و قلدری در یک موقعیت نابرابر از نظر قدرت اجتماعی اتفاق می افتد.
رفتار قلدری شامل موارد زیر می باشد:
- پرخاشگری که موجب صدمه رساندن، ترساندن، آزار و اذیت می شود.
- این پرخاشگری از پیش تعیین نمی شود.
- مکررا اتفاق می افتد.
- معمولا کودکان قلدر نسبت به قربانیانشان از قدرت جسمانی بالاتری برخوردار هستند.
- قلدری کردن زمانی اتفاق می افتد که همه در گروه کوچکی قرار دارند که با هم آشنا هستند.
- یک رفتار پرخاشگرانه است.
انواع رفتار قلدری
- زورگویی جسمی مانند زدن، مشت کوبیدن
- زورگویی کلامی مانند دست انداختن دیگران یا مسخره کردن اسم آنها
- زورگویی غیر مستقیم یا غیر کلامی مانند ترساندن افراد یا طرد کردن اجتماعی افراد
تاثیر قلدری کودکان بر آینده آنها
میان زورگو و قربانی، قدرت فقط به موارد جسمانی مربوط نمی شود بلکه به ویژگی های شخصیتی افراد نیز مرتبط است. بیشتر کودکانی که زورگو هستند، خودشان قبلا قربانی زورگویی دیگران بوده اند. پژوهش ها نشان می دهند که زورگویی و قلدری کردن با ناهنجاری های روانی و مشکلات هیجانی و اجتماعی همراه است و همچنین در آينده با مصرف الکل و سیگار ارتباط دارد.
کودکان زورگو در پیدا کردن دوست همیشه مشکل دارند. آنها از رفتارهای پسندیده اجتماعی برای برقراری رابطه با همسالانشان استفاده نمی کنند ولی به دلیل اینکه تسلط و کنترل روی کودکان دیگر دارند معروف و پذیرفته می شوند.
این افراد در بزرگسالی با همسر خود ناسازگار خواهند بود و بزه کار می شوند، اگر مسئولیت اجتماعی به آنها واگذار شود، سعی می کنند به افراد زیر دست خود از طریق خشونت تسلط پیدا کنند. به همین دلیل باید برنامه ای در خصوص برخورد مناسب والدین و مدارس با پدیده خشونت گرایی کودکان و رفتار قلدری آنها ارائه شود.
نقش والدین کودکان قلدر در تعیین الگوی رفتاری
به عقیده متخصصان، والدین و اشخاصی که برای کودک الگوی رفتاری به شمار می آیند، در این زمینه نقش مهمی دارند. این کودکان متوجه می شوند که والدینشان از طریق خشونت به خواسته های خود می رسند، به همین دلیل از آنها تقلید می کنند.
هنگامی که والدین برای تسلیم کردن فرزندانشان از خشونت فیزیکی یا لفظی استفاده می کنند، به آنها می آموزند که خشونت راهی موثر برای رسیدن به هدف است به خصوص اگر بزرگتر و قوی تر باشیم و توانایی زورگویی به دیگران را داشته باشیم. به همین دلیل اگر کودکی از سوی والدین خود مورد خشونت فیزیکی یا لفظی قرار بگیرد، خودش کودک ضعیف تری را پیدا خواهد کرد تا به او خشونت ورزد و این موضوع تا نسل های بعدی ادامه پیدا خواهد کرد پس به این صورت نیست که قلدری در کودکان با بزرگ شدن آنها از بین برود.
برخورد والدین با رفتار قلدری در کودکان
- زمانی که کودکان قلدری می کنند برخی از والدین هیچ کاری نمی کنند و فقط سکوت می کنند.
- برخی هم با رفتار منطقی و با استفاده از اصول روانشناسی و تربیت کودک قلدری او را کنترل می کنند..
- برخی از والدین در مقابل قلدری کودکان پرخاشگری می کنند.
برخورد صحیح والدین با رفتار قلدری در کودکان
- تشویق های کلامی مانند تحسین کردن یا اظهار نظرهای مثبت در مورد رفتار کودک بسیار مناسب می باشد.
- ابتدا والدین باید رفتار قلدری فرزندشان را شناسایی کنند. هر رفتاری، قلدری محسوب نمی شود. قلدری رفتار پرخاشگرانه ای است که برای مدتی باید به شکل مستمر تکرار شود و موجب آزار جسمی و روانی فرد قربانی شود.
- تقویت رفتار مطلوب و تنبیه رفتار منفی کودک کمک کننده است. رفتاری که تقویت شود به احتمال زیاد تکرار خواهد شد و بالعکس. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که تنبیه ها و تشویق ها باید با سن و خلق و خوی فرزندتان متناسب باشد.
- والدین باید یادداشت هایی را از رفتار پرخاشگرانه فرزندشان تهیه کنند و آن را با رفتارهای مطلوب در آینده مقایسه کنند.
- والدین باید از تنبیه های ملایم استفاده کنند تا خودش به مشکل تبدیل نشود. تنبیه های ملایم می تواند شامل: گرفتن امتیازات قبلی مانند پول توجیبی و یا تماشای تلویزیون باشد.
تحقیقات نشان می دهند که این کارها باعث کاهش قابل ملاحظه رفتار قلدری در کودکان می شوند و این کاهش در سال های آینده زندگی اش به مرور ثابت می ماند.
برای رفتار قلدری در کودکان چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
والدین باید روش های موثر تربیتی را فرا گیرند تا بتوانند رفتارهای خشونت آمیز فرزندشان را تغییر دهند، اما گاهی انجام این کار به تنهایی بسیار دشوار است و ضرورت دارد که از یک متخصص کمک گرفته شود.
- والدینی که تصور می کنند تنها استفاده از زور راه حل مقابله با رفتارهای قلدری و پرخاشگرانه فرزندشان است و دائم می خواهند فرزندشان را کتک بزنند حتما باید به متخصص مراجعه کنند.
- زمانی که فرزندتان از دیگران سوء استفاده می کند و دائم آنها را کتک می زند حتما از متخصص کمک بگیرید.
- اگر مسئولان مدرسه مرتب از فرزندتان شکایت دارند و خود قادر به برخورد با خشونت گرایی او نیستید حتما باید به متخصص مراجعه کنید.
به طور کل اگر راههای مختلفی را امتحان کردید ولی موفق نشدید حتما به یک روانشناس نیاز دارید.
مطالعه بیشتر:
1- 7 راهکار برای تربیت فرزندانی شاد و خوش بین
2- رفتار با کودکی که به مهد کودک نمی رود
3- چگونه حس قدردانی در کودکان را بالا ببریم؟
4- درمان پرخاشگری کودکان یک تا سه ساله، زدن و گاز گرفتن
5- حفظ ایمنی کودکان در زمین بازی
