علت فراموشکار شدن در دوران بارداری
آیا فراموشکار شدن در دوران بارداری واقعی است یا فقط کمی حواس پرت هستیم؟
روزی پنج مرتبه قلم از دستتان می‌افتد (و برای برداشتنش به کمک نیاز دارید). هفته گذشته سعی کردید که از دستگاه خودپرداز با شماره شناسنامه به جای رمز کارتتان پول بگیرید. هیچ کس دوست ندارد که شاهد کاهش توانایی‌های شناختی خود باشد، و اگر مادر یا شوهرتان به شما بگوید که حواستان پرت شده است، احتمالاً ناراحت می‌شوید. البته این مسئله نیز واقعیت دارد؛ یعنی از بازدهی عملکرد شما کاسته شده است. بیایید ببینیم آیا فراموشکاری بارداری واقعی است یا خیر!
تغییرات هورمونی علت اصلی فراموشکاری در دوران بارداری
در دوران بارداری، میزان هورمون های استروژن و پروژسترون بسیار زیاد است (15 برابر بیش از میزان معمول) و به همراه طیفی از نشانه‌های دیگر، مقصر فراموشکاری شناخته می‌شوند. البته نمی‌توان انکار کرد که بی خوابی یکی از علت های تشدید فراموشکاری است. بنابراین، اندکی از فراموشکاری هایمان در نتیجه خستگی مزمن است. افزون بر این، همان طور که شکم بزرگ می‌شود، تغییر مرکز ثقل بدن را نیز می‌توان مقصر اصلی دست و پا چلفتگی زیاد دانست. به علاوه، محققان می‌گویند شما از نظر جسمی و روانی چنان با فرزند در حال رشدتان مشغولید که احتمالاً تمرکز بر دیگر بخش‌های زندگی‌تان کاهش می‌یابد.
مطالعات درباره‌ی "مغز فراموشکار بارداری" نتایج متناقضی را نشان می‌دهد. یکی از نشریه‌های انگلیسی مربوط به روانکاوی می‌نویسد، بانوان باردار اختلال شناختی ندارند. این مطلب از مطالعه‌ای نقل شده که در استرالیا انجام شده است. پژوهشگر ارشد این مطالعه، هلن کریستین، می‌گوید: نبود تمرکز یا حواس‌پرتی در اثر بارداری "اختلال شناختی" نیست. به زبانی دیگر، مغز شما توانایی خود را از دست نمی‌دهد؛ فقط شاید حواستان پرت باشد. در سال 2008 دکتر رز کرولی، روان‌شناس شناختی از دانشگاه ساندرلند، در مطالعه‌ای مشابه با 15 آزمون خاطرات و توجه، خانم‌های باردار را در برابر بانوان غیرباردار آزمایش و نتایج را جمع‌بندی کرد؛ بانوان باردار درباره‌ی خودشان "رفتار غالبی را درونی‌سازی" می‌کنند.
اما جولی هنری و پیتر ریندل استرالیایی در مطالعه‌ی سال 2008 به جمع‌بندی متفاوتی رسیده‌اند. این محققان عملکرد ذهن صدها خانم باردار، مادران و نیز خانم‌هایی را مطالعه کردند که نه باردار و نه مادر بودند. خانم هنری می‌گوید: بانوان باردار در برخی از خاطرات به شکل چشمگیری اختلال دارند، اما نه در همه‌ی آنها. آنها چنین جمع‌بندی کردند که بانوان باردار وظایف ذهنی "جدید" (مثل شماره تلفن‌های جدید) را مشکل‌تر به یاد می‌آورند تا شماره‌ی دوستان و خانواده خود را.
فراموشکاری مادران پس از زایمان
برخی از پژوهشگران معتقدند که مغز بانوان پس از زایمان بهبود می‌یابد. دکتر گریک کینزلی از دانشگاه ویرجینیا، درباره‌ی پژوهش خود می‌گوید: معتقدم که زایمان و شیردهی پستانی اندازه‌ی بخش‌هایی از مغز در نواحی مرتبط با انگیزش و رفتار را افزایش می‌دهد، و این تغییر پس از تولد نوزاد همیشگی می‌شود. در بخش‌های متفاوت مغز میزان ماده‌ی خاکستری به اندازه‌ی اندک، اما چشمگیر افزایش می‌یابد. در افراد بالغ، ماده‌ی خاکستری عموماً در چند ماه بدون یادگیری چشمگیر، آسیب یا بیماری مغزی یا تغییر اساسی در محیط زیست تغییر نمی‌یابد. نواحی تاثیرپذیرفته از انگیزه‌ی مادرانه، روند پاداش و احساسات، یکپارچگی حواس، و استدلال و قضاوت حمایت می‌کند.
این نتایج در پژوهش‌ها درباره‌ی حیوانات، بهبودی در حس مکان‌یابی و توانایی در یافتن غذا پس از مادرشدن را نشان می‌دهد (موش‌ها و پستانداران). دکتر کینزلی می‌گوید: ظاهراً هنگام بارداری فرد عملکرد مغز خود را از دست می‌دهد، زیرا برای کنارآمدن با تقاضاهای پیچیده‌ی پرورش نوزاد بخش‌هایی از مغز او در حال تغییر مدل است.
بنابراین، دفعه‌ی بعد که شوهرتان برای گذاشتن بستنی در مایکروویو شما را مسخره کرد، به او بگویید که با بخشی از تغییر مدل مغزتان مشغولید. این توضیحی برای مغز فراموشکار بارداری است که خوشایند مادران در انتظار خواهد بود.
چگونه با فراموشکاری در دوران بارداری کنار بیاییم؟
- درک کنید: عادت داشتید که برنامه‌های روزانه را در مغزتان نگه دارید – اکنون بپذیرید که نمی‌توانید.
- آن را بنویسید: قرار ملاقات می‌گذارید؟ باید ویتامین‌های بارداری بخرید؟ همیشه آن را یادداشت کنید. دفتر یادداشت یا تقویمی را در کیف دستی خود نگه دارید یا از برنامه‌های روی تلفن خود استفاده کنید.
- هوشیارانه بخورید: ثابت شده است که کولین (در تخم‌مرغ‌ها یافت می‌شود) و اسیدهای چرب امگا3 (در ماهی‌ها و گردو وجود دارد) برای مغز مفید هستند.
- به دیگران محول کنید: از اطرافیانتان بخواهید که مسئولیت برخی از کارهایی را که شما فراموش کرده‌اید، به عهده بگیرند، مثل شستن ظروف.
- خود را ببخشید: با وجودی که دانشمندان توافق دارند که علت این فراموشکاری بارداری است، ولی مغزتان را از دست نمی‌دهید (قول می‌دهیم!)، پس طوری رفتار نکنید که انگار دیوانه شده‌اید!
- زمان بیشتری به خود بدهید: اگر پس از تولد فرزندتان انتظار می‌کشید که مغزتان به حالت قبلی بازگردد، منصرف شوید. محرومیت از خواب بر حافظه‌ی شما و اکثر والدین اثر می‌گذارد.
مطالعه بیشتر:
1- شناخت دلایل بی خوابی در سه ماهه های اول تا سوم بارداری
2- فراموشی در بارداری و پس از زایمان نوزاد
3- بارداری، زنان را فراموشکار می کند؟
4- شیردهی پستانی ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد
