علت و درمان ناباروری مردان
روش های ناسالم زندگی به صورت فزآینده ای ناباروری مردان را افزایش داده که نتیجه اش بروز مشکلات در روابط زناشویی و تولید مثل است.
علت ناباروری مردان
به طور کلی می توان ناباروی را این گونه تعریف کرد: ناتوانی یک زوج در باردار شدن بعد از یک سال نزدیکی منظم و بدون استفاده از پیشگیری کننده ها.
مدتها است ناباروری تنها مشکل بانوان به شمار نمی آید و در آقایان نیز رو به افزایش است. ممکن است، عوامل گوناگونی زمینه ساز بروزش باشد که در ادامه به آنها می پردازیم:
- مشکلات و مسائلی مربوط به تولید اسپرم، انتقال اسپرم و قابلیت تحرک اسپرم.
- مشکلات ساختاری اسپرم.
- بسته بودن مجاری که اسپرم را از بیضه‌ها به مجرای خروجی آن می آورد.
- عفونت‌ها
علت اصلی ناباروری مردان، ناتوانی در تولید اسپرم هایی سالم است که از نظر تعداد و تحرک اندازه مناسبی داشته باشند. معمولا علت اصلی ناباروری مردان، رژیم غذایی ناسالم، فعالیت کم ورزشی و افزایش میزان هورمون‌ها در غذاهای مصرفی است که تمامی این‌ها می تواند تعداد و قدرت تحرک اسپرم ها را کاهش داده و باعث ناباروری مردان شود. برای مثال استفاده از دخانیات یکی از عوامل اصلی است. پژوهش‌ها به تازگی نشان داده اند که وقتی‌که یک زوج یا فقط مرد خانواده سیگاری باشد، ۶۴ درصد احتمال سقط جنین افزایش می یابد.
تنش های محیط اطراف نیز مثل قرار گرفتن مداوم در معرض گرما می‌تواند در تولید اسپرم تاثیر گذار باشد. پژوهش ها نشان داده است، آقایانی که به کرات حمام بخار می گیرند، اسپرم کمتری تولید می کنند.
از دیگر دلایل ناباروری مردان می توان به دلایل زیر اشاره کرد:
انزال برگشت کننده : انزال به داخل بیضه ها باز می گردد ( به ندرت اتفاق می‌افتد).
مشکلات هورمونی : همه تقصیرها را نباید به گردن هورمون تستوسترون انداخت. هورمون محرک فولیکول، هورمونی است که باعث تحریک و شکل گیری سلول های اسپرم می شود.
ژنتیک : متداول ترین مشکل سندرم کلاین فلتر (klinefelter) است که در آن به جای کروموزم طبیعی XY جنس نر، مردی با یک کروموزم X اضافی به دنیا آمده است، یعنی او را XXY می کند. چنین مردانی معمولا اسپرمی نخواهند ساخت.
گرما : گرمای بیش از حد اسپرم ها را از بین می برد، به مدت طولانی در حمام گرم ننشینید و از پوشیدن شلوار و زیر شلواری های تنگ خودداری کنید.
استرس : استرس این می تواند تاثیرات منفی بر میزان اسپرم و هورمون تولید مثل بگذارد.
پیشگیری و درمان ناباروری مردان
1- دود نکردن سیگار
کشیدن سیگار می‌تواند باعث کاهش 23 درصدی تراکم یا غلظت اسپرم‌‌ها و کاهش 15 درصدی قدرت تحرک اسپرم ها شود. همچنین می‌تواند باعث افزایش ناهنجاری ساختاری اسپرم شود.
2- پرهیز از مواد مخدر
حتی موادی مثل حشیش و ماری‌جوانا می‌تواند باعث کاهش میانگین تعداد، قدرت تحرک و ساختار اسپرم ها شود. این همچنین می‌تواند تاثیری منفی بر تولید و ترشح هورمون تستوسترون (هورمون مردانه) شود. کوکائین باعث کاهش میزان اسپرم ها، قدرت تحرک و ساختار اسپرم ها می‌شود. همچنین توان اسپرم برای ورود به مخاط گردنه رحمی را کاهش داده و ورود آنها را به داخل رحم با مشکل مواجه می‌سازد.
3- پرهیز از استروئید
هورمون های مردانه همچنین بر میزان هورمون تستوسترون تاثیر گذاشته و باعث غیبت کلی اسپرم می شود. گاهی ممکن است، حتی بعد از توقف مصرف استروئید، تاثیرات بازگشت ناپذیر باشند.
4- به اندازه ورزش کنید
ورزش متعادل به افزونی میزان هورمون تستوسترون کمک کرده و به افزایش تولید اسپرم منجر می‌شوند.
5- پرهیز از گرمای زیاد
گرمای زیاد، دمای کیسه بیضه را افزایش داده و تاثیر منفی بر تولید اسپرم می گذارد.
6- پیروی کردن از رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی آقایان باید سرشار از آنتی اکسیدان باشد. همچنین مصرف میزان مناسب ویتامین ث از تجمع اسپرم ها جلوگیری کرده و آنان را وادار به حرکت می کند. ویتامین ای نیز که به نام ویتامین اندام تناسلی شناخته می شود باعث اکسیژن رسانی بهتر به اندام های تناسلی می شود و چای سبز نیز سلامت اندام‌های تناسلی را بهبود می بخشد.
دکتر مروین جکوبسون متخصص اورولوژی می گوید:" ناباروری مردان علت بیش از 40 درصد از ناباروری زوج‌ها در بسیاری از کشورها است. این آماری شگفت‌انگیز بوده و توجه به آن بسیار مهم است. تولید اسپرم روندی بسیار پیچیده ای است که از زمان بلوغ شروع شده و تا اواخر زندگی ادامه دارد. مردان باید ناباروری را قبول کرده و با آن کنار بیایند. ناباروری در آقایان بیشتر به غیبت اسپرم سالم در بیضه‌های آنان مربوط می‌شود، تا به توانایی جنسی آنها."
آزمایش تشخیص ناباروری مردان
درصورتی که احتمال مشکل ناباروری مردان وجود داشته باشد، اولین گام آزمایش و بررسی اسپرم آقایان است. این آزمایش به بررسی موارد زیر می‌پرازد:
- آیا اسپرمی موجود است؟
نبود اسپرم ممکن است دلایل گوناگونی داشته باشد، مثل عفونتی که منجر به بسته شدن سیستم اندام تناسلی شده یا بیضه‌ها برای تولید اسپرم ناتوان هستند.
- آیا مقدار مَنی اندک است؟
در صورتی که مقدار بسیار اندک منی تولید شود، ممکن است، نشانگر بسته بودن قسمتی از یک یا هر دوی مجرای خروجی اسپرم ها باشد. اسپرم ها توسط دو مجرای خروجی از بیضه ها به بیرون هدایت می شوند. بعضی از آقایان با میزان کمی از اسپرم به دنیا آمده اند که می تواند به معنای کارآیی ضعیف بیضه ها باشد.
- چه مقدار اسپرم در منی وجود دارد؟
بیش از ۲۰ میلیون در میلی لیتر به نظر خوب است و فراتر از ۶۰ میلیون در میلی لیتر خوب است. ولی کمتر از ۲۰ میلیون در میلی لیتر به نظر بسیار کم می آید. اما، همیشه شمارش اسپرم ها موید تمامی موارد نیست. وضعیت و مرغوبیت اسپرم ها نیز تعیین کننده است.
- تحرک اسپرم ها چه میزان است؟
اسپرم ها به شنا کردن قوی و مستقیم نیاز دارند تا بتوانند به تخمک رسیده و آن را بارور سازند. بعضی از اسپرم ها دو سر یا دم کوتاه دارند و بارورسازی صحیح تخمک برای آنها مشکل تر است، زیرا ممکن است، به آن نرسیده یا داخل آن بشکنند. نتایج پژوهش ها نشان می دهند اگر این اسپرم ها تخمک را بارور سازند، نتیجه باروری به احتمال زیاد سقط جنین است.
راه های افزایش قدرت باروری مردان و درمان ناباروری
1- مشکلات پزشکی را درمان کنید
اولین گام، رفع هرگونه مشکل در رابطه با مسائل پزشکی است. دکتر جکوبسون متخصص اورولوژی می گوید:" در واقع دسترسی به تاریخچه پزشکی زوج‌ها، برای برنامه درمانی آنها بسیار تعیین کننده و ضروری است. قبل از این‌که تصمیم به درمان بگیرید، باید به شرایط ذاتی خود توجه داشته باشید. عوامل کلیدی شامل روند تخمک‌گذاری، مرغوبیت اسپرم و مسیر آن است. زمانی‌که کارهای اشعه ایکس، آزمایشگاهی و دیگر پژوهش‌های پزشکی انجام شد، سپس می توان برنامه‌ای مناسب را برای درمان مطرح کرد. "
2- آزمایشات فیزیکی
در ابتدا لازم است اندازه فشار خون، آزمایش ادرار( برای بررسی عفونت و میزان قند خون) و آزمایش خون انجام شود. آزمایش خون شامل موارد زیر می‌شود: آزمایش گروه خون برای آگاهی از منفی یا مثبت بودن Rh خون، آزمایش دیابت، بیماری ام اس، اچ آی وی، عفونت های مجاری ادراری مثل قارچ ها، برفک و اطلاع از دارو های مصرفی که ممکن است تاثیری نامطلوبی داشته باشند.
3- مراقب رژیم غذایی خود باشید غذایی خوب منجر به سلامتی انسان خواهد شد
مقدار مناسبی میوه و سبزی‌ها را به همراه اندازه ای قابل قبولی از پروتئین، لبنیات و کربوهیدرات‌ها میل کنید. از خوردن غذاهای چرب سرخ شده و شیرینی‌ها خودداری کنید، زیرا معمولا باعث ایجاد و یا افزایش سموم بدن می‌شوند. رژیم غذایی خود را با مکمل‌های مغذی و ویتامین کامل کنید. ممکن است، بسیار چاق یا لاغر بودن نیز بر تولید هورمون‌های شما تاثیر بگذارد و بطور چشمگیری احتمال لقاح جنین سالم را کاهش دهند.
4- از آلودگی دوری کنید
گاهی ممکن است هیچ‌گونه خطایی از جانب شما سر نزده باشد، آلودگی ها می توانند تاثیر منفی بر باروری مردان داشته باشد. تمام اشکال و گونه‌های آلودگی، مثل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، بخارها، گازها و حتی پاک‌کننده های شیمیایی نیز می تواند باعث پایین آمدن قدرت باروری مردان شود.
5- تنش های عصبی را کنترل کنید
شرایط مثبت فکری می‌تواند، مسائل مختلف را تحت الشعاع قرار دهد. درباره باردار شدن خود را ناراحت نکنید و بدانید داشتن ذهنی آرام و بدون استرس در حل این مشکل به بدن شما بسیار کمک می کند.
6- با بدن تان به تفاهم برسید
قبل از روی‌آوردن به داروهای گران قیمت و استفاده از روش‌های مختلف، از کارکرد و عادات بدن خود مطلع شوید.
7- صحیح فکر کنید
تعادل و توازن در زندگی زوج‌ها، نقش بسیار مهمی بازی می‌کند. باید بدانید که چرا خواهان داشتن نوزادی هستید و نوزاد چه تاثیری بر زندگی شما خواهد داشت.
8- درمان‌های مکمل را بررسی کنید
رایحه درمانی (aromatherapy)، هومئوپاتی (homeopathy)، ریفلاکس لوژی (reflexology)، گیاهان دارویی و هیپنوتیزم درمانی (hypnotherapy) تمامی این‌ها به لقاح جنین کمک می کنند.
مطالعه بیشتر:
1- علت و درمان های ناباروری زوجین
2- تاثیر چاقی بر ناباروری در زنان
3- علائم و نشانه های کمبود هورمون تستوسترون در مردان
