علت و درمان های ناباروری زوجین

ناباروری زوجین به چه معناست؟

زمانی‌که برای بچه دار شدن احساس آمادگی کردید و احتمالاً روش‌های جلوگیری از بارداری را کنار گذاشته مشتاقانه منتظر بارداری خود هستید. این روشی است که برای بسیاری از خانم‌ها جواب می‌دهد. اما به شکل میانگین یکی از هر نه زوج با ناباروری روبرو می‌شوند.

ناباروری به ناتوانی در لقاح جنین پس از آمیزش جنسی منظم و بدون استفاده از ضد بارداری گفته می‌شود. به گفته دکتر “سلیمان هیلن” متخصص در داروهای تولید مثلی؛ ناباروری، می‌تواند همچنین به ناتوانی زیستی (بیولوژیکی) یک شخص در مشارکت جهت لقاح جنین اتلاق شود. او می‌گوید: ناباروری عدم توانایی تولید مثل در مرد یا زن است و همیشه برگشت ‌‌ناپذیر نیست.

او ادامه می‌دهد: اگر مشکل برگشت ناپذیر باشد، آن را سترون یا عقیم (sterility) می‌خوانند. این نام همچنین گاهی برای خانمی استفاده می‌ شود که نمی‌ تواند بارداری را تا دوره کامل سپری کند.

سازمان جهانی بهداشت WHO ناباروری را شکست برای لقاح جنین طی 24 ماه مشخص می‌کند. اما در اکثر کشورها ناباروری به زوجی گفته می‌شود که پس از 12 ماه آمیزش جنسی منظم بدون جلوگیری (کاندوم یا غیره)، لقاح جنین با شکست روبرو شود.

پژوهش‌های سازمان جهانی بهداشت تخمین زده است که در سال 2010، چهل و هشت و نیم میلیون زوج در سراسر جهان برای بچه‌دار شدن ناتوان بوده اند. آنها یافته‌اند که حدود 2 درصد از بانوانی که که در سنین 20 تا 44 ساله خواستار بچه بودند، در به دنیا آوردن نخستین فرزند زنده خود ناتوان بودند و حدود 11 درصد از بانوانی که قبلاً زایمان داشته‌اند، پس از تلاشی 5 ساله قادر به زایمان فرزند دیگری نبودند.

البته مهم است، متوجه باشیم که تمامی مشکلات ناباروری به بانوان مرتبط نیست و حدود 40 درصد از موارد ناباروری به مردان ارتباط می‌یابد. بعلاوه، زمانی‌که موارد مشکلات یا علت‌ها آشکار شود، بازهم حدود 20 درصد از موارد ناباروری ناشناخته است.

مهمترین علت های ناباروری زوجین

مهمترین علت های ناباروری زوجین عبارتند از، اختلالات تخمک گذاری، بافت لایه های رحمی، مسن شدن (مرتبط با کیفیت ضعیف تخمک)، مجاری فالوپ مسدود، غدد رحمی (مرتبط با سقط جنین) و اسپرم و تعداد پایین آن.

لقاح جنین و بارداری به عوامل ویژه‌ای تکیه دارد که عبارتند از:

• تولید تخمک‌های سالم از سوی بانوان.
• تولید اسپرمی سالم از سوی آقایان.
• محیطی غیر متخاصم جهت اجازه ملاقات دادن به اسپرم و تخمک.
• مجاری فالوپ هموار برای رسیدن اسپرم به تخمک.
• توانایی تخمک بارور شده (رویان) برای جایگزین شدن در رحم.
• کیفیت مناسب رویان.

بسیاری از زوج‌ها برای لقاح جنین چند ماه تلاش می‌کنند و از عدم موفقیت خود متعجب هستند و فکر می‌کنند اشتباهی رخ داده است. اکثر پزشکان پیشنهاد می‌کنند که اگر طی یک سال تلاش برای لقاح جنین موفقیتی به دست نیاوردید، در پی توصیه‌های پزشکی باشید. اما، این زمان پیشنهادی برای بانوان بیش از 35 ساله، به شش ماه کم می شود، یعنی پس از شش ماه تلاش و عدم موفقیت باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

پیشنهاد می‌شود که زوج‌ها برای معاینه به متخصص باروری و درمانگاه‌های مخصوص رجوع کنند، چرا که ناباروری تخصص آنان است و برای پرداختن به این موضوع از جنبه های احساسی و پزشکی بهترین امکانات را دارند.

بسیاری از زوج‌ها در جستجوی کمک هستند، اما از آنچه که گام بعدی است، نامطمئن هستند. نداشتن آگاهی از روند درمان ناباروری، می‌تواند مانند سوهانی بر اعصاب باشد.

در آغاز، متخصص باروری تاریخچه پزشکی شما و همسرتان را ارزیابی می‌کند. احتمالا آزمایشات فیزیکی نیز خواهید داشت که شامل معاینه پستان و لگن می‌شود. به منظور بررسی میزان هورمون ها، مسائل تخمک گذاری، اسپرم و شمارش آن و ... از آقایان آزمایش‌های خون و مایع مَنی و از بانوان تصویربرداری پرتو X از لوله‌های فالوپ انجام می‌شود. زمانی‌که علتی ثبت شد و برای مادر تشریح گردید، سپس درمان‌ها آغاز می‌شوند. اگر علت مشخص نشده باشد، ممکن است برای تشخیص بهتر پزشک چندین آزمایش دیگر تجویز کند.

انواع روش های درمان ناباروری زوجین

1- القاء تخمک گذاری و چرخه زمان‌بندی شده

هدف از این اعمال تحریک تخمک گذاری با قرص‌ها یا تزریقات هورمونی، نظارت بیشتر بر زمان تخمک گذاری است. با مشخص شدن زمان تخمک گذاری به شما توصیه می‌شود که با زمان‌بندی مشخصی آمیزش داشته باشید. برای بررسی این‌که اسپرم تخمک را ملاقات کرده و این‌ که مواد مخاطی متخاصمی وجود نداشته باشد، معمولا نمونه‌ای گرفته می‌شود.

2- بارورسازی داخل رحمی IUI

این عمل معمولا در موارد ناباروری زوجین مرتبط با آقایان و ناباروری‌های ناشناخته اجرا می‌شود. پس از این‌که خانمی برای تخمک‌ گذاری تحریک شد، اسپرم برای بهبود کیفیت پردازش می‌شود. سپس اسپرم پردازش شده از طریق لوله باریکی درون رحم قرار می‌گیرد، تا اجازه بارورسازی طبیعی را صادر کند.

3- بارورسازی آزمایشگاهی IVF با انتقال رویان ET

طی این روند، بارورسازی به شکلی طبیعی و در یکی از لوله‌های فالوپ صورت نمی‌گیرد، بلکه داخل یک لوله در آزمایشگاه به ثمر می‌رسد. در این روش درمان ناباروری زوجین تخمک‌ها را از طریق واژن ( با کمک گرفتن از دستگاه سونوگرافی) استخراج می‌کنند. تخم‌دان‌ها را تحریک (بیش از حد و کنترل شده) می‌کنند و سپس اسپرم پردازش می‌شود و در ادامه تخمک‌ها در آزمایشگاه بارور می‌شوند. طی این روند تعدادی رویان‌ آفریده می‌شوند و سپس برای جایگزینی در رحم قرار می‌گیرند.

4- تزریق سیتوپلاسمی اسپرم ICSI

این یک روند بارورسازی آزمایشگاهی است که در آن یک اسپرم مستقیما به داخل تخمک تزریق می‌شود. این روش برای درمان ناباروری شدید آقایان استفاده می‌شود. (در مواقعی که شمارش اسپرم کم یا کیفیت اسپرم ضعیف باشد)

مطالعه بیشتر :

1- راه های افزایش قدرت باروری در زنان و مردان

2- توصیه های برای تقویت قدرت باروری

3- علت و درمان ناباروری مردان

4- تاثیر چاقی بر ناباروری در زنان