ناباروری غیرقابل توضیح چیست و چه راهکاری دارد؟
ناباروری غیرقابل توضیح تشخیص ناامیدکننده ای برای هر فردی است. این تشخیص یکی از موارد شایع است. تقریبا از هر چهار زوج دارای مشکل باروری، به یک زوج گفته خواهد شد كه هیچ توضیحی در مورد دلیل عدم بارداری آنها وجود ندارد. اما این به این معنی نیست که ناامید شوید و چاره ای ندارید بلکه باید امیدوار باشید. در حقیقت، بسته به سن شما و مدت زمانی که برای بارداری تلاش می کنید، احتمال بارداری به تنهایی ممکن است بیشتر از موارد تشخیص ناباروری باشد. مطالعه ای که در سال 2012 روی بیش از 1300 زن نابارور، 28 تا 36 ساله انجام شد، نشان داد که 43٪ از کسانی که هرگز تحت درمان ناباروری قرار نگرفتند، سرانجام باردار شدند و زایمان کردند. در این مقاله سعی کرده ایم دلایل عدم تشخیص علت ناباروری را توضیح دهیم:
آیا واقعا ناباروری شما قابل توضیح نیست؟
ناباروری غیرقابل توضیح یک تشخیص بحث برانگیز است. پزشک شما تشخیص داده است که شما این، این و این مشکل را ندارید، اما هنوز توانایی باردار شدن را ندارید. با این حال، اگرچه ممکن است یک پزشک پرونده شما را به عنوان ناباروری نامعلوم، تشخیص دهد، اما ممکن است متخصص دیگر بگوید که شما هنوز کاملا ارزیابی نشده اید و کاملا هم حق داشته باشد.
ناباروری غیرقابل توضیح تنها پس از ارزیابی کامل باروری زن و مرد قابل تشخیص است. در صورت وجود موارد زیر می توانیم بگوئیم که ناباروری غیرقابل توضیح است:
• هیچ مسئله جدی باروری مربوط به رحم وجود ندارد. ( که با هیستروسکوپی یا جراحی کوچک ارزیابی می شود.)
• شما به طور منظم تخمک گذاری می کنید.
• لوله های رحمی شما باز و سالم هستند.
• ذخایر تخمدان شما خوب است. ( که با آزمایش خون و یا تعداد فولیکول های درون تخمدان ارزیابی می شود.)
• تجزیه و تحلیل اسپرم شریک زندگی شما طبیعی است ( که شامل تعداد، تحرک و شکل اسپرم می شود.)
اگر در هر یک از موارد بالا ارزیابی نشده باشید، تشخیص ناباروری غیرقابل توضیح ممکن است زود باشد.
برخی پزشکان ممکن است معتقد باشند که برای رد آندومتریوز نیز به جراحی لاپاراسکوپی نیاز است. آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است. آندومتریوز را نمی توان با آزمایش خون یا سونوگرافی تشخیص داد. در واقع، تا زمانی که چرخه های قاعدگی دردناکی را تجربه نکنید، ممکن است پزشک لاپاراسکوپی را در نظر نگیرد، به دلیل اینکه لاپاراسکوپی خطراتی در پی دارد.
ناباروری غیر قابل تشخیص در مقایسه با ناباروری ایدیوپاتیک زنان یا مردان
لازم به توضیح است که ناباروری غیرقابل توضیح همان ناباروری ایدیوپاتیک نیست. ایدیوپاتیک به معنای غیر قابل توضیح است. اما هنگامی که یک پزشک در مورد ناباروری ایدیوپاتیک مرد صحبت می کند، او قبلا مشخص کرده است که این مرد نابارور است و نتایج تجزیه و تحلیل منی او طبیعی نبوده است.ممکن است دلیل غیرطبیعی بودن آزمایش منی یا اسپرموگرام مشخص نباشد.
اگر پزشک نتواند علت را تشخیص دهد، ممکن است بگوید که آن مرد ناباروری ایدیوپاتیک دارد.
ناباروری ایدیوپاتیک زنان ممکن است هنگامی رخ دهد که زنی به طور منظم یا به طور طبیعی تخمک گذاری نکند، اما مشخص نیست که چرا تخمک گذاری به صورت منظم اتفاق نمی افتد.
در هر دو مثال بالا، مشخص شده است که چرا زن و شوهر نمی توانند باردار شوند، زن تخمک گذاری نمی کند یا مایع منی مرد در حد باروری نیست.در ناباروری غیرقابل توضیح، تخمک آزاد می شود، اسپرم ها خوب هستند، اما زن و شوهر نمی توانند بچه دار شوند.
توضیحات احتمالی
ناباروری غیرقابل توضیح یک وضعیت جادویی نیست. قطعا یک دلیل دارد اما ما نمی دانیم.
مواردی وجود دارد که می دانیم ممکن است مشکل از طرف آنها باشد، اما هنوز راهی برای اندازه گیری یا ارزیابی آنها نداریم یا تنها راه تهاجمی و گران است.انواع مختلفی از توضیحات ممکن در مورد ناباروری غیرقابل توضیح وجود دارد:
• بیماری زمینه ای تشخیص داده نشده
ممکن است شما یک بیماری پزشکی زمینه ای (غیر از اندام های تولید مثل) تشخیص داده نشده داشته باشید. پزشکان هنوز نتوانسته اند، کاملا درک کنند که چگونه یک بیماری کوچک می تواند بر باروری فرد اثر بگذارد. اما تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. به عنوان مثال، بیماری سلیاک (نوعی بیماری گوارشی) درمان نشده ممکن است در برخی موارد دلیل ناباروری غیرقابل توضیح باشد.
بررسی مجدد مطالعات قبلی نشان داده است که بیماری سلیاک در زنان با ناباروری غیرقابل توضیح در مقایسه با عموم مردم حدود شش برابر بیشتر تشخیص داده می شود. با این حال، نویسندگان این مطالعه تاکید کرده اند که مطالعات قبلی کم بوده، بنابراین احتمال دقیق بودن این نتیجه گیری نیز کم است.علاوه بر این، همچنین به نظر می رسد که زنان مبتلا به هر نوع ناباروری به احتمال زیاد مبتلا به بیماری سلیاک هستند.
سایر بیماری های زمینه ای که ممکن است باعث ناباروری شوند، شامل: دیابت، اختلال تیروئید تشخیص داده نشده و برخی بیماری های خود ایمنی است.
• آندومتریوز خفیف
آندومتریوز شدید به احتمال زیاد باعث مشکلات باروری می شود که حتی بدون لاپاراسکوپی قابل مشاهده است. به عنوان مثال، کیست های آندومتر ممکن است در تخمک گذاری تداخل داشته یا حتی باعث انسداد لوله رحمی شوند. آندومتریوز خفیف ممکن است در تخمک گذاری یا عبور واضح تخمک تداخل ایجاد نکند. همچنین ممکن است هیچ چیز واضحی وجود نداشته باشد.
آندومتریوز ممکن است در پشت پرده برخی از موارد ناباروری توجیه نشده باشد. با این حال، متخصصان در مورد اینکه آندومتریوز خفیف می تواند باعث ناباروری شود، توافق ندارند. معلوم نیست که جراحی لاپاراسکوپی برای تشخیص و اثبات آندومتریوز مفید است.
• محیط واژن و اسپرم
بعد از انزال، اسپرم ها باید از مایع منی خارج شده و به مخاط دهانه رحم راه یابند. سپس، آنها باید از واژن، به دهانه رحم و در نهایت به درون رحم شنا کنند. گاهی اوقات، ممکن است در این مسیر، داخل مخاط دهانه رحم و یا دهانه رحم مشکلاتی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است آنتی بادی هایی در مخاط گردن رحم یا حتی منی وجود داشته باشد که به اسپرم حمله می کنند، این به عنوان خصومت مخاط دهانه رحم شناخته می شود. نحوه تشخیص موثر این مشکل روشن نیست، مشکلاتی مانند این موارد اغلب بدون توضیح باقی می مانند.
• کیفیت پائین تخمک
پزشک آزمایشاتی را برای تعیین تخمک گذاری شما انجام می دهد و برای اینکه یک ایده کلی در مورد وجود تخمک نسبتا خوب در تخمدان داشته باشد، آزمایش می کند. اما هیچ آزمایشی برای تعیین کیفیت خوب تخمک ها وجود ندارد. تخمک های بی کیفیت ممکن است به دلیل افزایش سن، یک بیماری زمینه ای پزشکی یا برخی از علل ناشناخته ایجاد شوند. کیفیت پایین تخمک ممکن است در طی درمان لقاح خارج رحمی (IVF) تشخیص داده شود. پس از گرفتن تخمک، تخمک ها زیر میکروسکوپ بررسی می شوند.
• کیفیت پایین اسپرم
برخی از انواع کیفیت پایین اسپرم قابل تشخیص است. به عنوان مثال، شکل نادرست اسپرم (به عنوان مورفولوژی شناخته می شود) ممکن است باعث مشکلات باروری شود. تحرک اسپرم نیز ممکن است باعث ناباروری شود. اما این مشکلات قابل تشخیص هستند. آنها می توانند در طی تجزیه و تحلیل مایع منی مشاهده شوند. ممکن است مواردی در رابطه با کیفیت اسپرم وجود داشته باشد که در حین تجزیه و تحلیل مایع منی مشخص نیست. به عنوان مثال، اسپرم ممکن است DNA با کیفیت پایین تری داشته باشد. این مسائل DNA با افزایش سن در مردان افزایش می یابد، به همین دلیل فرزندان پدران بزرگتر در معرض خطر ابتلا به برخی اختلالات هنگام تولد و مشکلات ذهنی قرار دارند. اگر به نظر می رسد اسپرم به ظاهر سالم نمی تواند تخمک های سالم را بارور کند، این ممکن است نشان دهنده مشکلات کیفیت تخمک یا اسپرم باشد.
• مشکلات آندومتر
ممکن است یک زوج دارای محیط دهانه رحم سالم، تخمک های سالم و اسپرم سالم باشند، اما اگر جنین سالم حاصل از آنها نتواند به آندومتر وارد شود، نشان دهنده وجود مشکل است. درباره مشکلات احتمالی باروری مربوط به آندومتر، چیزهای زیادی ناشناخته است. به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در سال 2016 نشان داد که ویروس تازه کشف شده بیشتر در زنان با مشکلات آندومتر و نابارور دیده می شود تا در زنان با قابلیت باروری ثابت شده. اما چگونگی تشخیص و درمان این مشکل مشخص نیست.
نقص فاز لوتئال (فاز ترشحی چرخه قاعدگی) نیز تحت مشکلات احتمالی آندومتر قرار دارد و می تواند پاسخ برخی موارد ناباروری غیرقابل توضیح باشد.
• مشکلات تخمک بارور شده
ما تخمک و اسپرم سالم به دست می آوریم و آنها یک جنین می شوند. در مرحله بعد، سلول های داخل جنین تقسیم شده و رشد می کنند تا در نهایت جنین تشکیل شود. گاهی اوقات، در این مرحله مشکلاتی وجود دارد. این یکی دیگر از مشکلات است که ممکن است در طی درمان IVF تشخیص داده شود، زیرا جنین ها از نظر تقسیم سلولی طبیعی کنترل می شوند.
• عوامل ناشناخته
برخی از عوامل که هنوز برای متخصصان باروری ناشناخته است، ممکن است علت ناباروری غیرقابل توجیه شما باشد، متخصصان پزشکی هنوز همه چیز را در مورد باروری نمی دانند.
تشخیص هیچ چیز ممکن است اشتباه باشد.
برخی از زوجین با ناباروری غیرقابل توضیح در طی یک تا دو سال از تشخیص بدون هیچ گونه درمانی باردار می شوند. هیچ کس نمی داند دلیل این ناباروری چه بوده، اما این اتفاق می افتد. یک زوج سالم و بارور در هر ماه حدود 30٪ احتمال بارداری دارند. توجه داشته باشید که شانس 100٪ نیست. احتمال 100٪ برای هیچ کس مناسب نیست.
ممکن است شما یک مشکل باروری بسیار کوچک داشته باشید، اما نه آنقدر که نتوانید به صورت خود به خود و بدون درمان باردار شوید و به زمان بیشتری نیاز دارید. ممکن است شما و همسرتان به طور جدی بدشانسی آورده باشید. ناامیدکننده است، اما این توضیح احتمالی برای کسانی است که کمتر از دو تا سه سال سعی در بارداری داشته اند.
سخن پایانی
به همان اندازه که بحث در مورد ناباروری غیرقابل توضیح مهم است، صحبت در مورد آنچه که نیست نیز مهم است. برخی از افراد، از جمله برخی از پزشکان بی مسئولیت، اگر مشکل واضحی پیدا نشود، ناباروری را به حال خود رها می کنند. مبارزه عاطفی شما برای باردار شدن حتی بدون تشخیص قطعی نیز بسیار مهم است. در برخی موارد حتی ناباروری غیر قابل تشخیص بسیار سخت تر است، به دلیل اینکه حس کنجکاوی بیشتری برای دانستن علت آن خواهید داشت.شما می خواهید باردار شوید اما نمی توانید و این موضوع جای توجه و نگرانی دارد. اگر پزشک شما ناباروری غیرقابل توضیح را تشخیص دهد و به شما بگوید که "فقط به زمان بیشتری نیاز دارید"، ممکن است بخواهید نظر پزشک دیگری را نیز بشنوید. در بعضی موارد این تفکر بسیار ارزشمند است، زیرا زوج هایی وجود داشته اند که با پیگیری بیشتر سریعتر بچه دار شده اند.
مطالعه بیشتر:
علت و درمان های ناباروری زوجین
ناباروری بدون دلیل و علت ناباروری بدون دلیل چیست؟
باردار نمیشم چیکار کنم بعد از چه مدت به متخصص مراجعه کنم؟
