فواید و مضرات خوردن جگر در بارداری
تغذیه سالم راهی برای داشتن یک نوزاد سالم است. غذاهایی که شما در بارداری مصرف می‌کنید تاثیر مستقیم بر نحوه رشد و نمو جنین شما خواهد داشت. غذاهای بسیاری هستند که باید بیشتر مصرف شوند و مصرف بعضی نیز باید محدود شود.جگر یک ماده غذایی است که هم تاثیرات مثبت و هم منفی بر رشد جنین دارد. در اینجا یک راهنمای ساده وجود دارد تا بدانیم خوردن جگر در بارداری مضر است یا نه.
تاثیرات مثبت و فواید خوردن جگر در بارداری
جگر در نقاط مختلف دنیا به شکل‌های مختلف مصرف می‌شود از جمله پاته جگر، جگر خورد شده، سوسیس جگر. به هر شکلی که جگر را مصرف کنید، تاثیر آن بر بدن تقریبا مشابه است.
جگر مواد مغذی فراوانی دارد که برای سلامتی مفید هستند. این فواید عبارتند از:
- آهن
- ویتامین A
- پروتئین
- اسید فولیک
به همان میزان که پروتئین و اسید فولیک برای رشد جنین شما اهمیت دارند، آهن نیز به دلیل تشکیل هموگلوبین کافی در خون از اهمیت بالایی برخوردار است. ولی ویتامین A موجود در جگر می تواند مشکلاتی ایجاد کند.
مضرات خوردن جگر در بارداری
جگر حاوی غلظت بالایی از ویتامین A است. میزان دقیق ویتامین A موجود در جگر بسته به منبع آن متفاوت است. برای مثال، جگر گوساله مقدار بیشتری ویتامین A نسبت به جگر مرغ دارد. اما حتی مقادیر کم هم می‌تواند به دلیل شکل آن مضر باشد.
در رژیم غذایی انسان دو نوع ویتامین A وجود دارد. نوع نخست آن به نام رتینول در پروتئین های حیوانی نظیر گوشت قرمز، گوشت سفید و لبنیات وجود داشته و نوع دوم آن در میوه ها و سبزیجات مختلف یافت می شود که بتاکاروتن نام دارد. ویتامین A موجود در جگر به شکل رتینول است. جگر حیوانات منبع سرشاری از رتینول است. بدن انسان قادر است ویتامین A (رتینول) را به مدتی طولانی در خود ذخیره کند. بنابراین نیازی به مصرف هر روزه این ویتامین نیست زیرا افراط در مصرف رتینول می تواند به سرعت سلامت جنین را به خطر بیندازد. علاوه بر آن در صورت استفاده از مکمل های غذایی یا ویتامینی باید کاملا احتیاط کنید که میزان ویتامین A دریافتی شما بیش از حد مجاز توصیه شده نباشد. سعی کنید بیشتر از مکمل های حاوی بتاکاروتن که مخصوص خانم های باردار است استفاده نموده و از مکمل های حاوی ویتامین A به صورت رتینول خودداری کنید. دریافت بیش از اندازه ویتامین A به شکل رتینول می‌تواند منجر به نقایص زایمان شود. این نقایص می‌تواند به صورت جهش باشد و حتی می‌تواند منجر به رشد سلول های سرطانی شود.
همچنین رتینول برای مادران باردار هم مضر است و باید از مصرف آن به هر شکل خودداری شود. بعلاوه جگر دارای کلسترول بالا نیز هست که برای همه خطرناک است.
در صورت تردید، توضیحات روی بسته دارو را به دقت مطالعه کرده و یا از دکتر داروساز یا پزشک مامای خود در این رابطه کسب اطلاع کنید. پیش از خرید هر نوع مکمل دارویی یا غذایی باید مسئول فنی داروخانه را از بارداری خود مطلع کنید تا بتواند داروی مناسب را در اختیارتان قرار دهد.
علاوه بر آن باید در این دوران در مصرف مکمل های غذایی تهیه شده از روغن ماهی که به شکل روغن یا کپسول عرضه می شوند نیز کاملا احتیاط کنید. این روغن ماهی ها معمولا به دو شکل در بازار موجودند. یک نوع از این روغن ها از کل بدن ماهی استخراج شده و نوع دیگر آن از جگر یا کبد ماهی تهیه می شوند. در دوران بارداری باید از مصرف مکمل های تهیه شده از کبد ماهی مانند روغن کبد ماهی کاد به دلیل دارا بودن غلظت بسیار بالایی از رتینول خودداری کنید.
ویتامین A برای سلامت پوست، چشم و عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن بسیار مفید و ضروری است. بهترین شیوه دریافت انواع ویتامین A یا به عبارتی رتینول و بتاکاروتن از طریق منابع طبیعی و با خوردن طیف گسترده ای از مواد غذایی نظیر تخم مرغ، گوشت، انواع ماهی های چرب و سبزیجاتی مانند هویج و کلم بروکلی است.
مقدار مجاز مصرف جگر در بارداری
نسخه مشخص و معینی برای مصرف جگر توسط یک مادر باردار وجود ندارد. بنابراین همه چیز بستگی به تصمیم خودتان دارد. با اینحال، تا حد امکان پرهیز از خوردن آن بهترین کار ممکن است. شما می‌توانید از انواع دیگر گوشت که بی ضرر هستند استفاده کنید.
گفته می‌شود که مصرف روزانه حدود ۲۵۰۰ واحد بین المللی ویتامین A برای مادران باردار بی ضرر است. بانوانی که مقدار بیشتری ویتامین A مصرف می‌کنند در معرض خطر مشکلات و نقایص زایمان خواهند بود.
زمانی که شما از خوردن جگر امتناع می‌کنید، باید سعی کنید که از مصرف مواد غذایی زیر نیز خودداری کنید:
- فرآورده های جگر همانند سوسیس های ساخته شده از آنها.
- مکمل های حاوی روغن کبد ماهی
- داروها و مکمل هایی که ویتامین A کنسانتره به شکل رتینول دارند.
- کرم ها و داروهای مراقبت از پوست که محتوی رتینول هستند.
سایر منابع ویتامین A برای دوران بارداری
اکنون که شما عوارض خوردن جگر را می‌دانید، لازم است که منابع جایگزین ویتامین A را که برای رشد فرزندتان مفید هستند بشناسید. برخی از آنها شامل موارد زیر است:
- هویچ
- سیب زمینی شیرین
- کدو حلوایی
- اسفناج
- کلم
- کیل (نوعی کلم)
- برگ شلغم
- برگ چغندر
همه این منابع برای بهبود بینایی و سیستم ایمنی مفید هستند و همچنین به عنوان آنتی اکسیدان های موثر عمل می‌کنند. نکته مثبت این است که ویتامین A موجود در این سبزیجات به صورت بتاکاروتن است، که برای بدن بسیار عالی هستند.
بعد از طی سه ماهه نخست و حیاتی بارداری، خطرات نیز کاهش می‌یابد. حتما پیش از مصرف جگر در بارداری با پزشک خود صحبت کنید. بهترین جایگزین، یافتن اشکال دیگر غذاهای لذیذ و سالم و لذت بردن از آنها است.
مطالعه بیشتر:
1- برای پیشگیری از کمبود آهن در بارداری چه کنیم؟
2- مهمترین ویتامین ها و مکمل های مورد نیاز دوران بارداری
3- علائم و نشانه های مسمومیت با آهن
4- مصرف مکمل های غذایی و ویتامین های دوران بارداری
