آنچه در مورد بارداری در دوران شیردهی باید بدانید
تا وقتی این باور غلط که در دوران شیردهی، مادر باردار نمی شود بین مردم جامعه شایع باشد، دیدن صحنه مادر با دو کودک که اختلاف سنی بسیار کمی دارند امری عادی و طبیعی است زیرا این مادران تصور می کردند در دوران شیردهی نمی توانند باردار شوند. اما حقیقت چیز دیگری است، در دوران شیردهی احتمال تخمک گذاری مادر وجود دارد، این به این معنا است که در صورت برقراری رابطه جنسی در دوران شیردهی و باروری تخمک، احتمال بارداری وجود دارد.
با توجه به مکانیسم عملکرد قرص های جلوگیری اورژانسی که بر اساس هورمون است، پزشکان استفاده از آنها را در دوران شیردهی مناسب نمی دانند زیرا استروژن موجود در انها بر کیفیت شیر مادر خصوصا در شش ماه اول بعد از زایمان تاثیرات نامناسبی خواهد داشت.
اگر قصد ندارید در دوران شیردهی باردار شوید بهتر است از روش های مطمئن مانند قرص های جلوگیری از بارداری، IUD و یا چسب های ضد بارداری و ... برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
در ادامه مطالبی در خصوص بارداری در دوران شیردهی برای شما ارائه می شود.
در این مقاله موضوعات زیر را مطالعه می کنید:
راه های تشخیص بارداری در دوران شیردهی و روش های جلوگیری از آن
راه های تشخیص بارداری در دوران شیردهی
استفاده از تست بی بی چک در منزل یکی از سریع ترین و مطمئن ترین تست ها برای تشخیص بارداری است. بیشتر تست ها طوری طراحی شده اند که بتوان یک روز پس از عقب انداختن و تعویق عادت ماهانه از آنها استفاده کرد. به همین دلیل تست خانگی بی بی چک برای مادران شیردهی که هنوز سیکل قاعدگی شان پس از زایمان برنگشته است و از عقب افتادن و یا نیفتادن قاعدگی خود مطلع نیستند، مناسب نیست. بسیاری از بانوان در صورت وجود علائم بارداری ذکر شده، از بیبی چک استفاده می کنند.
با مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان می توانید از او بخواهید تا برای اطمینان از وجود بارداری یک آزمایش خون تجویز کند. آزمایش خون می تواند ده روز پس از لقاح بارداری را تشخیص دهید.
روش های جلوگیری از بارداری در دوران شیردهی
اگر قصد ندارید در دوران شیردهی دوباره باردار شوید بهتر است از روش های مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده کنید، روشی را انتخاب کنید که تاثیر منفی بر روی میزان و کیفیت شیرتان نداشته باشد.
- می توانید یک ماه پس از زایمان از قرص های جلوگیری از بارداری استفاده کنید. در دوران شیردهی باید قرصی را انتخاب کنید که تاثیری روی ذخیره شیرتان نداشته باشد. بیشتر پزشکان جهت جلوگیری از بارداری در مادران شیرده، قرص ویژه شیردهی یا مینی پیل تجویز می کنند.
- می توانید از دستگاه جلوگیری یا IUD برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید. این دستگاه را می توان شش هفته پس از زایمان درون رحم کار گذاشت. این دستگاه داخل رحم قرار می گیرد و به مدت سه تا پنج سال از بارداری جلوگیری می کند.
- ایمپلنت یا کپسول کاشتنی، تزریق و چسب های ضد بارداری روش های جلوگیری هورمونی دیگری هستند که تاثیر منفی روی کمیت و کیفیت شیر مادر ندارند.
- روش های ایجاد مانع مانند استفاده از کاندوم مردانه یا زنانه، دیافراگم، کلاهک دهانه رحم نیز روش های ایمن دیگری برای جلوگیری از بارداری در دوران شیردهی هستند.
اگر سوالی درباره زمان باروری پس از زایمان در ذهن خود دارید با پزشک متخصص زنان و زایمان صحبت کنید. او می تواند اطلاعات کافی در اختیار شما قرار دهد و به شما کمک کند بهترین تصمیم را برای تنظیم خانواده خود بگیرید.
جلوگیری اورژانسی از بارداری در دوران شیردهی
با توجه به مکانیسم عملکرد قرص های جلوگیری اورژانسی که بر اساس هورمون است، پزشکان استفاده از آنها را در دوران شیردهی مناسب نمی دانند زیرا استروژن موجود در انها بر کیفیت شیر مادر خصوصا در شش ماه اول بعد از زایمان تاثیرات نامناسبی خواهد داشت.
آیا احتمال باردار شدن در دوران شیردهی وجود دارد؟
جلوگیری از بارداری در دوران شیردهی با تقویم سیکل قاعدگی
اگر نوزادتان را با شیر خود تغذیه می کنید، ممکن است بازگشت سیکل قاعدگی تان 13 تا 16 ماه پس از زایمان طول بکشد. اما خوب می دانید که توقف و عقب انداختن قاعدگی از علائم اولیه بارداری است، برخی اوقات تعویق قاعدگی در مادران شیرده نیز می تواند نشانه باردار شدن مجدد مادر باشد. به همین دلیل تعویق سیکل قاعدگی در دوران شیردهی نمی تواند روش تشخیص مطمئن و درستی باشد. زیرا اگر تخمک گذاری رخ دهد، احتمال بارداری مجدد وجود دارد. مادرانی که سیکل قاعدگی آنها دوباره آغاز شده باید به زمان آن و دوره توانایی باروری خود توجه کنند. دوره توانایی باروری قبل از روز تخمک گذاری تا سه روز پس از آن ادامه دارد. در این دوره توانایی باردار شدن به حداکثر می رسد.
مشکلات باردار شدن در دوران شیردهی
بااینکه شیر دادن در دوران بارداری فواید خود را دارد، اما می‌تواند چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، برخی چالش‌های فیزیکی می‌تواند شامل افزایش تهوع و درد نوک پستان ها به دلیل تغییرات هورمونی باشد.
بسیاری از مادران این نگرانی را دارند که شیر دادن در دوران بارداری می‌تواند منجر به خستگی بیشتر آنها شود. بله، خستگی بخشی طبیعی از تمام بارداری‌هاست. از این رو، قابل درک است از بیم اینکه نیاز به انرژی بیشتر داشته باشد و خستگی‌تان تشدید شود، نخواهید به فرزند خود شیر بدهید. اما خود شیردادن فی‌نفسه خستگی‌آور نیست. نشستن یا دراز کشیدن و شیر دادن در واقع می‌تواند مقداری استراحت مورد نیاز شما را تضمین کند.
علائم بارداری در دوران شیردهی
علائم بارداری در دوران شیردهی چیست؟
اگر شما پس از تولد نوزاد و در دوران شیردهی رابطه جنسی داشته باشید، احتمال باردار شدن شما وجود دارد. برخی از علائم بارداری در دوران شیردهی عبارتند از:
1- احساس خستگی
پس از زایمان و با گذشت زمان، سطح انرژی شما به حد طبیعی خود می رسد، ولی ناگهان احساس خستگی شدید می کنید. احساس خستگی بیش از حد طبیعی و نیاز به استراحت، می تواند از علائم بارداری مجدد باشد. این احساس خستگی در روزهای عادی و انجام فعالیت های روزمره رخ می دهد.
ممکن است شما با انجام فعالیت های ساده زیر دچار خستگی شوید:
- قدم زدن و خرید کوچک
- جارو یا تی زدن
- شستن لباس
شدت خستگی بیش از چیزی است که در بارداری اول تجربه کرده اید. در شرایط طبیعی تا پایان سه ماهه اول بارداری احساس خستگی شدید نمی کنید، اما زمانی که در دوران شیردهی باردار می شوید از ابتدا و کل دوران بارداری احساس خستگی زیادی می کنید. بسیاری از مادران باردار که عادت به قدم زدن در اطراف محل سکونت خود دارند اکنون به دلیل احساس خستگی شدید توان و قدرت برگشت به منزل خود را ندارند.
2- افزایش تشنگی
زمانی که در دوران شیردهی، باردار می شود احساس تشنگی زیادی می کنید. بیشتر مایعاتی که می نوشید از طریق شیردهی به نوزاد از بدن تان خارج می شود، علاوه بر این جنین در حال رشد نیز به آب زیادی نیاز دارد. در نتیجه باید میزان مصرف مایعات را افزایش دهید.
اگر مادری این میزان تشنگی را تاکنون تجربه نکرده، این نشانه می تواند از علائم بارداری مادر در دوران شیردهی باشد.
3- درد نوک پستان
اغلب اوقات مادر شیردهی را عامل سوزش و درد پستان می داند. نوزاد با ولع شروع به مکیدن پستان می کند پس احساس درد و سوزش نوک پستان امری شایع و معمول به نظر می رسد. اگر شیردهی شما زمان بندی خاصی ندارد و هنگام گریه و احساس گرسنگی نوزاد به او شیر می دهید، درد و سوزش بیشتری نسبت به قبل در پستان و نوک پستان خود احساس می کنید.
درد و سوزش پستان و نوک پستان می تواند از علائم بارداری مجدد در دوران شیردهی باشد. در واقع سوزش و درد پستان و نوک پستان از علائم شایع و اولیه بارداری بشمار می آید.
4- گرفتگی عضلات شکم
متاسفانه گرفتگی عضلات شکم در بارداری دوران شیردهی می تواند بسیار شدید و دردناک باشد. بسیاری از مادران تصور می کنند عادت ماهانه آنها شروع شده است، اما با گذشت زمان متوجه می شوند خونریزی وجود ندارد، این مسئله نشان می دهد مشکلی وجود دارد.
این گرفتگی می تواند به دلیل لانه گزینی تخمک بارور در رحم رخ دهد حتی ممکن است شما خونریزی ناشی از لانه گزینی را نیز تجربه کنید، این خونریزی بسیار خفیف و گاهی در حد لکه بینی است، توجه داشته باشید که در صورت گرفتگی و درد شکم و سپس لکه بینی باید به بارداری مشکوک شد.
5- کاهش شیر
در دوران شیردهی با تغییرات جدیدی روبرو می شوید. میزان شیر شما کاهش می یابد، به همین دلیل مدت کوتاهی پس از شیردهی نوزادتان دوباره گرسنه می شود. همه این علائم می توانند، دلیل بارداری دوباره شما باشند.
توجه داشته باشید که کاهش شیر در ابتدای بارداری رخ نمی دهد، به عبارت دیگر پس از گذشت دو تا سه ماه از بارداری مجدد ذخیره شیر مادر کاهش می یابد.
در صورت کم شدن ذخیره شیر بهتر است برای اطمینان از عدم وجود مشکل دیگر یا بارداری دوباره مورد آزمایش و بررسی قرار بگیرید.
نشانه دیگری که ممکن است در بارداری دوران شیردهی در شیر مادر بروز کند، تغییر مزه شیر است. از آنجایی که شما شیر خود را نمی نوشید، تنها نوزاد می تواند متوجه تغییر ناگهانی طعم شیر شما شود. بسیاری از مادران متوجه می شوند نوزادشان به طور ناگهانی دیگر تمایلی به خوردن شیر ندارد، در حقیقت این به دلیل تغییر طعم شیر مادر ناشی از بارداری است.
6- حالت تهوع
حالت تهوع بارداری دوباره به سراغ شما می آید. معمولاً بانوان در حالت عادی هیچ گونه حالت تهوعی ندارند اما این علامت شایع بارداری، ویاری است که همه مادران باردار از آن شکایت می کنند.
معمولاً بیشتر علائم بارداری ازجمله حالت تهوع در دوران شیردهی تشدید می شود. حتی شما نسبت به بارداری قبلی حالت تهوع بیشتری دارید و این می تواند بسیار شدید و آزاردهنده باشد. در این شرایط باید به دو نکته توجه بیشتری داشته باشید:
- برنامه غذایی مناسبی داشته باشید و به دلیل حالت تهوع یا استفراغ از خوردن غذا منصرف نشوید، زیرا نوزاد شما به این مواد مغذی نیاز دارد.
- بهتر است در کنار شیردهی با شیر خود، از شیرخشک نیز استفاده کنید.
در بیشتر مواقع مادر به دلیل وجود حالت تهوع شدید به اندازه کافی غذا نمی خورد. شما به نوزاد خود شیر می دهید، پس باید بتوانید مواد مغذی مورد نیاز او را فراهم کنید.
معمولا اشتهای مادر باردار در این دوران کاهش می یابد و غذای کمتری نسبت به قبل می خورد تا حالت تهوع کمتری داشته باشد. اگر نمی توانید به اندازه کافی غذا بخورید و حالت تهوع دارید، کم کم نوزاد را با شیر خشک آشنا کنید.
7- احساس گرسنگی
برخی از مادران در دوران بارداری به دلیل ویار بارداری اشتهای خود را از دست می دهند و برخی از مادران احساس گرسنگی بیشتری می کنند. شما به نوزاد خود شیر می دهید و همزمان یک جنین را در رحم خود تغذیه می کنید، به همین دلیل به غذای بیشتری نیاز دارید. گذراندن این دوره برای مادر دشوار است، به طور طبیعی زمانی که باردار هستید و به نوزاد خود شیر می دهید باید غذا و کالری بیشتری به بدن شما برسد.
اگر گرسنگی و اشتهای شما افزایش یافته و سیر نمی شوید، احتمال بارداری شما وجود دارد.
شیردهی به تنهایی می تواند علائم ذکر شده را در مادر شیرده ایجاد کند بدون اینکه مادر باردار باشد. پس مهمترین مسئله اطمینان از بارداری مادر است. اگر هر یک از علائم ذکر شده را دارا هستید باید با پزشک خود مشورت کنید. می توانید آزمایش بارداری انجام دهید. برخی از تست های بارداری که در منزل استفاده می شوند، دقت و سرعت بالایی در جوابدهی دارند.
اگر نتیجه تست مثبت است به شما تبریک می گوییم. مادری که به نوزاد خود شیر می دهد و همزمان باردار می شود باید تحت نظر پزشک متخصص باشد. پزشک می تواند شما را به درستی راهنمایی کرده و نیازهای بدنتان را ارزیابی کرده و کمک کند آنها را برآورده کنید.
امیدواریم از شیردهی و پرورش یک فرزند دیگر در دورن بدن خود لذت ببرید.
آنچه برای شیر دادن در دوران بارداری باید بدانید
آیا در دوران بارداری می توان شیر داد؟
بسیاری از مادران درباره شیردهی در حین بارداری نگران هستند چراکه می‌تواند موجب انقباضات خفیف رحم شود. هرچند که در یک بارداری سالم این انقباضات مایه نگرانی نیست و موجب زایمان زودرس نمی‌شود. دلیل آن این است که ترشحهورمون اکسی توسین حین شیردهی معمولا آن‌قدر کم است که برای زایمان زودرس کافی نیست. چنین انقباضاتی برای جنین بی ضرر است و به ندرت موجب سقط جنین می‌شود. همچنین هرچند که مقدار کمی از هورمون های بارداری وارد شیر می‌شود اما خطری برای شیرخوار ندارد.
با این که شیردهی در دوران بارداری عموما بی خطر است، مواردی وجود دارد که توصیه می‌شود شیرخوار را از شیر بگیرید:
- اگر بارداری پرخطر دارید یا در معرض خطر زایمان زودرس هستید.
- اگر دوقلو باردار هستید.
- اگر به شما توصیه شده در مدت بارداری رابطه جنسی نداشته باشید.
- اگر دچار خونریزی یا درد رحم هستید.
اگر این نشانه‌ها را دارید با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید قطع شیردهی برای شما و جنین‌تان بهترین گزینه است یا خیر.
مشکلات باردار شدن در دوران شیردهی
بااینکه شیر دادن در دوران بارداری فواید خود را دارد، اما می‌تواند چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، برخی چالش‌های فیزیکی می‌تواند شامل افزایش تهوع و درد نوک پستان ها به دلیل تغییرات هورمونی باشد.
بسیاری از مادران این نگرانی را دارند که شیر دادن در دوران بارداری می‌تواند منجر به خستگی بیشتر آنها شود. بله، خستگی بخشی طبیعی از تمام بارداری‌هاست. از این رو، قابل درک است از بیم اینکه نیاز به انرژی بیشتر داشته باشد و خستگی‌تان تشدید شود، نخواهید به فرزند خود شیر بدهید. اما خود شیردادن فی‌نفسه خستگی‌آور نیست. نشستن یا دراز کشیدن و شیر دادن در واقع می‌تواند مقداری استراحت مورد نیاز شما را تضمین کند.
نکات مربوط به از شیر گرفتن کودک شیرخوار در دوران بارداری
جنبه مهم دیگر این است که متوجه شوید آیا فرزند بزرگتر شما برای قطع شیردهی آمادگی دارد یا خیر. عوامل دخیل در این موضوع شخصیت و سن شیرخوار و الگوی شیردهی و همچنین واکنش روانی و فیزیکی او به بارداری شماست.
این احتمال وجود دارد که شیر مادر در ماه‌های چهارم یا پنجم بارداری کم شود. این می‌تواند موجب تغییر شیر شود و دیگر مزه آن برای شیرخوار شما خوشایند نباشد. به این دلیل، ممکن است فرزند شیرخوار شما زودتر از آنچه انتظار دارید از شیر گرفته شود. از طرف دیگر، ممکن است شیرخوار به شیر مادر وابسته باشد و برای پایان یا قطع شیردهی آماده نباشد.
همچنین ممکن است از خود سؤال کنید که آیا خودتان برای قطع شیردهی آمادگی دارید یا خیر. همچنین ممکن است با خود فکر کنید چه تاثیری بر رابطه شما با شیرخوارتان خواهد گذاشت. یک مسئله مهم دیگر این است که آیا شیرخوار برای تغذیه شیر می‌خورد یا صرفا برای آرام شدن.
بنابراین تحت نظر گرفتن سلامت و رشد شیرخواران زیر شش ماه که صرفا به شیر مادر وابسته هستند ضروری است. برای اطمینان از تغذیه کافی شیرخوار، دادن شیر اضافی لازم است. از طرفی شیرخوارانی که پیشاپیش شروع به خوردن غذاهای دیگر کرده‌اند ممکن است با کم شدن شیر آن غذا‌ها را به شیر مادر ترجیح بدهند.
تغذیه صحیح در دوران شیردهی برای مادران باردار
اگر تصمیم گرفته‌اید در دوران بارداری شیر بدهید، لازم است برای سلامت شیرخوار خود و جنین‌تان خوب غذا بخورید. کالری مصرفی شما بستگی به سن شیرخوارتان دارد. اگر او در کنار شیر مادر غذاهای دیگر هم می‌خورد، روزانه به حدود ۵۰۰ کالری اضافی و اگر کوچک‌تر از شش ماه سن دارد به ۶۵۰ کالری بیشتر نیاز دارید.
این علاوه بر ۳۵۰ کالری اضافی است که در سه ماهه دوم و ۴۵۰ کالری بیشتر در سه ماهه سوم است که به آن نیاز دارید. اگر در سه ماهه اول قرار دارید و به‌خاطر تهوع غذا خوردن برای شما سخت است، می‌تواند خیالتان راحت باشد که در سه ماهه اول به کالری بیشتر نیازی ندارید.
در نهایت، وقتی شیردهی و بارداری با هم تلاقی پیدا می‌کند، مهمترین دغدغه‌ای که باید به آن توجه داشته باشید رابطه و احساسات شماست. دلتان می‌خواهد نیازهای جنین و کودک شیرخوارتان را افزون بر احساسات خود در نظر بگیرید. اگر می‌خواهید گزینه‌هایتان را بسته به شرایط و نیازهای خود و کودکان‌تان باز بگذارید، این تصمیم تنها به شما بستگی دارد.
