اولین تپش قلب و اولین حرکت های جنین چه زمانی شروع می شود؟

قلب اولین عضوی است که در رویان رشد می کند و پزشک به وسیله اولتراساند از همان اوایل هفته پنجم می تواند ضربان قلب او را تشخیص دهد. شنیدن صدای قلب جنین اغلب زمانی است که مادر برای اولین بار واقعیت باردار بودن را در اعماق وجودش احساس می کند.

اگر دست تان را مشت کنید، این تقریبا اندازه قلب شماست. اما در اولین مراحل رشد جنین تان، اندازه قلب جنین به طور شگفت آوری نسبت به اندازه بدنیش ۹ برابر بزرگ تر است.

جرقه حیات آغازگر حرکت قلب جنین

چه چیزی آغازگر حرکت قلب است؟ چه زمانی و چگونه اولین تپش اتفاق می افتد؟ اولین جرقه این تپش به وسیله سلول های مخصوص تنظیم کننده ضربان قلب که به تازگی رشد کرده اند، آغاز می شود. این سلول ها زمانی که قطب بندی الکتریکی ایجاد می شود، به خودی خود شروع به واکنش می کنند و این ضربان الکترونیک به وسیله سلول های رسانا (هادی) به بقیه قلب نیز منتقل می شوند.

بنابراین قلب انسان به وسیله جریانی الکتریکی شروع به حرکت می کند. این بسیار شبیه سریال های تلویزیونی پزشکی است که در آن دستگاه شوک دهنده قلب را بر روی سینه بیمار قرار می دهند و با شوک الکتریکی قلب از کار ایستاده را به فعالیت وامیدارند.

تعداد ضربان قلب جنین

قلب جنینی به اندازه ضربان قلب مادر شروع به تپش می کند که حدود ۷۵ تا ۸۹ ضربان در دقیقه است. سپس هر سه روز در حدود ۱۰ ضربان در دقیقه سریع تر می شود، بنابراین طی چهار هفته بعد از اولین تپش، سرعتش به ۱۶۵ تا ۱۸۵ ضربان در دقیقه می رسد! این موتور کوچک که از تکثیر سلول های ساده ای بوجود آمده است، یکی از اعضای اصلی جنین تان را تشکیل داده و برای رساندن خون به تمامی بدن جنین تمام وقت کار می کند.در هفته ۱۵ بارداری تان، ضربان قلب جنین آهسته تر شده و به حدود ۱۴۵ در دقیقه می رسد. افسانه های کهن می گویند که اگر جنین تان ضربانی بیش از ۱۴۰ ضربان در دقیقه دارد، او دختر است و کمتر از آن به معنای پسر خواهد بود، اما شواهدی برای اثبات آن وجود ندارد.

مشکل نهفته ژنتیکی

پزشکان این طور تشریح می کنند که در اکثر موارد، علت نواقص مادرزادی قلب ناشناخته است و معمولا بین هفته ۶ و ۱۲ بارداری اتفاق می افتد، یعنی زمانی که قلب هنوز در مراحل اولیه شکل گیری قرار دارد. اغلب بانوان در این حالت حتی هنوز از بارداری خود نیز آگاه نیستند.

به این علت است که اگر شما و همسرتان قصد بچه دار شدن دارید، داشتن برنامه غذایی سالم بسیار مهم است. عوامل دیگری که ممکن است، احتمال نقصی در قلب جنین را افزایش دهد، شامل عفونت های ویروسی مثل سرخجه، دیابت، احتمال سندروم داون، داروهایی خاص و الکل و سوء مصرف مواد مخدر است. ممکن است، مشکل نهفته ژنتیکی نیز وجود داشته باشد، بنابراین اگر شما و همسرتان اقوامی با مشکلات قلبی دارید، قبل از لقاح جنین در پی مشورت با مشاور ژنتیک باشید.

حرکات اولیه قلب جنین

 قبل از تولد، جنین هنوز از شش های خود استفاده نمی کند و نیازی به رساندن خون به شش ها (برای آمیختن اکسیژن)وجود ندارد. بجای آن، قلب جنین بوسیله دو بخش منحصر به فرد این کار را انجام می دهد، این دو بخش شامل: رگ خونی بنام مجرای شریانی و بازشدگی ای بنام foramen ovale می باشد. البته هردوی این ها بلافاصله بعد از تولد ناپدید می شوند. 

برای داشتن جنینی با قلب سالم 

•  برای اطمینان از اینکه فرزندتان صاحب قلبی سالم باشد، چه کاری بجز مصرف مکمل ها، می توان انجام داد؟
• ورزش منظم: پژوهش های دانشگاه پزشکی و دانش زیستی شهر کانزاس آمریکا نشان داده است که بانوان بارداری که روزانه برای مدت ۳۰ دقیقه و سه روز در هفته ورزش می کنند، جنین هایی با ضربان قلب کمتری دارند که نشانه ای از قلب سالم آنهاست.
• آنتی‌اکسیدان‌ها را استفاده کنید: این مواد مغذی با رادیکال های آزاد خود برضد بیماری "عروق کرونر قلب" به مبارزه می پردازند و از قلب پشتیبانی می کنند. این ها شامل ویتامین C و E، بتاکاروتن، موادمعدنی روی و سیلینیم و فلاونوئیدها و پلی فنل ها هستند که در گیاهان و غذاهای ساخته شده از گیاهان بوجود می آیند.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید: بر اساس پژوهش های استرالیایی ها، نوزادان والدین سیگاری با میزان کمی از "لیپوپروتئین با غلظت مناسب" HDL (کلسترول خوب) به دنیا می آیند. این کلسترول قرار است از آنان در برابر بیماری های قلبی حمایت می کند و میزان کم آن می تواند مشکلاتی را به وجود آورد.
• مصرف کمتر قهوه: کافئین بر ضربان قلب جنین تاثیر می گذارد و زمان بیداری آنان را بیشتر می کند و از آنجایی که جنین ها زمانی که خواب هستند رشد بیشتری دارند، بهتر است از محصولات بدون کافئین استفاده کنید تا جنین خواب آسوده تر و رشد بهتری داشته باشد. 

دلایلی که هنوز حرکت‌های جنین خود را احساس نمی‌کنید

احساس چرخش، حرکت، مشت و لگد زدن یا سکسکه جنینتان یکی از مهیج‌ترین لحظات بارداری است. اکثر بارداران جدید این اولین نشانه‌های زندگی در درونشان را بین هفته ۱۸ و ۲۶ بارداری احساس می‌کنند، اما ممکن است، برای بعضی از بارداران احساس این نشانه‌های اولیه به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. علت این امر در مطلب زیر تشریح شده است.

اگر این اولین بارداری شماست، ممکن است بخوبی نتوانید حرکات جنینتان را احساس کنید، این حرکات می‌تواند به صورت لرزش‌هایی ظریف، انقباض، ضربه با آرنج باشند و با جمع‌شدن شکم در زمان گرسنگی یا حالت حال‌ بهم خوردگی ملایم اشتباه شوند.

به همین دلیل ممکن است این نشانه ها به سادگی با مسائل دیگری اشتباه گرفته شوند. ولی مطمئن باشید، همانطوری‌که بارداریتان پیشرفت می‌ کند و جنین تان قوی‌ تر می‌شود، حرکت‌های او نیز مشهودتر ‌شده و خیلی زود قادر به شناسایی و احساس هر لگد یا اشاره او می‌شوید.

سکسکه جنین اغلب در اواخر بارداری با حرکت او اشتباه گرفته می‌شود، تفاوت این است که سکسکه منظم و یک‌نواخت بوده و حرکت‌های جنین نامنظم است. نگران نباشید، زیرا سکسکه موجب ناراحتی جنین نمی‌شود، بلکه فقط راهی برای آماده کردن شش‌های جنین برای تنفس است.

 گاهی ممکن است، احساس نکردن حرکت های جنین به علت محل قرار گرفتن جفت باشد. ممکن است که جفت در جلوی شکم تان یعنی بین جنین و شکم تان و نزدیک به ناف شما رشد کرده باشد. که این حالت به نام جفت بیرونی شناخته می‌شود و به این معناست که ممکن است، لگد و مشت‌های اولیه جنین تان را احساس نکنید که به این حالت لایه‌های اضافی می گویند.زیرا جنین تان از پشت جفت، لگد می‌زند و جفت مثل لایه‌ای ضربه‌گیر عمل می‌کند و شما چیزی احساس نمی کنید، البته جنین در هفته های 18 تا 26 هنوز بسیار کوچک است تا ضربه های قوی ای بزند. طی هفته‌های 22 تا 23، جنین به اندازه کافی بزرگ است و می تواند از اطراف جفت با قدرت کافی لگد بزند.

سنگین‌وزن بودن نیز می‌تواند علت دیگری باشد، اما غالبا عوامل دیگری مثل جفت بیرونی باعث کم شدن شناسی شما می شود. البته لایه‌های اضافی بافت چربی می توانند تا زمانی‌ که جنین بزرگ تر و قوی‌تر شود، هر حرکتی را مخفی نگه دارند.

علت دیگر می‌تواند وضعیت قرار گرفتن جنین باشد. یعنی جنین در وضعیتی قرار دارد که ستون فقراتش به شکم شما چسبیده است، به این معنا که هر لگد و مشتی که جنین تان می زند، پشت رحم (لگد به پشت) شما را هدف قرار می‌دهد و احساس آن را مشکل می‌کند.

با این حال در ماه شش‌ام بارداری احتمالا تمامی انواع حرکت‌ها و تکان‌خوردن‌ های درون بدن تان را احساس خواهید کرد. در این مرحله مهم نیست، چه نوع حرکت جنینی را احساس می‌کنید، اما مهم این‌ است که هر روز حرکات جنین تان را احساس ‌کنید.

کم شدن حرکت‌های جنین در اواخر بارداری کاملا عادی است، اما همیشه این‌طور نیست. بعضی از جنین‌ها تا زمان شروع سفرشان به دنیای خارج بسیار پر انرژی باقی می‌مانند. معمولا اکثر حرکت‌های جنین بدون توجه مادر از نظر می‌گذرند، بنابراین لازم است تا روزانه چند دقیقه از وقت خود را صرف گوش کردن و احساس او کنید، این توجه به برقراری رابطه بین شما و جنین تان کمک می‌کند.

دکتر تینا اوت می‌گوید: به یاد داشتن این نکته که حرکت‌های جنین تان انعکاس رشد شخصیت و خصوصیات این موجود کوچک است، بسیار مهم است.

ممکن است، شما صاحب جنینی آرام یا پر جنب و جوش باشید. با این حال اگر باز هم نگران هستید، تمرینات زیر را انجام دهید:

به آرامی بنشینید و دست خود را روی شکمتان قرار دهید و نفس خود را تا حد ممکن به داخل ریه‌هایتان بفرستید. همان طوری که به آرامی نفس خود را نگه داشته‌اید، بزرگ‌شدن شکم تان را احساس می‌کنید. سپس به آرامی نفس خود را به خارج از ریه‌های تان بفرستید و کوچک شدن شکم تان را احساس کنید. این عمل را برای شش مرتبه یا بیشتر تکرار کنید و به زودی همان طوری که تنفس می‌کنید و اکسیژن بیشتری را به جنین خود می‌رسانید، جنین تان حرکات ایروبیک خود را آغاز می‌کند.

مطالعه بیشتر:

1- تاثیر رابطه جنسی در دوران بارداری بر مادر و جنین

2- پیچیده شدن بند ناف دور گردن جنین

3- شنیده نشدن صدای ضربان قلب جنین در سونوگرافی

4- تراتوژن چیست و چه تاثیری بر رشد جنین دارد