کاهش درد زایمان طبیعی بدون استفاده از دارو

دردهای زایمان طبیعی یکی از ملزومات خروج جنین از شکم مادر و یکی از بخش های غیر قابل اجتناب زایمان طبیعی است. با این حال روشهاي كاهش درد زايمان طبيعي وجود دارند که به واسطه ی آنها می توان این درد را راحت تر تحمل کرد.

یکی از راهکار های کاهش درد زایمان طبیعی استفاده از داروهای مسکن در حین زایمان است که به طرق گوناگونی مانند گازهای تنفسی، تزریقی و ... به مادر ارائه می شوند. اما در نظر داشته باشید که با توجه به ارتباط خونی که جنین موجود در رحم با مادر دارد، تمام این داروها، بدن جنین را نیز تحت تأثیر قرار داده و گاهاً عوارضی را نیز به دنبال خواهد داشت.

برای مثال پتدین که یکی از داروهای مسکن مورد استفاده در حین زایمان جهت کاهش درد زایمان طبیعی است، با وارد شدن آن به بدن مادر در حین زایمان، این دارو به گردش خون جنین نیز وارد می شود و نسبت به بزرگسالان، مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید که کاملا متابولیزه شده و توسط کلیه های جنین از گردش خون او خارج شود.

در این مطلب قصد داریم تا شما را با تعدادی از روش های طبیعیِ کاهش درد زایمان آشنا کنیم تا بتوانید بدون استفاده از داروهای مسکن، درد زایمان خود را راحت تر تحمل کنید. 

انواع روش های طبیعیِ کاهش درد زایمان

• کمک گرفتن از مامای همراه برای کاهش درد زایمان

مامای همراه (دولا) فردی است که علاوه بر طول 9 ماه بارداری، در تمامی مدت زایمان نیز با شما همراه خواهد بود، او یک فرد آموزش دیده است و می تواند علاوه بر دادن آرامش روحی، تمامی تکنیک های مربوط به کاهش درد زایمان طبیعی را با شما در طی بارداری تمرین کند و در حین زایمان در انجام آن روش ها به شما کمک های لازم را ارائه دهد.

مطالعات نشان می دهد مادرانی که در طی دوران بارداری و زایمان از داشتن مامای همراه بهره مند هستند نیاز کمتری برای استفاده از روش هایی مانند بی حسی اپیدورال، سزارین و ... پیدا می کنند. همچنین تحقیقات نشان می دهد که ماماهای همراه، بیشتر از هر فرد دیگری حتی خانواده و پرسنل بخش زایمان می توانند در حین زایمان به مادر کمک روحی و جسمی بدهند زیرا او یک فرد متخصص و آموزش دیده در این زمینه است و می تواند انواع راهکارهای علمی و اثبات شده را به شما ارائه داده و تمامی سوالات ایجاد شده برایتان را پاسخ دهد.

• غوطه ور شدن در آب برای کاهش درد و احساس آرامش

غوطه ور شدن در آب هنگام زایمان مزیت های فراوانی برای مادر و جنین  به دنبال خواهد داشت که از جمله ی آنها می توان به کاهش درد و افزایش احساس راحتی و آرامش اشاره کرد.

مطالعات نشان می دهد مادرانی که مرحله ی اول زایمان خود را درون آب سپری کردند، نسبت به مادرانی که این مرحله را بر روی تخت زایمان پشت سر گذاشتند، به احتمال کمتری نسبت دریافت روش های بی حسی مانند اپی دورال نیاز خواهند داشت. همچنین مادرانی که مرحله ی دوم زایمان خود را درون آب سپری کردند نسبت به سایرین، در زور زدن و فشار جهت خروج جنین همکاری بهتری داشته اند زیرا به علت تسکین نسبی درشان بیشتر می توانستند بر روی زور زدن های موثر تمرکز کنند.

به این ترتیب بسیاری از متخصصان توصیه می کنند که پیش از آغاز مرحله ی فعال زایمان درون یک وان آب گرم غوطه ور شوید. شما می توانید با نشستن در درون وان آب گرم، علاوه بر قدرت شگفت انگیز آب از نیروی گرانش نیز کمک بگیرید. درصورتی که  به دلایلی مانند پارگی کیسه آب، امکان غوطه وری در وان آب وجود ندارد، جریان آب گرم با کمک یک دوش بر روی نواحی پایینی کمر نیز می تواند کمک کننده باشد. 

• یادگیری روش های حفظ آرامش در حین زایمان

اگر می خواهید در حین زایمان وارد سیکل ترس ← تنش ← درد نشوید، باید در دوران بارداری روش های حفظ آرامش در هنگام زایمان را یاد بگیرید. وقتی که شما احساس ترس می کنید، ناخود آگاه عضلات خود را منقبض خواهید کرد، این انقباض سبب شدید تر شدن درد می شود.

در روش های حفظ آرامش در هنگام زایمان یاد می گیرید که چگونه:

• از منابع انرژی درونی خود برای غلبه بر ترس و تسکین درد استفاده کنید.
• روش های کاربردی و تکنیک های تنفسی و حفظ آرامش را به کار بگیرید.
• بلافاصله پس از زایمان با نوزاد خود ارتباط جسمی و روحی برقرار کرده و آلام ناشی از زایمان را تسکین دهید. 

• تغییر پوزیشن برای افزایش تحمل درد زایمان

قرار گرفتن مادر در یک پوزیشن راحت و مناسب می تواند توان تحمل درد را در او به طرز شگفت آوری افزایش دهد. بدترین پوزیشن برای زایمان که متاسفانه معمولاً نیز استفاده می شود، طاق باز دراز کشیدن است و بعد از آن می توان به پوزیشن نیمه نشسته اشاره کرد.

توانایی حرکت کردن مادر و امکان تغییر پوزیشن در مرحله ی اول زایمان امر بسیار مهمی است. سرپا ایستادن و تکیه به جلو بر روی یک دیوار، نشستن بر روی یک توپ بزرگ، قرار گرفتن در پوزیشن توالت و ... همه گی حالاتی هستند که علاوه بر کاهش درد شکم و کمر ناشی از انقباضات رحم، به پایین آمدن جنین نیز کمک بسزایی می کنند. 

• دریافت ماساژ برای داشتن زایمانی راحت تر

نیازی به دریافت ماساژ حرفه ای در حین زایمان نیست. کمی مالش شانه ها، کمر، و فشردن نقاط عطف درد می تواند تاثیر شگرفی در کاهش درد و افزایش تحمل مادر داشته باشد. برخی مطالعات می گویند که بهترین شخص برای ارائه ی ماساژ همسر است. البته در برخی موارد مامای همراه نیز می تواند این کمک را ارائه دهد. بر اساس تحقیقات انجام شده، مادرانی که در حین زایمان از ماساژ بهره مند بودند، کمتر دچار اضطراب شده درنتیجه درد کمتری را تجربه می کردند و تمامی مراحل زایمان همکاری بهتری داشتند. می توانید با همسر خود در کلاس های آمادگی برای زایمان شرکت کنید تا در آنجا روش های انجام انواع ماساژ را یاد بگیرد.

البته برخی بانوان درصورت لمس شدن بدنشان در حین زایمان عصبی شده و تنش و اضظرابشان شدید تر می شود. برای انجام انواع روش های کاهش درد، در نظر گرفتن روحیات مادر در الویت قرار دارد. 

• تاثیرات شرایط محیط بر روند زایمان

شرایط موجود در محیط مادر حین زایمان می تواند بر شدت درد تاثیر بگذارد. میزان روشنایی و تاریکی، آشنا بودن محیط (زایمان در منزل) و یا قرار گرفتن در محیط بیمارستان و درمیان افراد ناآشنا، صدای موسیقی و یا سکوت و ... همه گی مواردی هستند که بهتر است با توجه به روحیات مادر و درجهت افزایش آرامش و کاهش اضطراب او تطابق داده شوند. 

• کیسه ی آب گرم 

از دیرباز گرم کردن محل درد یکی از راهکار های کاهش شدت آن بوده است. می توانید در هنگام زایمان با قرار دادن کمپرس آب گرم بر روی نقاط اصلی درد مانند کمر از شدت درد کم کنید. 

• رایحه درمانی

براساس مطالعات انجام شده انجام آروماتراپی و یا رایحه درمانی درحین زایمان برای کاهش درد بسیار موثر است. در این روش با پخش رایحه هایی در اتاق زایمان که اثر آرام بخش بر مغز دارند، سبب افزایش آرامش مادر و ریلکس شدن او می شوند. می توان از روغن هایی که دارای رایحه های آرام بخش هستند برای انجام ماساژ مادر حین زایمان استفاده کرد. 

• تزریق آب مقطر

در برخی مادران درد کمر در هنگام زایمان بسیار شدید و غیر قابل تحمل است. تزریق مقدار کمی آب مقطر در زیر پوست بر روی استخوان ساکروم (پایین کمر) به سرعت پیام هایی را به مغز می فرستد، این پیام ها برای رسیدن به مغز باید از نخاع عبور کنند، درواقع مکانیسم اثر بخشی این روش بر این پایه استوار است که عبور پیام های مربوط به تزریق آب مقطر از نخاع، مانع از عبور بیشتر پیام های درد بوده، درنتیجه درد کمتری حس خواهد شد. 

• استفاده از تِنس

تِنس یک دستگاه کوچک است که دارای دو الکترود می باشد، این الکترودها بر روی کمر در دو طرف ستون فقرات قرار می گیرند و ایمپالس های ضعیفی را ایجاد می کنند که شدت آنها قابل تنظیم است. ایمپالس های ایجاد شده توسط این دستگاه  در هنگام عبور از نخاع و رسیدن به مغز، همانند روش قبل (تزریق آب مقطر) مانع از رسیدن پیام های درد به مغز در نتیجه کاهش درد زایمان طبیعی می شوند. 

• طب سوزنی

یکی از موارد کاربرد طب سوزنی در هنگام بارداری و زایمان، تحریک نقاط مخصوصی بر روی بدن است که سبب کاهش درد زایمان طبیعی می شود. نکته ی مهم این است که برای اجتناب از ایجاد عوارض جانبی، حتماً باید این کار توسط فرد متخصص انجام شود. درصورت امکان حضور متخصصِ طب سوزنی در اتاق زایمان می توانید از این روش نیز برای کاهش درد بهره ببرید.