افتادن قند خون نوزاد و عوارض افتادن قند خون نوزاد چیست؟
افتادن قند خون نوزاد به شرایطی گفته می شود که در آن بعد از تولد مقدار قند خون نوزاد از حد نرمال کمتر می شود. کاهش قند خون نوزاد بعد از تولد طبیعی است اما اگر توجه کافی به این موضوع وجود نداشته باشد، افت بیش از حد قند خون نوزاد ممکن است منجر به مشکلات مغزی و ... شود. در ادامه این مطلب درمورد عوارض و نیز راه های درمان افتادن قند خون نوزاد با شما گفت و گو خواهیم کرد.
کدام دسته از نوزادان در معرض خطر هیپوگلیسمی نوزادی هستند؟
شرایط زیر خطر ابتلا به افتادن قند خون نوزاد را افزایش می دهند:
• دیابت مادر: قند خون بالای مادر تولید انسولین بالا را در جنین تحریک کرده و در نتیجه سطح گلوکز به میزان قابل توجهی پایین می آید و علائم هیپوگلیسمی بروز می کند.
• تولد زودرس: جنینی که اندازه اش نسبت به سن بارداری کوچک تر از حد مورد انتظار باشد یا تاخیر رشدی داشته باشد، ذخیره گلیکوژن پائینی دارد.
• نوزادانی که تحت شرایط استرس متولد می شوند: زایمان دشوار یا زایمان طولانی مدت باعث هیپوگلیسمی در نوزاد می شود.
• دمای ناپایدار: نوزادانی که در معرض دمای ناپایدار هستند یا مصرف داروهای خاصی مانند تربوتالین که باعث هیپوترمی (کاهش دمای بدن) مادر می شود.
• نوزادان بزرگ: نوزادانی که نسبت به سن یا ماه بارداری جثۀ بزرگتری دارند، علائم افت قند را بیشتر نشان می دهند. این مشکل می تواند به دیابت بارداری مربوط باشد اما معمولا همراه با افت قند مادرزادی گزارش شده است.
عوارض افتادن قند خون نوزاد چیست؟
تشخیص سریع علائم افتادن قند خون نوزاد و شروع بهنگام درمان می تواند از پیامدهای هیپوگلیسمی پیشگیری کند. اما وقوع عوارض زیر دور از انتظار نیست:
• تشنج
• مشکلات قلبی از جمله نارسایی قلبی
• تأخیر در رشد و آسیب دائمی مغز از جمله فلج مغزی
اگر علائم یا عوامل خطر مرتبط با افت قند خون بروز کند، پزشک فوراً ارزیابی بالینی را انجام داده و سطح قند خون نوزاد بلافاصله و در فواصل زمانی معین پایش می شود.
• سطح گلوکز پلاسما: نمونه گیری خون از سرانگشتان، پاشنه پا یا سیاهرگ نافی.
• انسولین سرم: در موارد هیپوگلیسمی مکرر یا دائمی. انسولینوما، یک تومور نادر لوزالمعده می تواند هیپوگلیسمی ایجاد کند.
• کنترل قند ادرار: قند ادرار باید از نظر وجود گلوکز یا کتون در ادرار به صورت دوره ای مورد بررسی قرار بگیرد.
• غربالگری اختلالات متابولیک: برای بررسی دقیق وضعیت نوزادان مبتلا به هیپوگلیسمی لازم است.
درمان افتادن قند خون نوزاد
هیپوگلیسمی در نوزادان به شیوه های مختلفی از تنظیم برنامه غذایی گرفته تا مداخله جراحی کنترل می شود. برخی از روشهای درمانی به شرح زیر است:
• تغذیه مناسب و به موقع، ارزیابی سطوح هوشیاری و درخواست کمک پزشکی فوری، اقداماتی است که قبل از بستری نوزاد در بیمارستان باید صورت گیرد.
• رسیدن به وضعیت ثبات و انجام مراقبت های حمایتی شامل اکسیژن اضافی، دسترسی داخل وریدی و پایش علائم حیاتی
• محلول دکستروز 5 یا 10 درصد داخل وریدی در نوزادان به شدت بیحال یا در موارد عود کننده تجویز می شود.
• برخی مواقع داروهای ضد صرع برای تشنج های مکرر یا صعب العلاج لازم است.
آیا می توان از افتادن قند خون نوزاد پیشگیری کرد؟
شیردهی به میزان کافی و به موقع از تکرار افت قند خون در نوزادان جلوگیری می کند. مادران مبتلا به دیابت با کنترل دقیق سطح قند خون و حفظ آن در محدوده طبیعی می توانند مانع از افت قند خون در نوزادان شوند. اگرچه ممکن است هیپوگلیسمی نوزادی به طور کامل قابل پیشگیری نباشد، اما می توان مراقب علائم بود و مشکل را در سریعترین زمان ممکن رفع کرد. به همین سبب توصیه می شود که مادران حتما هر دو ساعت یکبار به نوزاد خود شیر بدهند.
آیا می توان به نوزادی که افت قند دارد، شیر مادر داد؟
تغذیه با شیر مادر در نوزادان مبتلا به هیپوگلیسمی بستگی به وضعیت بالینی نوزاد، توانایی در مکیدن شیر و گرفتن پستان دارد. اگر نوزاد هشیار باشد و خواب آلود به نظر نرسد، می توان با نظارت و توصیه پزشکی مناسب، او را با شیر مادر تغذیه کرد.
برای پیشگیری از تکرار افت قند خون با تأکید بر شروع زودهنگام و تماس نزدیک بدن تحت مراقبت کانگورویی، تغذیه با شیرمادر توصیه می شود.
چه موقع باید برای افتادن قند خون نوزاد به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نوزاد تنبل، بیش از حد خواب آلوده، عصبی، ضعیف و کم غذا باشد یا رنگ پوست او به خصوص در بینی یا نوک انگشتان کبود باشد، مراجعه به پزشک الزامی است.
بیشتر بدانید:
1- هیپوگلیسمی یا افت قند خون نوزاد چه درمانی دارد؟
2- عوارض ماکروزومی جنین برای مادر و جنین چیست؟
3- علت بروز دیابت بارداری چیست و قند خون نرمال چند است؟
4- عوارض دیابت بارداری روی جنین و راههای پیشگیری از آن
