عوارض چاقی در کودکان و نشانه‌‌های چاقی در کودکان چیست؟

عوارض چاقی در کودکان

یکی از بهترین روش‌های کاهش چاقی در کودکان،‌ بالا بردن عادت ورزشی و تغذیه در خانواده است. درمان و جلوگیری عوارض چاقی در کودکان به سلامتی آنها در زمان حال و آینده او کمک می‌کند.

نشانه‌‌های چاقی در کودکان

همه کودکانی که چند کیلو اضافه وزن دارند،‌ چاق نیستند. برخی کودکان نسبت به کودکان همسن خود جثه‌ بزرگ‌تری دارند و کودکان در دوره‌های مختلف رشد خود معمولا مقدار متفاوتی چربی دارند. بنابراین ممکن است متوجه نشوید که این اضافه وزن کودک نگران گننده است یا خیر.

شاخص توده بدنی (BMI)، که راهنمای رابطه وزن با قد است، چاقی و افزایش وزن را نشان می‌دهد. پزشک اطفال می‌تواند با استفاده از جدول رشد، یا آزمایش‌های دیگر مشخص کند که آیا اضافه وزن کودک می‌تواند باعث مشکل کودک شود یا خیر؟

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر نگران اضافه وزن کودک هستید،‌ با پزشک او مشورت کنید. پزشک، تاریخچه رشد و نمو کودک، سابقه اضافه وزن در خانواده و جایگاه کودک در جدول رشد را مورد بررسی قرار می‌دهد. این مراحل کمک می‌‌کند تا مشخص شود اضافه وزن کودک مشکل سلامتی دارد یا خیر.

دلایل چاقی در کودکان

اشکالات سبک زندگی (فعالیت بدنی کم و مقدار کالری مصرفی از غذاها و نوشیدنی‌ها) دلیل اصلی چاقی در کودکان است. اما عوامل ژنتیکی و هورمونی نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد. برای مثال، تغییرات هورمون‌های گوارشی می‌تواند به مغز فرمان دهد که شما سیر هستید.

عوامل خطر چاقی در کودکان

بسیاری از عوامل (معمولا در ارتباط با عوامل دیگر)، ‌احتمال اضافه وزن کودک را بالا می‌برد:

• رژیم غذایی. مصرف غذاهای پرکالری مانند فست فودها،‌ غذاهای آماده و تنقلات کارخانه‌‌ای می‌تواند باعث افزایش وزن کودک شود. آبنبات، دسرها و نوشیدنی‌های شیرین مانند آبمیوه‌ها بالاترین عامل افزایش وزن در افراد است.

• فعالیت بدنی کم. کودکانی که ورزش نمی‌کنند، ‌به احتمال بیشتر به اضافه وزن دچار خواهند شد، زیرا کالری زیادی نمی‌سوزانند.

• عوامل خانوادگی. اگر کودک از خانواده‌ای باشد که افراد آن خانواده اضافه وزن دارند، به احتمال زیاد دچار اضافه وزن خواهد شد. بودن در این خانواده یعنی در محیطی که همیشه غذاهای پرکالری مصرف می‌شود و فعالیت‌های فیزیکی مورد تشویق قرار نمی‌گیرد.

• عوامل روانی. استرس شخصی، والدین و خانواده احتمال چاقی کودک را بالا می‌برد. برخی کودکان بیشتر غذا می‌خورند تا با مشکلات یا احساساتی مانند استرس یا بی‌حوصلگی مقابله کنند. والدین آن‌ها نیز دچار همین گرایش‌ها هستند.

• عوامل اقتصادی و اجتماعی. برخی افراد در جوامعی زندگی می‌کنند که دسترسی به فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها آسان نیست. به همین دلیل از غذاهایی استفاده می‌کنند که دیرتر خراب می‌شوند،‌ مانند غذاهای یخ‌زده، شیرینی‌ها و کلوچه‌ها. همچنین افرادی که محله‌های کم‌آمد زندگی می‌کنند،‌ دسترسی به باشگاه‌ها و محیط‌های ورزشی ندارند.

عوارض چاقی در کودکان چیست؟

عوارض چاقی در کودکان و نوجوانان بسیار زیاد است. چاقی کودکان باعث ایجاد مشکلات فیزیکی، اجتماعی و احساسی در کودک می‌شود.

مشکلات فیزیکی

• دیابت نوع دو. ازجمله عوارض چاقی در کودکان دبستانی ابتلا به دیابت است. این بیماری مزمن، در عملکرد بدن کودک نسبت به قند (گلوکز) تاثیر می‌گذارد. چاقی و داشتن سبک زندگی کم تحرک، باعث ایجاد دیابت نوع دو در کودک می‌شود.

• سندرم متابولیک. مجموع این مشکلات کودک را در خطر مشکلات قلبی، دیابت یا مشکلات دیگر سلامتی قرار می‌دهد که از مهمترین عوارض چاقی در کودکان محسوب می شود. مشکلاتی مانند بالا رفتن فشار خون،‌ بالا رفتن قند خون،‌ تری‌گلیسیرید بالا،‌ کم بودن کلسترول خوب (HDL) و افزایش چربی‌های شکم.

• کلسترول بالا و افزایش فشار خون. رژیم غذایی نامناسب، کودک را در معرض یک یا هر دوی این بیماری‌ها قرار می‌دهد. این عوامل باعث تشکیل پلاک در رگ‌ها شده و آن‌ها را نازک و سخت می‌کند و احتمال سکته قلبی یا مغزی را در آینده بالا می‌برد.

• آسم. کودکانی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند، بیشتر دچار آسم خواهند شد.

• اختلال در خواب. آپنه یا وقفه تنفسی در خواب عارضه‌ای بالقوه و جدی است که در آن تنفس کودک در خواب به طور مرتب قطع و وصل می‌شود که از دیگر عوارض چاقی در کودکان محسوب می شود.

• بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD). این اختلال که معمولا بدون نشانه است، باعث تجمع رسوبات چربی در کبد می‌شود. بیماری کبد چرب غیرالکلی ممکن است منجر به زخم کبد و آسیب کبدی شود.

• شکنندگی استخوان‌ها. کودکان چاق بیش‌تر از کودکانی که وزن طبیعی دارند، دچار شکستگی استخوان می‌شوند.

عوارض چاقی در کودکان، مشکلات اجتماعی و احساسی

• اعتماد به نفس پایین و مورد آزار و اذیت قرار گرفتن. کودکان معمولا همسالان خود را که اضافه وزن دارند مورد اذیت قرار می‌دهند. این امر باعث پایین آمدن اعتماد به نفس و در نتیجه افسردگی آن‌ها می‌شود.

• مشکلات رفتاری و یادگیری. کودکانی که اضافه وزن دارند، نسبت به کودکان با وزن طبیعی،‌ دارای اضطراب بیشتر و مهارت‌های اجتماعی کمتر هستند. این مشکلات باعث می‌شود کودکانی که دارای اضافه وزن هستند در کلاس درس اخلال ایجاد کنند یا برعکس گوشه‌نشینی کنند.

• افسردگی. اعتماد به نفس پایین باعث ایجاد احساس ناامیدی شدید می‌شود که ممکن است در برخی کودکان چاق منجر به افسردگی شود.

پیشگیری از عوارض چاقی در کودکان

چه کودک در معرض خطر اضافه وزن باشد، چه از وزنی طبیعی برخوردار باشد،‌ باید حواستان باشد تا همه چیز را در مسیر درست خود قرار دهید.

• کودک را از مصرف نوشیدنی‌‌های حاوی قند منع کنید یا آن را به حداقل برسانید.

• از میوه‌ها و سبزیجات فراوان در رژیم غذایی کودک استفاده کنید.

• سعی کنید تا جایی که ممکن است وعده‌های غذایی را همراه با خانواده میل کنید.

• غذا خوردن در بیرون از منزل مخصوصا در فست فودها را محدود کنید و هنگامی‌که بیرون غذا می‌‌خورید به کودک یاد بدهید چگونه انتخاب سالم‌تری داشته باشد.

• وعده‌های غذایی را متناسب با سن کودک تهیه کنید.

• تلویزیون و وسایل دیگری که صفحه نمایش دارند، به کمتر از دو ساعت در روز محدود کنید و کودکان زیر دو سال را از دیدن تلویزیون منع کنید.

• مطمئن شوید کودک خواب کافی دارد.

جهت جلوگیری از عوارض چاقی در کودکان، او را حداقل سالی یک بار برای معاینه نزد پزشک ببرید. پزشک قد و وزن کودک را اندازه می گیرد و شاخص توده بدنی (BMI) وی را محاسبه می‌کند. افزایش شاخص توده بدنی کودک یا رتبه صدک وی در طول یک سال، به احتمال زیاد نشانه این است که کودک در خطر اضافه وزن قرار گرفته است.

مطالعه بیشتر:

کاهش ابتلا به چاقی با خوابیدن در زمان مشخص!

چاقی کودکان با نوشیدن نوشابه گازدار در دوران بارداری

بهترین مواد غذایی چاق کننده برای کودکان کدام است؟

همه چیز درباره تبعات چاقی کودکان؛ چرا باید نگران باشیم؟