برای جلوگیری از دعوای خواهر و برادر چکاری می توان انجام داد؟
اگر دو یا چند فرزند در خانه داشته باشین، بدون شک تجربه دعوای خواهر و برادر را بارها و بارها پشت سر گذاشته اید. دعوای خواهر و برادر در صورت تکرار پیاپی برای والدین می تواند بسیار آزار دهنده باشد. در ادامه این متن به شما خواهیم گفت که نحوه برخورد با دعوای خواهر و برادر چگونه باید باشد و برای جلوگیری از دعوای خواهر برادری چه کاری از شما ساخته است.
نحوه جلوگیری دعوای خواهر و برادر
شما می توانید با کمک به فرزندان خود و ارائه راهنمایی مفید برای رفع علت دعوای خواهر و برادر و نیز حل مشکلات مربوط به خودشان از به وجود آمدن دعوا میان آنها جلوگیری کنید. در این قسمت هشت راهکار اساسی برای حل دعوای خواهر و برادر کودک وجود دارد:
1. مراقب نیازهای هر کودک باشید.
فرزندان شما باید احساس کنند که شما همه آن ها را به یک اندازه دوست دارید و برای آنها ارزش قائل هستید. به این ترتیب آنها فکر نمی کنند که برای جلب توجه و محبت شما باید با یکدیگر رقابت کنند. با رعایت نکات زیر می توانید این احساس را در آنها تقویت کنید:
• به طور منظم با هر یک از فرزندانتان وقت بگذرانید.
• همه آنها را بغل کنید و به آنها لبخند بزنید.
• سعی کنید به هیچ وجه آنها را با هم مقایسه نکنید.
همچنین اگر یکی از کودکان چیز خاصی مخصوص به خود دارد، مجبورش نکنید که با خواهر و یا برادرش به صورت مشترک استفاده کند. داشتن کمی فضای خصوصی حتی اگر به اندازه یک کشو باشد که سایر خواهر و برادرها اجازه نداشته باشند به آن دست بزنند، کمک کننده خواهد بود.
همچنین برای ارزش دادن به آنها به طور واضح قانون بگذارید که هیچ کدام حق ندارند در کار خواهر و برادر بزرگتر و یا کوچکتر مشکل ایجاد کنند و یا فعالیت های آنها را بهم بزند. این کار می تواند فضا و زمانی را برای انجام فعالیت های خاص بدون دخالت سایر خواهر و برادرها ایجاد کند.
2. قوانین شفاف خانوادگی را تنظیم کنید.
این قوانین به کودکان اجازه می دهند تا درک کنند چه چیزی خوب و چه چیزی بد است و اگر از قبل قوانین خانوادگی داشته باشید، یادآوری نحوه رفتار کودکان با یکدیگر برای شما راحت تر خواهد بود. در این بخش چند نکته کاربردی برای عملکرد بهتر قوانین توصیه می کنیم:
• برای تنظیم این قوانین از کودکان هم کمک بخواهید. زمانی که کودک در این کار مشارکت داشته باشد به احتمال بیشتر ممکن است آن ها را به خاطر سپرده و به آن ها احترام بگذارد.
• قوانینی بنویسید که شامل جملات مثبتی در مورد چگونگی رفتار شما با یکدیگر باشد. به عنوان مثال، "ما وقتی با دیگران صحبت می کنیم از لحن صدای مودبانه استفاده می کنیم."
• یک نسخه از قوانین خانه خود را روی یخچال یا جایی که همه می توانند آنها را ببینند قرار دهید.
• زمانی که هر کدام از کودکان قوانین را زیر پا گذاشتند به این ترتیب رفتار کنید: اول یک یادآوری دوستانه داشته باشید، مثلا، یادت باشد که باید با هم خوب صحبت کنیم و یک فرصت دیگر به او بدهید. اما اگر باز هم کودک به قوانین احترام نمی گذارد از تنبیه ای که در نوشتن قوانین توافق کرده اید استفاده کنید.
3. برای جلوگیری از دعوای خواهر و برادرها یک برنامه زمانی منظم ایجاد کنید.
زمانی که یک برنامه خانوادگی تنظیم کرده اید به راحتی می توانید با اختلاف نظرها کنار بیایید. یعنی هر کس می داند که چه کاری را باید انجام دهد:
• چه کسی الان باید فیلمی که می خواهیم تماشا کنیم را انتخاب کند.
• چه کسی امروز باید ظرف ها را بشوید.
• چه کسی باید اول بازی کند.
• چه کسی امروز باید اول حمام برود.
• و بسیاری از کارهای روزمره یک خانه.
نمونه یک برنامه روزانه به شکل زیر است:
• تلویزیون: ساعت 8 تا 10 صبح صبا برنامه را انتخاب می کند و ساعت 10 تا 12 نیما.
• بازی: صبا روزهای پنج شنبه بازی را انتخاب می کند و نیما روزهای جمعه.
• حمام: نیما اول صبح به حمام می رود و صبا نزدیک به ظهر.
• کارهای خانه: صبا ظرف ها را می شوید و نیما آن ها را خشک می کند و یا نیما روزهای زوج آشغال ها را بیرون می برد و صبا روزهای فرد.
4. رفتار خوب آنها را تشویق کنید.
به این معنی است که به رفتار کودکانتان توجه کنید و در صورتی که رفتار خوبی داشتند، آنها را تشویق کنید. زمانی که کودک کار خوبی انجام داد، به طور واضح و مشخص بر آن کار خوب تاکید کنید، در این صورت احتمال اینکه کودک آن کار را دوباره تکرار کند بیشتر می شود. در این بخش چند نمونه مشخص از تشویق کودکان ارائه می دهیم، به عنوان مثال بگوئید:
• وقتی شما برای بازی روی ترامپولین نوبت را رعایت می کنید، من خیلی خوشحال می شوم.
• چقدر خوب است که شما با هم بازی می کنید و اسباب بازی هایتان را به هم می دهید.
• امروز خیلی خوب مشکل خودتان را حل کردید، امشب با دیدن یک فیلم خوب جشن می گیریم.
5. برای پیشگیری از دعوای خواهر و برادر به کودکان نشان دهید که چگونه با مشکلات کنار بیایند.
شما الگوی شماره یک فرزندان خود هستید. زمانی که شما بدون دعوا اختلافات را حل می کنید، کودکان متوجه این رفتار شما می شوند و الگوبرداری می کنند.اگر دوست دارید که کودکانتان با آرامش و احترام، مسائل به وجود آمده را مدیریت کنند، باید این رفتار را در شما هم ببینند. اگر در بعضی مواقع از کلمه "متاسفم" استفاده کنید، آنها نیز عذرخواهی کردن از دیگران را می آموزند. بسیار مهم است که کودکان به نظر سایر افراد احترام بگذارند، زیرا درک می کنند که همه ممکن است به یک شکل با یک موضوع برخورد نکنند که کاملا هم طبیعی است.
6. به کودکان بیاموزید که یک مربی باشند.
شما معلم حل مسائل فرزندان خود هستید. این شما هستید که به آنها می آموزید چگونه اختلافات خود را حل کنند و آنها را به سمت مهارت هایی برای کنترل احساساتی مانند عصبانیت، توانایی گفتگو و بازی منصفانه راهنمایی کنید. این کار بهتر است از داوری که هنگام درگیری وارد می شود و دعوای خواهر و برادر را متوقف می کند.
در این بخش چندین نکته ارائه می دهیم، برای تربیت کودک به عنوان یک شخص حل کننده مسائل:
• به فرزندان خود فرصت دهید تا با دیگران بازی کنند. بازی های گروهی به کودکان کمک می کنند تا یاد بگیرند چطور با سایر افراد ارتباط داشته باشند و تمرین می کنند که در زمان اختلاف و درگیری راهکارهای مثبت را جایگزین کنند.
• به محض اینکه مشاهده کردید در مواقعی کودکان توانایی مدیریت مشکل را ندارند بهتر است وارد شوید. به عنوان مثال بگوئید: "نوبتی این بازی را انجام دهید، یا یادتان باشد که اسباب بازی هایتان را بهم بدهید."
• در کودکان بزرگتر، راه حلی ارائه دهید تا بدون پیدا کردن مقصر به دعوا خاتمه بدهند و این درگیری تکرار نشود. به عنوان مثال بگوئید: "چه کاری می توانستید انجام دهید تا هر دو بتوانید از تبلت استفاده کنید؟"
• به كودكان كمک كنيد تا از طريق كلمات آرام يا فعاليت های مثبت، راه هایی برای ابراز احساسات ناراحتی و عصبانیت پیدا کنند. به عنوان مثال: آب بازی، نقاشی و خمیربازی به کودکان کم سن و سال کمک می کند تا احساسات خود را ابراز کنند. کودکان بزرگتر ممکن است با لگد زدن به توپ و یا نواختن یک وسیله موسیقی آرام شوند.
• مهارت اجتماعی "مخالفت محترمانه" را به آنها بیاموزید و خودتان هم الگوی این رفتار باشد. می توانید مطالبی بگوئید که همه شما بر روی آن توافق دارید یا مسائلی که در آن اختلاف نظر دارید. به عنوان مثال: "من موافقم که مادربزرگ برای هدیه تولد به تو کتاب داده اما زمانی که خواهرت از تو درخواست مودبانه می کند تا کتاب را به او بدهی تا بخواند نباید مخالفت کنید چون منصفانه نیست."
7. دعوای خواهر و برادر را با ایده هایی متوقف کنید.
بهتر است از قبل در مورد چگونگی کنترل دعوا در شرایط دشوار فکر کنید. در بعضی موارد، برای پایان دادن به درگیری امتیازی را از آنها بگیرید. مثلا اجازه ندهید مدتی با تبلت کار کنند و یا باشگاه بروند و هر چیزی که در قوانین خانوادگی شما ذکر شده باشد. بهتر است این قوانین را از قبل نوشته باشید تا دعوا و درگیری کمتری داشته باشند. در این قسمت نکاتی ارائه می شود تا برای متوقف کردن درگیری برنامه ریزی داشته باشید:
در خانه
• در صورت امکان به اندازه کافی برای کودکان خود اسباب بازی تهیه کنید تا مجبور نباشند برای بازی کردن نوبت بگیرند.
• اگر برای روزهایی برنامه بازی طراحی می کنید، سعی کنید برای هر یک از کودکانتان یک دوست به خانه دعوت کنید و اگر امکان این کار وجود نداشت زمانی که یکی از کودکان با دوستش بازی می کند، دیگری را به بیرون از خانه ببرید.
• از کودکان بخواهید در نزدیکی شما بازی کنند تا اگر اختلافات آنها به دعوا تبدیل شد، به خصوص برای کودکان زیر پنج سال، بتوانید به سرعت وارد عمل شوید.
• اگر احساس می کنید درگیری در راه است، حواس کودکان را پرت کرده یا آنها را از آن محیط خارج کنید. به عنوان مثال، یک بازی جدید پیشنهاد دهید، برای مدتی خودتان هم با آنها بازی کنید، کودکان را بیرون ببرید تا بازی کنند، یا کودکان را در دو طرف خود بنشانید و برای آنها کتاب بخوانید.
• اگر نیاز به برقراری تماس تلفنی دارید، کودکان را با فعالیتی (یا دو فعالیت جداگانه) که مورد علاقه شان است، سرگرم کنید.
در سوپرمارکت
• یک قانون خاص ایجاد کنید. به عنوان مثال بگوئید اگر در سوپرمارکت دعوا نکنید امروز به پارک می رویم.
• از کودکان بخواهید که دو طرف چرخ دستی خرید را نگه دارند یا آنها را به دو انتهای مخالف راهرو بفرستید تا اقلام مواد غذایی را انتخاب کنند.
• برای هر یک از فرزندان خود یک وظیفه در نظر بگیرید. به عنوان مثال یکی لیست خرید را نگهدارد و بخواند و دیگری می تواند مواد غذایی را از قفسه بردارد و درون چرخ دستی بگذارد.
• اگر در هر بار خرید کردن فرزندان شما در سوپرمارکت دعوا می کنند، بنابراین بهتر است یکی از آنها را به یکی از اعضای خانوداه یا دوستان بسپارید.
در خارج از خانه
• اگر احساس می کنید جنگی در راه است، حواس کودکان را از آن موضوع منحرف کنید. به عنوان مثال، یک بازی برای هر محلی مانند اتوبوس، پارک و... داشته باشید تا در مواقع لزوم ارائه دهید.
• در وسایل حمل و نقل عمومی، خودتان بین کودکان بنشینید و یا وسیله یا کالسکه را بین آنها بگذارید.
در ماشین
• کودکان را در دو طرف صندلی عقب بنشانید و یا اگر فرزند بزرگتری هم دارید او را بین این دو فرزند کوچک بنشانید تا احتمال درگیری آن دو کمتر شود.
• اگر بزرگترین فرزند شما به اندازه کافی بزرگ است، او را روی صندلی جلو بگذارید. به خاطر داشته باشید که کودکان نباید بر روی صندلی جلو بنشینند، به خصوص در سفرهای طولانی.
• اگر در هنگام رانندگی، کودکان دعوا و درگیری را شروع کردند سریع ماشین را به کنار جاده هدایت کنید، زیرا رانندگی با وجود سروصدا داخل ماشین حواس شما را پرت می کند.
8. به کودکان اجازه دهید گاهی اوقات خودشان مسائل را حل کنند و دخالت نکنید.
با این کار آنها یاد می گیرند که بدون کمک شما هم مسائل بین خودشان را حل کنند و در بلند مدت به فرزندان کمک می کند تا بهتر با اختلافات کنار بیایند و با دیگران برخورد مناسبی داشته باشند. در اینجا چند نکته برای کمک به تقویت حل مسئله فرزندانتان ارائه می شود:
• اگر بچه ها سعی می کنند مشکلات را حل کنند، اجازه دهید همین طور پیش بروند. گفتگو، بحث و حتی مشاجره همه نشانه هایی از تلاش بچه ها برای حل مسائل است. درباره نحوه تعامل آنها بازخورد مثبت نشان دهید. به عنوان مثال بگوئید: "من واقعا به شما افتخار می کنم که سعی می کنید مشکلات خود را حل کنید."
• نکاتی را بیان کنید. گاهی اوقات نیاز است به موقع چند نکته را گوشزد کنید. مثلا بگوئید: "فکر می کنید این لحن صحبت کردن درست است؟ یا حتما انصاف را رعایت کنید و به نوبت بازی کنید."
• در رابطه با قوانین خانه، آن چیزهایی که از آنها انتظار دارید و در صورت درگیری چه اتفاقی خواهد افتاد را با لحن دوستانه هشدار بدهید. به عنوان مثال بگوئید: "یادتان باشد که باید با هم رفتار دوستانه داشته باشیم و اگر قوانین را رعایت نکنید اتفاق بدی خواهد افتاد."
گاهی اوقات به نظر می رسد اختلاف نظرهای ثابتی در مورد برنامه تلویزیونی یا اسباب بازی مورد علاقه بلافاصله به دعوای خواهر و برادر تبدیل می شود. اگر این وضعیت را پیش بینی کردید قبل از تماشای آن برنامه یا شروع بازی مورد علاقه، تمام نکات و قوانین را به آنها یادآوری کنید.
مطالعه بیشتر:
بازی و فعالیت با کودکان و اثرات آن
رقابت خواهر و برادران را در نطفه از بین ببرید
22 قدم تا تبدیل شدن به والدین خارق العاده!
تک فرزندی خوب است یا بد و اما چرا تک فرزندی خوب است؟
