زونا در کودکان چیست و آیا کودکان هم به زونا مبتلا می شوند؟
احتمالا درباره زونا مطالبی شنیده اید یا حتی ممکن است این زخم دردناک را تجربه کرده باشید، اما واقعا رابطه بین آبله مرغان و زونا چیست، آیا کودکان نیز ممکن است به زونا مبتلا شوند؟ در این مقاله هر آنچه درباره بیماری زونا در کودکان باید بدانید، آمده است.
زونا در کودکان چیست؟
زونا یک عفونت ویروسی است که از طریق ویروس واریسلازوستر، همان ویروس آبله مرغان ایجاد می شود. بعد از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بدن غیرفعال شده و در بافت عصبی پنهان می گردد. در برخی از افراد ویروس غیرفعال در اواخر عمر دوباره فعال می شود و بثورات قرمز با تاول های کوچک پر از مایع ایجاد می کند. حدود 30 درصد از افرادی که آبله مرغان داشته اند، معمولاً بعد از 60 سالگی به زونا مبتلا می شوند، البته زونا در هر سنی رخ می دهد. بعضی اوقات استرس عامل زونا است اما در مواقعی نیز بدون دلیل اتفاق می افتد.
آیا کودکان می توانند زونا بگیرند؟
خطر زونا با افزایش سن افزایش می یابد، طبق گزارش منابع معتبر، بیش از دو سوم موارد ابتلا به زونا در افراد بالای 50 سال است. بنابراین اگرچه ممکن است بیماری زونا در هر سنی رخ دهد اما در کودکان دارای سیستم ایمنی سالم معمول نیست.
احتمال ابتلا به زونا در کودکانی که واکسن آبله مرغان زده اند به طور کلی در هر مرحله از زندگی، ضعیف است. به این دلیل که واکسن هر چقدر هم خوب عمل کند، ایمنی 100 درصد ایجاد نخواهد کرد و لذا گاهی کودک واکسینه شده در برابر آبله مرغان نیز می تواند به این بیماری مبتلا گردد، البته بیماری شدید نیست. واکسن ویروس ضعیف شده بیماری است که به فرد تزریق می شود، بنابراین ممکن است کودک در سالهای بعدی زندگی خود به زونا مبتلا شود. متخصصان می گویند: "کودکانی که واکسن می زنند کمتر از آن دسته که به طور طبیعی آبله مرغان می گیرند، دچار زونا می شوند.
زونا در کودکان زیر دو سال
اگر فرزند شما قبل از یک سالگی به آبله مرغان مبتلا شده باشد یا در اواخر بارداری خود آبله مرغان داشته باشید، خطر ابتلا به زونا در سالهای بعد در او کمی بیشتر است. به گفته متخصصان، "قرار گرفتن در معرض آبله مرغان در رحم یکی از اصلی ترین موارد نوزادان به شمار می آید" به این معنی که کودک ممکن است بعدها مبتلا به زونا شود در حالیکه هرگز مبتلا به آبله مرغان نشده است.
بروز زونا در کودکانی که نقص سیستم ایمنی دارند مانند آن عده که مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند یا آنها که تحت شیمی درمانی قرار دارند، شایع تر است.
آیا نوزادان نیز می توانند به زونا مبتلا شوند؟
انسان بدون وجود ویروس آبله مرغان در بدن به زونا مبتلا نمی شود، بنابراین ابتلای نوزاد به زونا بعید است. اگر خانمی در مقطعی از زندگی خود آبله مرغان بگیرد یا واکسن آبله مرغان را دریافت کرده باشد، مقداری از ایمنی آبله مرغان را در بارداری به کودک منتقل می کند و این مصونیت جزئی تا شش الی 12 ماهگی کودک ادامه دارد. توجه داشته باشید که این مصونیت لزوماً کامل نیست و نوزاد واکسینه نشده نیز می تواند آبله مرغان بگیرد. در بسیاری از کشورها، واکسن آبله مرغان بخشی از واکسیناسیون های معمول است که اولین بار در 12 تا 15 ماهگی انجام می گیرد. در بعضی از کشورها نیز قبل از شش سالگی یادآور دوم آبله مرغان تزریق می شود.
آیا مادر مبتلا به زونا می تواند به فرزند خود شیر بدهد؟
گاهی ممکن است بعد از زایمان به دلیل استرس، ویروس خاموش در بدن مادر فعال و زونا بروز کند. شاید این پرسش مطرح شود که آیا مادر مبتلا به زونا می تواند به فرزند خود شیر مادر بدهد؟ در اکثر موارد پاسخ مثبت است، چنانچه زخم زونا روی پستان باشد و می توان روی آن را پوشاند، بهتر است بعد از پوشاندن زخم به کودک شیر بدهید. اگر زخم درست روی نوک پستان است، می توانید شیر را بدوشید و شیر دوشیده شده را به نوزاد بدهید تا زخم به طور کامل خشک شده و بهبود یابد. در صورتی که ضایعات پوستی زونا هر جای دیگر غیر از پستان باشد، روی آن را پوشانده و بعد از شستشوی کامل دستها نوزاد را با شیر مادر تغذیه کنید.
آیا فرد بزرگسالی که زونا دارد، می تواند مراقبت از کودک را بر عهده بگیرد؟
اگر هر یک از والدین و افراد دیگر مانند پدربزرگ و مادربزرگ که مبتلا به زونا هستند از کودک واکسینه نشده مراقبت می کنند، پوشاندن زخم ها با باند و شستن کامل دست ها برای جلوگیری از انتقال بیماری کافی است اما توصیه می شود تا زمان بهبود کامل از مراقبت نوزاد خودداری کنید.
نشانه های زونا در کودکان چیست؟
قبل از ظهور زخم های زونا، ممکن است احساس سوزش، خارش یا سوزن سوزن شدن در پوست ایجاد شود و بثورات تا پنج روز بعد ظاهر گردند. زونا به صورت ضایعات تاول مانند دردناک نمود می کند، این تاوها پر از مایع هستند که بعداً خشک و زخم می شوند. این نوع ضایعات قرمز رنگ و خارش دار که ظاهری شبیه آبله مرغان دارند فقط در یک طرف بدن به عنوان مثال فقط در سمت چپ و نه در کل بدن ایجاد می شوند و به صورت یک نوار یا لکه هستند. تب، سردرد یا لرز نیز گاهاً به چشم می خورد.
خوشبختانه درد زونا در کودکان نسبت به بزرگسالان خفیف تر است. این لکه های کوچک به خودی خود دردناک نیستند اما درد شدیدی که بزرگسالان اغلب تجربه می کنند ناشی از ویروس است که بر روی اعصاب بدن تأثیر می گذارد. این زخم ها برای کودکان با خارش همراه است، بعد از چند روز پوسته پوسته می شود و طی دو تا چهار هفته کاملاً بهبود می یابند.
آیا زونا در کودکان مسری است؟
زونا مسری است البته میزان سرایت آن از آبله مرغان کمتر است. آبله مرغان بسیار بسیار مسری است و از طریق سرفه گسترش می یابد و به راحتی در هوا پخش می شود. از طرف دیگر، بیماری زونا تقریباً منحصراً با تماس مستقیم با خود زخم ها پخش می شود. اگر با مایع موجود در زخم زونا تماس پوستی داشته باشید، در معرض ویروس واریسلازوستر قرار می گیرید و امکان ابتلا به آبله مرغان وجود دارد. به عبارت دیگر، قرار گرفتن در معرض ویروس زونا مستقیم به بیماری زونا منجر نمی شود بلکه آبله مرغان ایجاد می کند. زخم های زونا تا زمانی که خشک بشوند، مسری هستند.
زونا در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولاً تشخیص بر اساس علائم به ویژه بثورات ظاهر شده در فقط نیمی از بدن، صورت می گیرد. اما برای تأیید تشخیص ممکن است آزمایش خون یا آزمایش نمونه زخم لازم باشد.
درمان زونا کودکان چیست؟
درمان زونا عمدتاً برای رفع علائم است مثلا از مسکن های بدون نسخه برای درد استفاده می شود. بسته به شرایط، پزشک داروی ضد ویروس تجویز می کند. اگر کودک زخم را بخاراند و علاوه بر عفونت ویروسی به یک عفونت باکتریایی نیز مبتلا شود، آنتی بیوتیک لازم است. پزشکان در خصوص زخم زونا در کنار چشم هشدار جدی می دهند زیرا می تواند به طور بالقوه به چشم آسیب برساند بنابراین لازم است که وضعیت توسط پزشک به دقت کنترل شود.
یک داروی غیراستروئیدی و بدون نسخه مانند لوسیون کالامین می تواند در صورت خارش زخم های ناشی از زونا در کودکان به تسکین پوست کمک کند. در بیشتر موارد، اگر زخم ها پوشانده شوند دیگر مسری نیستند. توصیه می شود زخم ها را با یک باند خشک و تمیز بپوشانید. از تماس شخصی که قبلاً آبله مرغان نگرفته است به خصوص نوزادان و کودکان خردسال، مادران باردار و افراد مسن با فرد مبتلا به زونا باید جلوگیری به عمل آید. واکسن زونا در برخی کشورها به افراد بالای 50 سال تزریق می شود ولی برای کودکان تجویز نمی گردد.
مطالعه بیشتر:
آبله مرغان در کودکان،علائم آبله مرغان در کودکان چیست؟
بررسی عوارض ابتلا به آبله مرغان در بارداری برای مادر و جنین
ابتلا به آبله مرغان چه علائمی دارد و چگونه قابل درمان است؟
علائم سرخجه در نوزادان و کودکان و راههای درمان سرخجه چیست؟
