انواع سرفه کودکان و راه های درمان آنها چیست؟
سرفه کودکان معانی گوناگونی دارد و تشخیص سرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خشک و خیس از هم می‌تواند در تشخیص این موضوع که چه زمانی باید نگران بود و کی با درمان‌‌‌‌‌های خانگی به کودک کمک کرد، موثر باشد. سرفه راهی برای محافظت از بدن، روشی برای پاک کردن راههای هوایی، از بین بردن خلط گلو و بینی یا بیرون انداختن غذایی است که به اشتباه وارد مجاری تنفسی شده است. در این متن انواع سرفه کودکان و راه های درمان آنها را به اجمال برایتان شرح خواهیم داد.
انواع سرفه کودکان و راه های درمان آنها
سرفه کودکان دو نوع دارد: سرفه خشک و سرفه مرطوب.
سرفه کودکان از نوع خشک هنگامی رخ می‌دهد که کودک دچار سرماخوردگی یا حساسیت شود. سرفه خشک به پاکسازی خلط گلو و بینی یا سوزش ناشی از گلو درد کمک می‌کند.
سرفه مرطوب ناشی از بیماری تنفسی همراه با عفونت باکتریایی است. سرفه مرطوب باعث ایجاد خلط یا مخاط (که شامل گلبول‌‌‌‌‌های سفید برای کمک به مبارزه با میکروب‌ها است) در مجاری هوایی کودک می‌شود.
سرفه کودکان زیر یک سال
كودكان زیر 4 ماه خیلی سرفه نمی‌کنند بنابراین در صورت مشاهده سرفه در این سن، بیماری جدی است. به عنوان مثال، اگر یک نوزاد در زمستان به شدت سرفه می‌کند، می‌تواند به ویروس سینسیتیال تنفسی (RSV) که یک عفونت ویروسی خطرناک برای نوزادان است، مبتلا شده باشد. هنگامی که سن کودک از 1 سالگی گذشت، سرفه‌‌‌‌‌‌ها کمتر نگران کننده هستند و اغلب می‌توانند نشانه سرماخوردگی باشند.
سرفه ناشی از سرماخوردگی
صدا: سرفه خشک
علایم: بینی چرکی همراه با آبریزش و گلودرد. سرفه‌‌‌‌‌‌ها در سرماخوردگی یا آنفولانزا خشک است اما بسته به شدت سرماخوردگی ممکن است سرفه‌‌‌‌‌‌ها در شب کمی خلط دار و همراه با تب خفیف شوند.
درمان این نوع از سرفه کودکان مصرف مایعات فراوان و استراحت است. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند برای کودکان زیر 6 سال از شربت سرفه استفاده نکنید زیرا براساس مطالعات انجام شده این داروها موثر نیستند و در عین حال عوارض بالقوه کشنده‌ای می‌توانند بر جا بگذارند. برای نوزادان بالای یک سال می‌توان از عسل، سرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های شستشوی دهان یا بخور سرد استفاده کرد. مصرف استامینوفن نیز برای کاهش تب مناسب است. در این شرایط اگر تب کودک بالا رفت بهتر است برای اطمینان از رد ابتلا به آنفولانزا با پزشک تماس بگیرید. بروز تب مخصوصا در نوزادان بسیار جدی است.
سرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خروسکی
این نوع از سرفه کودکان در اثر عفونت ویروسی بروز می‌کند. بیماری خروسک سبب تورم پوشش نای شده و مجاری هوایی را مسدود می‌کند و در نتیجه نفس کشیدن برای کودک دشوار خواهد شد.
صدا: سرفه پارس دار
علایم: شنیدن صدای کودک در شب شبیه به پارس سگ و سختی در تنفس
خروسک معمولا در کودکان زیر 5 سال بروز می‌کند. در اوایل روز با علایم سرماخوردگی و گرفتگی بینی آغاز و شب هنگام سرفه‌‌‌‌‌‌ها شروع می‌شوند. معمولا این بیماری پس از 3-4 روز درمان می‌شود و اگر نشد باید با متخصص مشورت کرد. بهترین راه درمان خروسک قرار دادن کودک در حمامی بخار گرفته است. بهترین روش درمان خروسک تنفس هوای مرطوب است. می‌توانید در اتاق کودک بخار سرد روشن کنید.
سرفه ناشی از برونشیولیت
عوامل بسیاری از جمله عوامل محیطی مانند گرد و غبار در تنگ شدن راههای هوایی نقش دارند. اکثر قریب به اتفاق موارد ابتلا به برونشیولیت در نوزادان زیر 1 سال در اثر ویروس سینسیتیال تنفسی (RSV) ایجاد می‌شود. این ویروس عامل بروز سرماخوردگی در بچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بزرگتر از 3 سال است اما در سنین نوزادی می‌تواند به ریه‌‌‌‌‌‌ها نفوذ کرده و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد.
صدا: خس خس سینه
علائم: سرفه و آبریزش بینی
سرفه کودک یا خس خس سینه هر دو در برونشیولیت و آسم مشترک است و افتراق آنها از هم دشوار است. با این حال، برونشیولیت اغلب در پاییز و زمستان مشاهده می‌شود و ممکن است با تب خفیف و از دست دادن اشتها همراه باشد.
مایعات، استراحت فراوان و بخور از روش‌‌‌‌‌های خانگی درمان برونشیولیت است. در عین حال باید وضعیت تنفس کودک را زیر نظر گرفت و اگر سرعت تنفس سریع شد به متخصص مراجعه کرد.
سیاه سرفه در نوزادان
این عفونت باکتریایی تهدید کننده زندگی تا قبل از کشف واکسن DTaP در دهه 1960 عامل اصلی مرگ و میر نوزادان بود اما در حال حاضر عملاً در ایالات متحده ریشه کن شده است.
صدا: سرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بلند و تیز
علائم: کودک هیچگونه علائم سرماخوردگی و تب ندارد. از علائم سیاه سرفه می‌توان به سرفه مکرر و هشدار دهنده، خشک شدن زبان، چشمان برآمده و تغییر رنگ صورت اشاره کرد.
در درجه اول اطمینان حاصل کنید که کودک شما واکسینه شده است و از آنجا که نوزادان تا زمانی که سه دوز واکسن دریافت نکرده‌اند کاملاً محافظت نمی‌شوند، لازم است که اعضای خانواده و همه مراقبان نوزادان خود را با تقویت کننده Tdap (کزاز، دیفتری، سیاه گوش) واکسینه کنید.
اگر کودک به سیاه سرفه مبتلا باشد باید فورا در بیمارستان بستری شود تا بتواند اکسیژن دریافت کند. مصرف آنتی بیوتیک اریترومایسین نیز لازم است تا از شیوع این بیماری بسیار مسری در میان اعضای خانواده جلوگیری شود. سیاه سرفه باید دوره خود را طی كند كه معمولا ماه‌‌‌‌‌‌ها طول می‌كشد.
سرفه ناشی از ذات الریه
ذات الریه نوعی عفونت ویروسی یا باکتریایی است که ریه‌‌‌‌‌‌ها را درگیر می‌کند و در پی سرماخوردگی ساده آغاز می‌شود.
صداها: مرطوب و خلط آور
علائم: خستگی شدید، سرفه خیس و خلط دار به رنگ سبز و زرد
درمان ذات الریه بستگی به علت ویروسی یا باکتریایی آن دارد. لازم است اگر کودک تب دارد به متخصص مراجعه کنید. ذات الریه باکتریایی معمولاً خطرناک است و بیشتر توسط استرپ پنومونی ایجاد می‌شود.
سرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ناشی از آسم
آسم در كودكان كمتر از 2 سال شایع نیست، مگر اینكه کودک در دوران نوزادی مبتلا به اگزما شده باشد یا سابقه خانوادگی آسم و آلرژی وجود داشته باشد. تا زمانی که تشخیص آسم تایید نشده باشد، تنگ شدن راههای هوایی که منجر به خس خس سینه می‌شود، بیماری واکنشی هوایی تلقی می‌شود.
صدا: خس خس سینه
علائم: انقباضات قفسه سینه و دیافراگم
از علایم ابتدایی می‌توان به علائم سرماخوردگی و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خارش‌دار و نم‌دار اشاره کرد.همیشه بهتر است وقتی صدای خس خس نوزاد را می‌شنوید با پزشک تماس بگیرید. حتی بدون تشخیص قطعی آسم، پزشکان غالباً از داروهای آسم برای درمان دوره‌ای خس خس سینه استفاده می‌کنند. پزشک ممکن است شکل مایع آلبوترول را برای باز کردن راههای هوایی تجویز کند. اگر حملات آسم بسیار شدید باشد، آلبوترول از طریق دستگاه نبولایزر - وسیله مخصوصی که دارو را در مه غلیظ تهیه می‌کند - انجام می‌شود که گاهی اوقات با ماسک صورت در نوزادان استفاده می‌شود تا کودک بتواند راحت‌تر دارو را استنشاق کند.
اگر کودک خردسالی دارید که سرفه شدید دارد و بعد از یک یا دو روز بدتر می‌شود و تنفسش سخت شده، سریعاً با پزشک تماس بگیرید. همانند برونشیولیت، میزان و شدت تنفس فرزند خود را نیز در نظر داشته باشید.
سرفه ناشی از افتادن جسم خارجی در راههای هوایی
پریدن غذا در مجاری هوایی یا گیر کردن جسم خارجی در حلق از شایع‌ترین علل خفگی در کودکان است. اگر کودک هنگام غذا خوردن یا بازی با اسباب بازی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کوچک ناگهان شروع به سرفه کرد دهانش را چک کنید.
صدا: سرفه کم صدا و مداوم یا بریده بریده نفس کشیدن
علائم: از آنجا که کودکان کم سن همیشه چیزهایی را در دهان خود می‌برند این امکان وجود دارد که جسم خارجی در گلو گیر کند. در چنین شرایطی کودک دچار سرفه مداوم یا خس خس خفیف بدون هیچگونه علائم سرماخوردگی و بدون سابقه سرماخوردگی یا تب می‌شود. اگر جسم خارجی راه هوایی را کاملاً مسدود کرده باشد آشفتگی در کودک نمایان خواهد بود. هیچ حرفی نمی‌تواند بزند و رنگش آبی و کبود می‌شود.
در چنین شرایطی کودک را چرخانده و بلافاصله پنج ضربه به پشت بین تیغه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های شانه بزنید. اگر نتوانستید جسم خارجی را بیرون بیاورید فورا با اورژانس تماس بگیرید.
اگر مسیر هوایی کاملا مسدود نشده است با کج کردن سر و چند ضربه ملایم به پشت، به سرفه کودک کمک کنید تا جسم خارجی را بیرون بیاندازد. اگر جسم خارجی با سرفه بیرون نیآمد به اشعه ایکس از سینه نیاز است. پزشک شما را به متخصصی که می‌تواند برونکوسکوپی انجام دهد، ارجاع می‌دهد. در این روش، کودک تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و یک لوله فیبر نوری ریز با موچینی در انتها از راه هوایی پایین می‌رود تا جسم خارجی را بیرون بکشد.
سرفه کودک چه موقع نگران کننده است؟
- اگر شیرخوار زیر 4 ماه دارید هر نوع سرفه‌ای نگران کننده به نظر می‌رسد.
- سرفه خشک مربوط به سرماخوردگی که بیشتر از پنج تا هفت روز ادامه دارد
- سرفه خشک یا مرطوب همراه با تب و لرز
- خس خس سبک و مداوم
- اگر کودک به سرعت خس خس می‌کند، صدایش شبیه پارس یا زوزه است، نمی‌تواند به درستی نفس بکشد، همراه با مشاهده شدن سرفه کودکان رنگ پوستش رو به آبی و کبودی است یا عضلات قفسه سینه و معده‌اش به داخل کشیده می‌شود فورا با اورژانس تماس بگیرید.
منبع: parents
بیشتر بدانید:
1- کاهش تب در نوزادان؛ حمام کردن درجه حرارت بدن را کاهش می دهد؟
2- علائم و داروهای مجاز برای پایین آوردن تب در کودکان و نوزادان
3- روش های اندازه گیری دمای بدن و استفاده از داروهای تب بر در نوزادان
4- آزمون برای سنجش اطلاعات خود درباره تب نوزاد
