روش نگهداری و استفاده از شیر دوشیده مادر
اکثر بانوان در مقطعی نیاز دارند که شیر خود را بدوشند، گاهی مادر برای بازگشت به محل کار، سپردن نوزادش به شخصی دیگر یا جهت التیام تورم پستان نیاز دارد تا مقداری از خود شیر خود را ذخیره کند.
سازمان جهانی بهداشت تایید می‌کنند که شیردهی پستانی کامل (با چیز دیگری جز شیر مادر تغذیه نشود) برای شش ماه اول زندگی فرزندتان بهترین است. برای رسیدن به این هدف، به دلایل متفاوت، اکثر مادران در مقطعی باید شیر خود را بدوشند.
شیر مادر چگونه تولید می شود؟
شیر مادر بوسیله سلول های مخصوص ساخت شیر در آلوئول تولید و ذخیره می‌شود (آلوئول ساختاری توخالی در پستان است که به خوشه انگور شباهت دارد). اطراف هر آلوئول شبکه سبدگونه‌ای از سلول‌های ماهیچه‌ای است. وقتی عصبی که در ناحیه قهوه‌ای دور پستان قرار دارد فعال شود، مغز هورمون اکسی توسین رها می‌کند. این هورمون سلول‌های ماهیچه‌ای اطراف آلوئول را منقبض و شیر را با فشار وارد مجاری می‌کند که به سوراخ‌های پستان رهنمون می‌شوند. این روند را واکنش جاری شدن یا بیرون آمدن شیر می‌خوانند. بدون این واکنش، شیر در دسترس نخواهد بود.
جاری شدن واکنشی مشروط است. وقتی بچه می‌مکد، این اتفاق می‌افتد، اما با محرک‌های دیگر نیز آغاز می‌شود. هر مادری که شیردهی پستانی می‌کند، می‌داند که اغلب زمانی شیر او به جریان می‌افتد که او صدای گریه فرزندش را می‌شنود یا فقط به او فکر می‌کند. بنابراین برای دوشیدن شیر، باید تولید شیر به نوعی تحریک شود (فشردن با دست یا پمپ). به این علت، اکثر مادران اولین بار فقط چند میلی‌لیتر شیر می‌دوشند، یا حتی چند قطره. امید خود را از دست ندهید، تمرین کار را کامل می‌کند.
برای دوشیدن شیر مادر شیردوش دستی بهتر است یا برقی؟
این کار به نیازهایتان بستگی دارد. اگر برای نوزاد نارس شیر می‌دوشید، پمپ الکترونیکی مخصوص بیمارستان مناسب تراست تا بتوانید تولید شیرتان را به طور کامل فعال سازید. بسیاری از بیمارستان‌ها در بخش مراقبت‌های ویژه از نوزادان نارس پمپ‌هایی دارند که مادران می‌توانند از آنها استفاده کنند. اما اگر پیش از نوزادتان بیمارستان را ترک کردید، باید دستگاهی برای استفاده در منزل تهیه کنید.
اگر وقتی سر کار برمی‌گردید، روزانه برای دو یا چند تغذیه شیر ذخیره می‌کنید، پمپ های الکترونیک دوتایی موجود در بازار بهتر خواهد بود و دیگر زمان زیادی را صرف این کار نمی‌کنید. آیا می‌خواهید فقط گاهی شیر خود را بدوشید؟ در این موارد، پمپ دستی یا دوشیدن با دست کافی است.
روش دوشیدن شیر مادر
دستتان را با آب و صابون خوب بشویید. وسایل مورد استفاده را استریل کنید.
پستان را به آرامی ماساژ دهید و حوله‌ی کوچک گرمی را روی آن قرار دهید تا جریان شیر را فعال سازد.
اگر از فرزندتان دور هستید، با فکر کردن درباره او، نگاه کردن به عکس، ضبط کردن صدای گریه‌اش روی تلفن و بازپخش آن یا استنشاق لباس او می‌توانید جریان شیر را افزایش دهید.
روش استفاده از شیر دوش دستی
- بافت پستان را بین شست و بقیه‌ی انگشتان بگیرید.
- انگشت‌ها را درست پشت ناحیه قهوه‌ای دور پستان قرار دهید.
- بافت پستان را به سمت عقب در جهت قفسه‌ی سینه فشار دهید. انگشتان را به هم فشار دهید و بچرخانید مثل اینکه اثر انگشت می‌گیرید. فشار را رها کنید و این روند را به صورت موزون تکرار کنید. شاید یک یا دو دقیقه طول بکشد تا واکنش جاری شدن آغاز شود.
- وقتی جریان شیر متوقف می‌شود، مچ را بچرخانید تا انگشتان روی بخش متفاوتی از پستان قرار گیرند. این کار را در سوی دیگر تکرار کنید.
- دوشیدن دستی نباید ناراحت‌کننده باشد. انگشت‌ها را روی پوست نکشید، زیرا امکان دارد سایش به بافت آسیب رساند. نوک پستان را فشار ندهید، زیرا شیر در آنجا ذخیره نشده است، اما عقب‌تر از آن در بافت‌های پستان قرار دارد.
روش استفاده از شیر دوش برقی
اگر از پمپ شخصی استفاده می‌کنید، پمپ جدیدی را از فروشگاه‌های وسایل نوزادان تهیه کنید، از نوع دست دوم یا قرض گرفته شده از دوستان استفاده نکنید. گرچه استفاده دوباره آن برای فرزند بعدی ایرادی ندارد.
روش نگهداری و استفاده از شیر دوشیده مادر
شیر مادر را در ظرف های پلاستیکی یا شیشه‌ای ذخیره کنید و درپوش آن را محکم ببندید. بهتر است کیسه‌های پلاستیکی طراحی شده مخصوص این کار را بخرید. ظرف را لبالب پر نکنید. برای دوری از خراب شدن، میزانی را ذخیره کنید که فرزندتان معمولاً آنرا می‌نوشد (عموماً 65 تا 125 میلی‌لیتر برای هر تغذیه). روی ظرف‌ها را تاریخ‌گذاری کنید و قدیمی‌ترین شیر را اول مصرف کنید.
می‌توانید با ایمنی کامل شیر دوشیده شده را در شرایط زیر ذخیره کنید:
- در یخدان برای بیست و چهار ساعت
- در یخچال برای پنج روز
- در فریزر برای بیش از شش ماه
انجمادزدایی شیر مادر
- شیر مادر را در آب ولرم از انجماد درآورید، هرگز این کار را در دمای اتاق یا مایکروویو انجام ندهید.
- طبیعی است که شیر دوشیده شده به شکل لایه‌ای از هم جدا شود. امکان دارد که انتهای آن رنگ آبی‌گونه داشته باشد، در حالی که لایه‌های بالا زرد و کِرمی باشد. پس از انجمادزدایی، به آرامی ظرف را تکان دهید تا چربی دوباره با شیر مخلوط شود.
- هرگز شیر از انجماد باز شده را دوباره منجمد نکنید.
مطالعه بیشتر:
1- روش های نگهداری و گرم کردن شیر مادر
2- همه چیز در مورد چگونگی تولید شیر مادر و شیردهی پستانی به نوزاد
3- راهکارهایی برای افزایش شیر مادر
4- نکات مثبت و منفی استفاده از شیردوش برای شیردهی به نوزاد
