آزمایش پروستات و چه افرادی باید آزمایش پروستات انجام دهند؟
آزمایش پروستات به عنوان یک غربالگری، معمولاً شامل معاینه رکتال دیجیتال (DRE) و آزمایش سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) است. در صورت وجود علائم و نشانه های بزرگ شدن پروستات، ممکن است پزشک شما تصمیم به انجام آزمایش پروستات بگیرد. همچنین بعضی از پزشکان این کار را به عنوان بخشی از یک چکاپ معمول و روتین، انجام می دهند.
پروستات چیست؟
پروستات، غده ای به اندازه گردو است که در نزدیکی مثانه آقایان قرار دارد. غده پروستات به تولید مایع منی کمک می کند. معاینه غده پروستات، می تواند به پزشک کمک کند تا وجود مشکلاتی مانند بزرگ شدن پروستات و یا التهاب در پروستات را تشخیص دهد. این بررسی همچنین می تواند به تشخیص سرطان پروستات که دومین نوع شایع سرطان در بین مردان آمریکایی است، کمک کند.
چه افرادی باید آزمایش پروستات را انجام دهند؟
آزمایشات غربالگری پروستات در مردان، از سن 50 سالگی شروع می شود. همه مردان باید با پزشک خود در مورد غربالگری سرطان پروستات صحبت کنند. البته انجمن سرطان آمریکا (ACS)، به مردانی که بیشتر در معرض خطر هستند، توصیه می کند که این غربالگری ها را در سن 45 سالگی انجام دهند.
اگر از نژاد مردان آفریقایی- آمریکایی باشید و یا یکی از بستگان درجه یک در خانواده شما قبل از 65 سالگی به سرطان پروستات مبتلا شده باشد، با احتمال بیشتری در معرض خطر سرطان پروستات خواهید بود. اما اگر بیش از یک نفر از اقوام درجه یک در خانواده شما قبل از 65 سالگی به سرطان پروستات مبتلا شده باشد، توصیه می شود غربالگری سرطان پروستات را بسیار زودتر و در سن پایین تر شروع کنید.
طبق گزارش های انجمن سرطان آمریکا (ACS)، در سال 2016 در حدود 180،890 مورد جدید سرطان پروستات در ایالات متحده رخ داده است که در حدود 26120 نفر از این افراد، در اثر ابتلا به سرطان پروستات جان خود را از دست دادند.
درمان سرطان پروستات، قبل از گسترش آن آسان تر است. با این حال، برخی از انواع سرطان های پروستات، به قدری آهسته و کند رشد کرده و پیشروی می کنند که همیشه به درمان نیاز ندارند. این مساله تا حد بسیار زیادی به مواردی همچون به سن و عوامل دیگر بستگی دارد.
درباره عوامل خطر سرطان پروستات، با پزشک خود صحبت کنید و از او بپرسید که آیا شما نیز در معرض خطر قرار دارید و باید به عنوان بخشی از چکاپ سالانه خود، معاینه پروستات را انجام دهید یا خیر؟
معاینه رکتال دیجیتال چیست؟
رایج ترین روش برای بررسی سلامت پروستات توسط پزشکان، معاینه رکتال دیجیتال (DRE) است که یک روش کاملاً سریع و ساده به حساب می آید.برای انجام معاینه، می بایست در حالت ایستاده، کمر خود را خم کنید و یا به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را به سمت سینه برده و خم و جمع کنید. در مرحله بعدی، پزشک در حالی که دستکش پوشیده، انگشت خود را چرب کرده و به آرامی داخل مقعد (رکتوم) قرار می دهد. در طی معاینه، پزشک یک دست خود را روی غده پروستات شما فشار داده و همزمان با دست دیگر ناحیه لگن را بررسی می کند. اگرچه کمی دردناک است، اما این معاینه فقط چند لحظه طول می کشد.
در حین انجام معاینه رکتال دیجیتال، ممکن است احساس ناراحتی لحظه ای کنید و همچنین ممکن است تمایل به دفع ادرار داشته باشید، به خصوص اگر پروستات شما بزرگ یا ملتهب باشد.
با انجام دادن این بررسی، پزشک می تواند به شما بگوید که آیا پروستات اندازه و شکل طبیعی دارد یا خیر. به طور کلی، انجام دادن معاینه رکتال دیجیتال (DRE) هیچ خطری برایتان به همراه ندارد.
آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات چیست؟
در طی این معاینات، پزشک همچنین ممکن است با اندازه گیری سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات به نام PSA از طریق آزمایش خون، وضعیت شما از نظر ابتلا به سرطان پروستات را بررسی کند. PSA یک پروتئین است که به مایع شدن منی و خروج آن از حالت لختگی کمک می کند.
با اینکه ورود مقدار اندکی از PSA به جریان خون طبیعی است. اما علل مختلفی وجود دارد که باعث می شود سطح این آنتی ژن اختصاصی پروستات، در خون شما از حد طبیعی بالاتر برود، از جمله:
• وجود التهاب و یا عفونت در پروستات،
• برخی از انواع سرطان پروستات،
البته اشکال خاصی از سرطان پروستات نیز وجود دارند که می توانند سطح PSA را در خون شما کاهش دهند.
قبل از انجام آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات، از پزشک خود در مورد جوانب مثبت و منفی این روش تشخیصی بپرسید. آزمایش PSA، ممکن است با نشان دادن نتایج مثبت و منفی کاذب برای سرطان پروستات، نه تنها باعث گمراهیتان شود، بلکه شما را ناچار به انجام سیکلی از آزمایشات و درمان های اضافی می کند که ممکن است باعث صرف هزینه بیهوده و اضطراب شما شود.
چگونه باید برای انجام آزمایش پروستات، آماده شوم؟
اگر از مشکلاتی مانند بواسیر (هموروئید)، پارگی و زخم در ناحیه مقعد و یا سایر مشکلات مقعدی رنج می برید، باید این مساله را به پزشک خود اطلاع دهید. در صورتی که آرامش خود را حفظ کنید و به آرامی نفس بکشید، معاینه برایتان آسان تر خواهد بود.
قبل از انجام آزمایش خون برای ارزیابی سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات، لیست داروها و مکمل های مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید. وقوع انزال در روزهای اخیر، مساله دیگری است که می تواند بر میزان PSA در خون شما تأثیر بگذارد. بنابراین از پزشک خود بپرسید که آیا قبل از انجام این آزمایش باید از فعالیت جنسی خودداری کنید یا خیر؟
بعد از انجام آزمایش پروستات، چه اتفاقی می افتد؟
از آنجا که نمونه خون گرفته شده از شما باید برای بررسی به آزمایشگاه ارسال شود، بنابراین نتایج تست PSA بلافاصله مشخص نشده و باید تا زمان اعلام نتیجه توسط آزمایشگاه منتظر بمانید.
با مشخص شدن نتایج، پزشک علاوه بر بررسی مقدار PSA در خون، سرعت تغییر این عدد را نیز ارزیابی می کند. موارد بسیار زیادی وجود دارند که می توانند سطح پروتئین PSA را در خون شما تحت تأثیر قرار دهند، بنابراین برای تجزیه و تحلیل دقیق نتایج آزمون به یک متخصص اورولوژیست مراجعه کنید. پزشک شما همچنین باید تمام اطلاعات مربوط به سلامتی شما را در نظر بگیرد.
اگر نتیجه آزمایش PSA در خون شما، غیر طبیعی گزارش شد، به این معنی نیست که قطعا سرطان پروستات دارید. بیشتر مردان با سطح PSA بالاتر از حد طبیعی، اصلا سرطان پروستات ندارند. اما در حدود 25 درصد از مردانی که به دلیل بالا بودن سطح PSA، بیوپسی (نمونه برداری) می کنند، به سرطان پروستات مبتلا هستند.
از سوی دیگر، طبیعی بودن نتایج آزمایش های DRE و PSA ، لزوما ردکننده احتمال سرطان پروستات نخواهد بود.
بعد از آزمایش پروستات، چه اتفاقی می افتد؟
اگر پزشکتان در طول انجام معاینه رکتال دیجیتال، به مورد مشکوکی بربخورد در این مورد با شما صحبت خواهد کرد. یکی از مشکلات قابل تشخیص در این معاینه که با بالا رفتن سن، میزان شیوع آن افزایش پیدا می کند، بزرگ شدن پروستات است.
نتیجه غیر طبیعی آزمایش PSA، مساله ای است که ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد. در چنین شرایطی، پزشک شما ممکن است بخواهد آزمایش را تکرار کند. در صورت شک به سرطان پروستات همچنین ممکن است آزمایش های تشخیصی دیگری نیز به شما پیشنهاد داده شوند.
به عنوان مثال، سونوگرافی ترانس رکتال (مقعدی)، روش خوبی است که به کمک امواج صوتی تصاویری از پروستات را در اختیار پزشک قرار می دهد. برای انجام دادن این بررسی، پزشک یک کاوشگر کوچک را از طریق مقعد به راست روده وارد می کند. انجام این بررسی در حدود 10 دقیقه طول می کشد و اگرچه ممکن است ناخوشایند باشد، اما معمولاً دردناک نیست و عوارض جانبی پایداری نیز به دنبال ندارد.
علت انجام نمونه برداری در آزمایش پروستات چیست؟
نمونه برداری، روش دیگری است که می تواند به تأیید یا رد تشخیص سرطان کمک کند. برای انجام نمونه برداری، پزشک با استفاده از یک سوزن مخصوص، چندین تکه بافت را از پروستات شما خارج می کند. در حین نمونه برداری، برای هدایت سوزن به موقعیت مناسب ممکن است از سونوگرافی ترانس رکتال کمک گرفته شود. در نهایت، نمونه های بافتی در زیر میکروسکوپ از نظر علائم سرطان مورد بررسی قرار می گیرند.
آیا نمونه برداری در آزمایش پروستات دردناک است؟
نمونه برداری حین آزمایش پروستات در حدود 10 تا 15 دقیقه طول می کشد. ممکن است بعد از عمل کمی احساس ناراحتی و خونریزی جزئی داشته باشید. اما جدی و نگران کننده نیست. نتایج نمونه برداری، مراحل و اقدامات مورد نیاز بعدی را تعیین می کند.
مطالعه بیشتر:
نحوه نمونه گیری اسپرم چگونه انجام می شود؟
انزال دردناک چگونه است و علت انزال دردناک چیست؟
بزرگی پروستات یا BPH (هیپرپلازی خوش خیم پروستات) چیست؟
پروستاتیت مزمن باکتریایی وعلت پروستاتیت مزمن باکتریایی چیست؟
