تسکین درد زایمان با استفاده اسپری بینی
بزرگترین نگرانی بسیاری از مادران باردار، مربوط به درد زایمان و چگونگی مقابله و تسلط بر آن است. بسیاری از مادران امیدوارند درد زایمان را به صورت طبیعی تجربه کنند و با استفاده از روشهایی از قبیل تنفس عمیق، بهره بردن از نیروی آب برای شل کردن عضلات، بدون استفاده از دارو بر درد خود تسلط یابند.
با این حال بیشتر مادران تمایل دارند، بدانند در صورت افزایش درد یا بوجود آمدن حالت اورژانسی از چه داروی مسکنی می توانند استفاده کنند.
تسکین درد زایمان با استفاده اسپری بینی
داروهای مسکن درد زایمان، در پنجاه سال اخیر تغییر عمده ای نکرده اند. مسکن ها از طریق تزریق عضلانی استنشاق یا اپیدورال وارد بدن مادر می شوند. اکثر داروهای مسکن درد عوارضی نیز برای مادر و نوزاد به همراه دارند و به همین دلیل مادر باید تحت نظر قرار بگیرد.
آیا اسپری بینی درد زایمان را کاهش می دهد؟
تحقیقات جدیدی که در دانشگاه استرالیای جنوبی انجام گرفته نشان می دهد، در صورت استفاده از مسکن اسپری بینی توسط مادری که درد زایمان دارد، شدت درد خیلی سریع کاهش می یابد. محققان دریافته اند که داروی بی حسی فنتانیل که در اسپری بینی وجود دارد تاثیر خوب و موثری روی کاهش درد زایمان دارد.
مطالعات تیم تحقیقاتی به سرپرستی دکتر جولی فلیت نشان می دهد، تاثیر اسپری بینی فنتانیل Fentanil مانند تزریق داروی پتیدین است. استفاده از داروی پتیدین شایع و معمول است، این دارو مانند مسکن اندروفین Endorphin (مسکن طبیعی خود بدن) عمل می کند. حالت تهوع، استفراغ و خواب آلودگی عوارض جانبی پتیدین است.
ممکن است نوزاد تا چند روز پس از تولد تحت تاثیر عوارض جانبی پتیدین (Pethidine) قرار گیرد. این احتمال وجود دارد که مشکلاتی از قبیل بیماری های تنفسی برای نوزاد بوجود آید که در این صورت باید در بخش مراقبت های ویژه پزشکی نوزادان بستری شود. این دارو می تواند روی « واکنش مکیدن » نوزاد اثر بگذارد که این مساله تاثیر منفی و در عین حال مهمی روی شیر دهی مادر در چند هفته اول پس از زایمان دارد.
در گذشته فنتالین را به عنوان مسکن کودکان و در بخش اورژانس استفاده می کردند. مطالعات انجام گرفته روی صد و پنجاه و شش مادری که برای کاهش درد زایمان از فنتالین استفاده کرده اند نشان می دهد که تاثیر این دارو برای کاهش درد مشابه داروی پتیدین است. بیش از هشتاد درصد مادرانی که مورد مطالعه قرار گرفته و فنتالین استفاده کرده اند در مقایسه با چهل وچهار درصد از مادرانی که از پتیدین مصرف کرده اند، ترجیح می دهند برای دومین بار نیز از فنتالین استفاده کنند.
مزایا و معایب استفاده از اسپری بینی در مقایسه با روش های تسکین درد معمول چیست؟
-اسپری بینی فنتالین مانند پتیدین در بدن تجزیه نمی شود و احتمال بروز مشکلات برای نوزاد کمتر است.
-این دارو در مقایسه با داروهای دیگر سریع تر از بدن مادر و نوزاد دفع می شود. بنابراین عوارض جانبی زیادی ندارد.
-این دارو بر عکس اپیدورال روی توانایی حرکتی مادر تاثیری ندارد و حس های مختلف مادر را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
- مادر می تواند حرکت کند و نسبت به اطراف خود هوشیار باشد و همه واکنش های نوزاد عادی و طبیعی است.
-تاثیر خیلی زود دارد.
-مانند برخی از روش ها مانند کانول cannole که تزریق می شود، حالت تهاجمی ندارد.
معایب استفاده از اسپری بینی فنتانیل Fentanil
-تاثیر این دارو کوتاه مدت و حدود چهل و پنج دقیقه است.
-با وجود اینکه خیلی سریع دفع می شود ولی این احتمال وجود دارد که عوارض جانبی مواد مخدر موجود در این دارو از قبیل حالت تهوع، استفراغ و خواب آلودگی تا چند ساعت در بدن مادر باقی بماند.
-اگر این دارو در چهل و پنج دقیقه اول زایمان مورد استفاده قرار گیرد، احتمال ابتلاء نوزاد به مشکلات تنفسی بیشتر می شود، که در این صورت نوزاد نیاز به مراقبت های ویژه پزشکی دارد و بستری شدن نوزاد در بخش (ان آی سی یو) روی مراحل شیردهی در روزهای ابتدایی تاثیر منفی دارد.
-باعث سرگیجه و گیجی می شود.
-گاهی اوقات این دارو نیاز مادر را برای تسکین درد برآورده نمی کند. البته تاثیر دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
-ممکن است عملکردی مانند سایر مسکن های مخدر از قبیل مسدود کردن گیرنده ها در مغز داشته باشد، تاثیر این دارو در مادران متفاوت است.
-در صورتی که مادر به داروهای مخدر حساسیت داشته باشد نمی تواند از این دارو استفاده کند.
- در فهرست داروهای بارداری( اف دی ا) این دارو در گروه (سی) قرار می گیرد. بنابراین اینکه فنتانیل بتواند به جنینی که هنوز به دنیا نیامده آسیب برساند امری غیر ممکن نیست.
آیا می توان کشف این دارو را دستیابی به موفقیتی دانست که مادران در انتظار آن بودند؟
دکتر فیلت درباره فنتالین تحقیقات گسترده ایی کرده، او تحقیق ویژه ای در مورد استفاده از اسپری بینی فنتانیل و کاهش نیاز به مصرف اپیدورال (تزریق درون رگی)، انجام داده است. در شرایطی که امروزه از روش های غیر تهاجمی مقابله با درد استقبال بیشتری می شود، اما حقیقت این است که هیچ تحقیق دارویی درباره موضوع مهمی مانند درخواست برای مسکن درد انجام نگرفته است.
امروزه انجام القای زایمان افزایش یافته است. در بیشتر موارد بدون وجود دلیل پزشکی از قبیل گذشتن تاریخ زایمان، شک به بزرگی نوزاد یا تسریع روند زایمان، عمل القای زایمان انجام می گیرد. مادرانی که عمل القا را انجام می دهند، درخواست بیشتری برای استفاده از مسکن های ضد درد دارند، زیرا انقباضات شدید و مصنوعی رحم، درد مادر را افزایش می دهد.
مادرانی که همیشه و به صورت مداوم از حمایت و راهنمایی ماما آگاه و با تجربه برخوردار هستند، درخواست کمتری برای برای دریافت داروهای مسکن و اپیدورال (تزریق در رگ) دارند، ولی همه مادران نمی توانند از حمایت های ویژه برخوردار شوند.
عملکرد فنتانیل کوتاه مدت است و همیشه درد را به اندازه کافی تسکین نمی دهد. توقع فرد را برآورده نمی کند، در نتیجه فرد احساس می کند این روش تسکین درد تاثیر نداشته و بی فایده و نامناسب است. در حالی که بسیاری از مادران تمایل زیادی برای استفاده از روش های جایگزین تسکین درد دارند و ترجیح می دهند از روش هایی که حالت تهاجمی کمتری دارند، استفاده کنند، نیاز است که تحقیقات بیشتری درباره عوارض جانبی فنتانیل روی نوزادان، انجام گیرد.
انتخاب داروهای مسکن در طول فرایند زایمان، بستگی به سطح توقع مادر از درد زایمان دارد و اینکه او مقابله با درد زایمان را به چه میزان سخت و دشوار می داند. داشتن اطلاعات کافی درباره فرایند زایمان که با مراقبت های همیشگی و مداوم ماما انجام می گیرد و فراهم کردن همه شرایط توسط مامای آگاه برای اینکه اختلالی در فرآیند زایمان ایجاد نشود، می تواند به مادران کمک کند تا تجربه خوبی از زایمان به یادگار داشته باشند و با قدرت و بدون نیاز به دارو این مرحله را پشت سر بگذارند.
