علت تکان دادن سر نوزاد به طرفین
کودک شیرخوار شما شروع به تکان دادن سر خود کرده است؟ نگرانید که این نشانه مشکلی باشد؟
از شما به عنوان یک مادر این انتظار می‌رود که سرتان را تکان بدهید. وقتی رد مداد شمعی را روی دیوار می‌بینید و اسباب‌بازی‌های تیز زیر پایتان می‌رود. دیدن چیزهایی که دیگر اسم‌شان را نمی‌آوریم در جاهایی که اصلا به فکرتان هم خطور نمی‌کند. اما چیزی که انتظارش را ندارید این است که فرزند شیرخوار شما سرش را به طور مکرر تکان بدهد.
درک حرکاتی که او با سرش انجام می‌دهد و اینکه چرا این کار را می‌کند می‌تواند به شما کمک کند، در حالی‌که نوزاد شما بزرگ می‌شود و رشد می‌کند، نقطه های عطف تکاملی او را تشخیص بدهید.
آیا باید نگران تکان دادن سر نوزاد به طرفین باشیم؟
سؤال شما را می‌دانیم: آیا باید از اینکه نوزادم سرش را تند تند، از یک طرف به طرف دیگر تکان می‌دهد نگران باشم.
جواب این است: احتمالا نه!
شیرخواران در اولین سال زندگی خیلی سریع رشد می‌کنند. یک جنبه مهم، رشد مهارت های حرکتی بزرگ است. مهارت های حرکتی بزرگ به چگونگی استفاده فرزند شیرخوار شما از عضلات بزرگ‌تر و اندام‌های بدنش برای عملکرد و ارتباط متقابل با دنیای اطرافش اشاره دارد.
بیشتر کودکان شیرخوار وقتی به ۷ ماهگی می‌رسند می‌توانند بنشینند، غلت بزنند، اشیاء را بگیرند و چیزها را با دست‌ها و دهانشان کشف کنند. با این که دیدن تکان های مکرر سر شیرخوار شما می‌تواند ترسناک باشد.
6 علت رایج تکان دادن سر نوزاد به طرفین
اما بیشتر اوقات این کار را به یکی از دلایل زیر انجام می‌دهند.
- کاوش: ممکن است کودک شیرخوار شما در حال آزمایش این است که بدنش چگونه حرکت و عمل می‌کند. تابه‌حال دقت کرده‌اید وقتی سرتان را تکان می‌دهد و بعد متوقف می‌شوید چه حسی دارد؟ شیرخواران به تمام این چیزها و همچنین دامنه حرکتی افزایش‌یافته خود واکنش نشان می‌دهند.
- سرگرمی: آیا وقتی بقیه سرشان را تکان می‌دهند شیرخوار شما شاد می‌شود؟ ممکن است این کار را برای جلب توجه شما انجام بدهد.
- آرام کردن خود: بعضی شیرخواران وقتی خواب‌شان می‌آید برای ایجاد آرامش خود سرشان را تند تند تکان می‌دهند.
- تقلید: ممکن است خودتان متوجه نشده باشید، اما کاملا این امکان وجود دارد که شما سرتان را برای او تکان داده‌اید. ممکن است صرفا حرکت شما را تقلید می‌کنند. وقتی بزرگ می‌شوند همچنین یاد می‌گیرند مانند بزرگسالان برای گفتن «نه» سرشان را تکان بدهند.
- عفونت گوش: کودکان زیر ۳ سال به میزان زیادی در معرض خطر عفونت گوش قرار دارند و ممکن است می‌خواهند این مشکل را به شما بفهماند.
- شیر خوردن: عادت تکان دادن سر می‌تواند این باشد که او دارد سعی می‌کند شیر بخورد. وقتی سعی می‌کند مک بزند سر او به عقب و جلو حرکت می‌کند. همچنین ممکن است هنگام شیر خوردن هیجان‌زده بشوند.
چه زمانی تکان دادن سر نوزاد نشانه یک اشکال است؟
به عنوان یک مادر، طبیعی است که نگران کوچولوی خود و بعضی کارهای جدید او در هنگام رشد باشید. در موارد اندکی او سعی دارد با تکان دادن سر خود ابراز ناراحتی یا درد کند.
اگر هرکدام از نشانه‌های زیر را همراه با حرکات غیرعادی کودک شیرخوارتان مشاهده کردید به متخصص اطفال سر بزنید.
- نشانه‌های یک بیماری یا جراحت، نظیر تب، خراش و زخم قابل توجه یا کهیر.
- شواهد افتادن شیرخوار که ممکن است به سر او ضربه وارد آمده باشد.
- تکان دادن سر که در زمان استرس و اضطراب بیشتر می‌شود.
- اگر سرش را به تختوابش یا دیوار می‌کوبد.
- تاخیر‌های تکاملی دیگر.
شایع‌ترین بیماری که ممکن است شیرخوار به‌خاطرش سرش را تکان بدهد عفونت گوش است. یکی از نشانه های عفونت گوش در شیرخوارانی که نمی‌توانند دردشان را کلامی ابراز کنند، تب ۳۸.۵ درجه یا بیشتر است.
همچنین ممکن است متوجه شوید که وقتی او را به پشت می‌خوابانید ابراز ناراحتی می‌کند، در واکنش به صداها مشکل دارد، یا از گوشش مایع خارج می‌شود. یکی دیگر از نشانه‌های معمول عفونت گوش این است که شیرخوار گوش‌های خود را می‌کشد.
شرایط هرچه می‌خواهد باشد، به غریزه مادری خود اعتماد کنید. اگر فرزند شما سرش را طوری تکان می‌دهد که شما را بعد از تحت نظر گرفتن شرایط نگران می‌کند، از متخصص اطفال راهنمایی بخواهید. آن‌ها بیشتر می‌توانند شما را کمک کنند.
آیا تکان دادن سر نوزاد به طرفین نشانه اوتیسم است؟
تکان دادن سر در نوزادان معمولاً فی‌نفسه نشانه اوتیسم نیست. در بیشتر موارد اوتیسم در دوره زمانی طولانی‌تر به روش‌‌های مختلف خودش را نشان می‌دهد، بنابراین اگر نگرانی دیگری در مورد حرکات شیرخوار خود ندارید، بعید است اوتیسم داشته باشد.
با این حال، خوب است همیشه حواس‌جمع باشید تا نشانه‌های دیگر را زود کشف کنید. اوتیسم اختلالی است که می‌تواند در تکامل کودک در قسمت‌های مختلفی تاثیر بگذارد، بنابراین ممکن است برخی نشانه‌ها هرگز در یک کودک اوتیسمی بروز نکند ـ در واقع ممکن است تمام نشانه‌هایی را که به اوتیسم مربوط است از خود نشان ندهند.
این رفتارها را می‌توانید از ۱۸ ماهگی تشخیص بدهید.
منابع بسیاری زیادی برای پدرومادرهایی که می‌خواهند نشانه های اوتیسم را در فرزند خود ارزیابی کنند وجود دارد. بیشتر کودکان اگر اوتیستی نباشند تا سه سالگی بدون بسیاری از نشانه‌های اوتیسم رشد می‌کنند.
برخی نشانه‌هایی که باید تا قبل از ۱۸ ماهگی مراقب آن‌ها باشیم شامل موارد زیر است:
- نگاه چشم در چشم: وقتی شیرخواران بزرگ می‌شوند، اغلب هنگام شیرخوردن شروع به نگاه به چشمان مادر می‌کنند. شیرخوارانی که نمی‌توانند پس تنظیم شدن چشم‌هایشان با دنیا، نگاه چشم در چشم را حفظ کنند باید برای اوتیسم مورد معاینه قرار بگیرند.
- بی‌علاقگی: کودکان حتی در سن خیلی پایین هم می‌توانند علاقه خود به اتفاقات اطراف را نشان بدهند. اگر فرزند شما این‌طور نیست و نمی‌تواند ارتباط متقابل برقرار کند، او را به پزشک نشان بدهید.
- رشد آهسته‌تر: اگر فرزند شما آهسته‌تر از هم‌سن‌های خود مراحل رشد را پشت سر می‌گذارد ممکن است اوتیسم داشته باشد.
خوشبختانه اگر فرزند شما هیچ‌کدام از نشانه‌های بالا را از خود بروز نمی‌دهد، احتمال خیلی کمی وجود دارد که تکان دادن سر موجب نگرانی باشد. مطرح کردن این موضوع با متخصص سلامت کودک می‌تواند خیال شما را راحت کند یا اینکه اگر هر نشانه دیگری را مشاهده کرده‌اید برای احتمال اوتیسم مورد بررسی قرار بدهد.
چطور تکان دادن سر در نوزادان را متوقف کنیم؟
اگر تکان سر فرزندتان موجب آسیب احتمالی یا ناراحتی می‌شود، شاید بخواهید آن‌را متوقف کنید. به عنوان مثال، تکان مداوم ممکن است باعث سرگیجه و عدم تعادل او شود و باعث شود بیفتد و لیز بخورد.
همچنین دلتان نمی‌خواهد تصادفا سرش به چیزی، مانند کنار تختش، لبه میز یا دیوار بخورد. برای متوقف کردن تکان سر توصیه‌های زیر را دنبال کنید.
- توجه: وقتی او سرش را تکان می‌دهد واکنش نشان ندهید. ممکن است بامزه باشد، ولی موبایل‌تان را پایین نگه دارید و نخندید. اگر او برای جلب توجه سرش را تکان می‌دهد، هر واکنشی می‌تواند به آن دامن بزند.
- زمان‌سنجی: زمانی را که کودک شیرخوار شما سرش را تکان می‌دهد تحت نظر داشته باشید. اگر حین شیرخوردن یا قبل از خواب این کار را می‌کند، ممکن است دلایلی داشته باشد که بخواهید به آن‌ها رسیدگی کنید. اگر این کار را برای آرام کردن خود می‌کند، راه‌های دیگری را برای کمک به خوابیدن او یاد بگیرید.
- محیط: اگر فکر می‌کنید تکان سر او به خاطر اضطراب و استرس است، سعی کنید محیط آرامی برای او ایجاد کنید. او را به جای ساکتی ببرید و آرام تکانش بدهید. خیلی آرام دستتان را پشت سرش قرار دهید و طوری در آغوش بگیرد که سر ثابت بماند.
- ماساژ: چیزی راجع به ماساژ شیرخوار شنیده‌اید؟ مقداری لوسیون بچه یا روغن بردارید و با روش درست ماهیچه‌های او را آرام کنید. برای ایجاد آرامش در سر و گردن توصیه‌های بخصوصی وجود دارد.
خبر خوب این است که بدون وجود نشانه‌های دیگر، بعید است فرزند شما مشکلی داشته باشد و می‌توانید از کوچولوی خود و رفتارهایش لذت ببرید.
اگر نشانه‌های دیگری مشاهده کردید، آن‌ها را برای معاینه به یک متخصص نشان بدهید. عفونت گوش، اوتیسم یا دیگر مسایل جدی را پزشک می‌تواند تایید کند و شما مادر فوق‌العاده‌ای هستید که سؤال‌هایتان را می‌پرسید.
اما یادتان باشد، در اغلب موارد تکان دادن سر توسط نوزاد یا شیرخوار اصلا مشکل پزشکی نیست. معمولا دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
مطالعه بیشتر:
1- زندگی از دید یک فرد مبتلا به اوتیسم (autism)
2- مشارکت والدین در پروسه رفتار درمان فرزند اوتیسمی
3- اوتیسم چیست؟
5- درمان و نشانه های عفونت گوش کودکان
