تاثیر استرس در دوران بارداری بر روی جنین

علت بروز استرس در دوران بارداری

زمانی که یک خانم باردار می‌شود عوامل بسیاری دست به دست هم داده و باعث بروز نگرانی‌هایی در او می‌شوند. عوامل بسیاری در شدت این استرس و نتایج حاصل از آن دخیلند که از آن میان می‌توان به تجارب ناگوار بارداری‌های قبلی، شرایط بد اجتماعی-اقتصادی خانواده و فشار اطرافیان بر روی مادر اشاره کرد.

هنگامی که یک فرد در شرایط استرس زا قرار می‌گیرد در پاسخ به استرس هورمونی در بدنش آزاد می‌شود. هورمون در واقع ماده‌ای شیمیایی است که در غدد درون ریز ساخته شده و وارد گردش خون می‌شود تا بتواند تاثیر خاصی را بر روی سلول‌های هدف اعمال کند. به بیانی ملموس‌تر هورمون یک نوع پیام رسان است که نقش ارتباط در داخل بدن را بر عهده دارد. مهمترین هورمون استرس در بدن انسان هورمون کورتیزول است که تاثیری بسیار بدی بر روی مادر و جنین دارد. برای اینکه کورتیزول بتواند این تاثیر منفی را در بدن اعمال کند باید سطح آن در خون به میزان مشخصی افزایش یابد و آن مستلزم این است که مادر در یک شرایط استرس زای نسبتاً شدید و پایدار قرار گرفته باشد.

استرس در دوران بارداری چه تاثیری بر روی جنین دارد؟

اغلب پزشکان و محققان بر این عقیده‌اند که استرس نتایج بسیار بدی بر روی سلامت جنین دارد. برخی بر این باورند که میزان آسیب پذیری جنین نسبت به استرس در طول دومین و سومین سه ماهه بارداری یا به عبارتی 6 ماه اول بارداری بیشتر است. در حالیکه به عقیده عده‌ای دیگر استرس در آخرین سه ماهه بارداری عوارض بیشتر و وخیم‌تری به دنبال دارد. به هر حال می‌توان به آسانی نتیجه گرفت که تا حد امکان باید در تمام طول بارداری از قرار گرفتن در شرایط و موقعیت های استرس زا پرهیز کرد. البته باید خاطر نشان کرد که وجود کمی نگرانی در هنگام بارداری امری کاملاً طبیعی است، چرا که به فرد اجازه می‌دهد که خود را با شرایط و پیشامدهای مختلف منطبق و سازگار کند.

از نظر پزشکان و محققان، افزایش خطر زایمان زودرس و کاهش وزن جنین در هنگام تولد دو مشکل اساسی حاصل از استرس مادر است. این دو پدیده نیز خود جزء عوامل اصلی کاهش رشد و تکامل جسمی و روحی کودک شناخته شده‌اند. به عنوان مثال یک نوزاد زودرس با وجودی که عوامل دیگری نیز در رشد او دخیلند ولی این احتمال که بعدها در زمان کودکی‌اش بسیار ضعیف‌تر از حد متوسط باشد، بسیار بیشتر است. اکثر مطالعات نشان می‌دهند که طول بارداری آن دسته از مادرانی که در شرایط استرس زا به سر برده بودند نسبت به سایر مادرانی که در شرایطی به دور از استرس قرار داشتند، به مدت چند روز تا چند هفته کوتاه‌تر بوده و نوزادان آنها نیز به طور متوسط وزن کمتری نسبت به نوزادان گروه دوم داشتند.

از سویی دیگر مطالعه‌ای که در کشور دانمارک بر روی 60 هزار مادر و نوزاد صورت گرفت نیز نشان داد که استرس در دوران بارداری با افزایش خطر ابتلا کودک به بیمار ‌های عفونی مانند اوتیت (التهاب گوش یا عفونت گوش) همراه است. علاوه بر آن اختلال رفتار، اختلال یادگیری و عدم تمرکز نیز جزء مشکلات دیگری است که احتمالاً کودک بعدها با آن مواجه خواهد شد.

بنابراین اجتناب از قرار گرفتن در شرایط استرس زای بسیار شدید و پیشگیری از پیامدهای بد و ناگوار حاصل از آن در دوران بارداری از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین برای غلبه بر استرس با اطرافیان خود صحبت کرده و بخصوص تا حد امکان از تنهایی بپرهیزید. ضمناً در کنار آن می‌توانید از راهنمایی‌های پزشک معالج خود نیز بهرمند شوید.

مطالعه بیشتر:

1- 10 راه مقابله با استرس در بارداری

2- استرس شغلی دشمن بارداری است!

3- نگرانی و استرس در دوران بارداری برای مردان

4- تاثیر اضطراب و افسردگی بر درمان ناباروری زوجین