توصیه های مفید برای پشت سر گذاشتن زایمان!

آمادگی روانی برای زایمان

درباره زایمان و مراقبت از نوزادتان چه احساسی دارید؟ وحشت‌ زده! هیجان‌ زده! نگران! هر سه!

متخصصین می‌گویند: درست است که احساسات شما در این دوران تحت تاثیر هورمون‌های بارداری قرار دارد و احساسی تر از قبل هستید، ولی نباید احساسات آشفته بی‌ اهمیت جلوه کنند و بی پاسخ رها شوند. دکتر کاترین بریندورف دستیار پروفسور روانشناسی و زنان و زایمان در مرکز پزشکی ویل‌کورنل نیویورک می‌گوید: در واقع گذراندن ۹ ماه بارداری با تمام فراز و نشیب هایش، زمانی کافی برای احاطه ذهن تان به این موضوع است که در حال پرورش فردی هستید که به شما وابسته خواهد بود، به طوری که هیچ کس هرگز چنین نسبتی را با شما نداشته است.

در راهنمای پیش‌ رو، آرامش‌ بخشیدن به ذهن خود را فرا می‌گیرید و از نظر روانی برای زایمان و وظایف مادرانه آماده می‌شوید.

نکات مهم آمادگی ذهنی برای زایمان  

چرا صحبت کردن درباره احساسات‌تان در بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است؟  به چندین علت. دکتر کریس دانکل شاتر مدیر بخش روند اضطراب و آزمایشگاه بارداری در دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید: نگرانی شدید درباره بارداری و نوزاد، یکی از قوی‌ترین عوامل تاثیر گذار بر زایمان زودرس است. شواهد فزاینده‌ای نیز وجود دارد که اضطراب و افسردگی در دوران بارداری بر وزن هنگام زایمان و رشد مغزی جنین تاثیر منفی دارد. همچنین، بر اساس پژوهشی جدید بر روی بیش از 55 هزار خانم نروژی، عامل اصلی احساس پریشانی بعد از زایمان به احساسات مادر در دوران بارداری باز می گردد.

خوشبختانه، برای آرامش بخشیدن به ذهن، طی بارداری، زایمان و بعد از تولد نوزاد روش‌های بسیاری وجود دارد. 

۱. دکتر یا مامای خود را از نگرانی های خود مطلع سازید. اغلب نگرانی‌ها بر پایه اطلاعات نادرست یا درکی ناصحیح به وجود می آیند.  بنابراین پزشک شما می‌تواند به وسیله تشریح مشکلات احتمالی به بهبود بسیاری از اضطراب‌های کمک کرده و نکاتی قابل اجرا برای پیشگیری به شما ارائه دهد.

۲. اطلاعات کسب کنید. از بخش زایمان بیمارستان بازدید کنید، در کلاس‌های بارداری حضور یابید و کتاب‌ها یا  مجله ای درباره بارداری و تولد نوزاد مطالعه کنید. دکتر بریندورف می‌گوید: خانم ها باید درباره طیفی از رخدادهای احتمالی زایمان آگاه باشند تا از رویدادها متعجب نشوند.

۳. با مادران دیگر صحبت کنید. براساس مطالعه‌ای بر روی ۲۰۰ خانم فنلاندی، صحبت کردن درباره احساسات با  دیگر مادران، برترین عامل کمک‌رسان در کاهش ترس از زایمان درجه بندی شده است. بنابراین بهتراست با مادرانی که این تجربه را داشته اند درباره داستان زایمانشان و چگونگی غلبه بر احساساتشان، صحبت کنید تا از تجربه دیگران نیز استفاده کنید، البته لازم است که از توانایی های خود برای مواجهه با مسائل آگاه باشید.

۴. روش‌های مدیریت اضطراب را تمرین کنید. موضوعاتی که به شما احساس شادی و آرامش می‌بخشد را  بنویسید. زمانی را برای این کار تخصیص دهید و خاطرات خودر را در دفتری ثبت کنید. زیرا مشخص شده است که روش هدایت تصورات و تمرین مراقبه تمرکز حواس، درد و اضطراب هنگام زایمان را کاهش می‌بخشد.

۵. عادت‌های سلامتی را در اولویت قرار دهید. رفتارهایی که برای سلامت جنین مهم  است، مثل ورزش ملایم، رژیم غذایی سالم و خواب کافی نیز می‌تواند باعث کاهش اضطراب و پریشانی شود.

۶. با متخصص سلامت روان مشاوره کنید. اگر مطمئن نیستید که احساسات شما عادی است یا خیر به ملاقات درمانگر یا روانشناسی بروید که در سلامت بارداری و بعد از زایمان تجربه کافی داشته باشد. از پزشک متخصص زنان و زایمان، ماما یا دکتر عمومی خود بخواهید تا پیشنهادی مناسب به شما بدهد.

چگونه پزشک متخصص زنان و زایمان یا ماما انتخاب کنیم دکتر رویا رضایی پروفسور زنان و زایمان در دانشکده پزشکی کیس وسترن ریزرو دانشگاه کلیولند می‌گوید: انتخاب پزشک زنان و زایمان معتمد، یکی از مهمترین وظایفی است که با اجرای آن می‌توانید احتمال برگزاری زایمانی رضایت‌بخش را افزایش دهید. در این‌جا بعضی از نکات مهم برای بهترین انتخاب‌ها بازگو شده است: 

- مشورت کنید  از دوستان یا فامیل که نظراتی مشابه شما دارند و روش زندگی آنها را می پسندید، درباره انتخاب پزشک سوال کنید.

- از دست‌ اندرکاران سوال کنید  با پرستاری مشورت کنید. آنها می‌توانند درباره پزشکان، برنامه کاری و این‌که آیا مامایی در دسترس است یا خیر و دیگر جزئیات مهم پاسخگوی شما باشند. 

- سوالات خود را بپرسید دکتر رضایی می‌گوید: طی ملاقات‌ها سوال بپرسید، مثل "دیدگاه شما درباره زایمان چیست؟" و "روال عادی اجرایی یا اجرا نکردن بعضی کارها طی مراحل زایمان و به دنیا آوردن نوزاد چیست؟" ضروری است که بدانید، پزشکتان به شما گوش خواهد داد یا خیر. 

- صحبت کنید اگر پزشک تان حرفی زد یا کاری کرد که باعث شک شما شد، از او علت را سوال کنید. در صورتی‌ که مشکل حل نشد، تعویض پزشک خود را بررسی کنید. هرگز برای تعویض پزشک دیر نیست. 

برنامه جدید زایمان و ترجیحات زایمان متخصصین معتقدند که نقشه زایمان گاهی اوقات بر اساس برنامه پیشرفت نمی‌کند، ولی بیان چیزهایی که دوست دارید در مراحل زایمان تان رعایت شود، ایرادی ندارد.

دکتر رضایی می‌گوید: ممکن است، زایمان شما بین دو شیفت کاری پرستارها برگزار شود، بنابراین نوشتن یادداشتی با این مضمون که دوست دارید چراغ‌ها کم نور باشند، خوب است، زیرا نیازی برای تکرار آن نخواهید داشت.

روال معمول برای برنامه زایمان شامل مدیریت مسکن درد زایمان و مداخلاتی مثل نظارت مداوم بر جنین و مراقبت از نوزاد است. بنابراین لیستی از خواسته های خود تهیه کنید تا پزشک بتواند از ترجیحات شما برای برنامه زایمان آگاه شده و شما را آسوده‌ خاطر سازد.

نوشتن ترجیحات برنامه زایمان مهم است، ولی به یاد داشته باشید نکته مهمتر این است که زایمان بطور ذاتی پیش‌بینی‌ناپذیر است. نانسی بارداک نرس ماما در شهر سانفرانسیسکو می‌گوید: امکان کنترل تمامی مسائلی که ممکن است، هنگام زایمان رخ دهد، وجود ندارد. وابستگی شدید به آنچه که از قبل برنامه ریزی کرده اید، ممکن است، بعد از زایمان باعث ناراحتی شما شود، زیرا ممکن است، مراحل زایمان براساس خواست شما برگزار نشود و فکر کنید که حتماً خطایی از شما سرزده است که برنامه زایمان به مسیر دیگری رفته است.

کسب آرامش در زایمان طبیعی

انعکاس تجربه زایمان زمانی‌که نوزادتان وارد این جهان می‌شود، ناگهان مرکز توجهات از شما به او منتقل می‌شود، ولی هنوز هم توجه به افکار و احساسات شما درباره زایمان و زندگی‌تان بسیارمهم است. نوزادان به طور باورنکردنی تحت تاثیر وضعیت روانی مادران شان قرار دارند. بنابراین در صورتی‌ که تجربه بدی از زایمان داشته اید نیز به خاطر فرزندتان هم که شده باید با آن کنار بیایید.

زایمان دردناک یا حوادث بعد از زایمان، می‌تواند آغازگر مشکلی با نام "اختلالات استرسی بعد از تجربه دردناک زایمان" PTSD باشد. بر اساس مطالعاتی جدید، والدین نوزادانی که مدتی را در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان نارس گذرانده‌اند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این مشکل را دارند. البته بانوانی که در گذشته آسیب‌های دردناک جنسی داشته‌اند، نیز در خطر هستند. نشانه‌های مشکل PTSD بعد از زایمان شامل کابوس‌های شبانه، یاد‌آوری خاطرات گذشته، پرهیز از گفتگو درباره زایمان و ناراحتی دیگر است.

اما، معمول‌ترین اختلال روانی پس از زایمان، افسردگی بعد از زایمان PPD (postpartum depression) است. در حالی‌که پانزده درصد از بانوان به این اختلال دچار می شوند، تشخیص افسردگی بعد از زایمان اغلب کار دشواری است، زیرا نشانه‌های افسردگی مثل احساس خستگی، اضطراب و بی‌ حوصلگی در میان مادران جدید امری غیر معمول نیست.

اما اگر اغلب گریه می‌کنید، یا اینکه احساس می‌کنید که هرگز نباید مادر می‌شدید یا این‌که از هیچ‌چیزی لذت نمی‌برید، سریعا با متخصص زنان و زایمان، پزشک خانواده یا پزشک اطفال خود صحبت کنید و از او بخواهید که شما را به متخصصی مجرب در افسردگی و اضطراب بعد از زایمان معرفی کند.

حتی اگر احساس خوبی دارید، توجه داشته باشید که برای تمدید نشاط و سرزندگی در ادامه مسیرتان، هر روز از این نکات مهم پیروی کنید:

- زمانی را به خود اختصاص دهید: از همسر و خویشاوندانتان بخواهید تا برای زمانی مراقبت از کودکتان را برعهده بگیرند تا برای خواب، ورزش یا تفریح خیالی آسوده داشته باشید.

- آرام باشید: حتی اگر رخت‌های چرک منزلتان را نشسته‌اید و هنوز کارهای زیادی باقی مانده است، آرامش خود را  از دست ندید. زیرا شما هرروز دو وظیفه اصلی خود را انجام داده‌اید: یک، مراقبت از خود برای بهبود سریع تر زخم ها و پیامد های زایمان و دیگری برقراری ارتباط و تغذیه نوزادتان. پس با آرامش کامل زندگی و وظایف جدید خود را قبول کنید و وظایف غیرضروری را حداقل برای سه‌ ماه کنار بگذارید. بلی، برای سه ماه.

• انعطاف‌پذیر باشید: مانند انعطاف پذیری در برنامه زایمان، توانایی انعطاف‌پذیری بعد از زایمان نیز بسیار مهم است. دکتر هلن لکونز می‌گوید: برنامه خود را ارزیابی کنید و اگر مشکلی در تغذیه و نگهداری از کودک برای تان پیش آمد، برای اجرای روش دیگری تلاش کنید. به خاطر داشته باشید، روش‌های بی‌شماری برای تغذیه، پوشک‌ کردن، آرام‌ کردن و خواباندن نوزاد وجود دارد.

مطالعه بیشتر:

اموزش زایمان طبیعی راحت با راه کارهای ساده و خانگی

راه های آسان شدن زایمان طبیعی، در طی بارداری چه کنیم؟

فیلم زایمان طبیعی

چه بخوریم تا زایمان طبیعی راحتی داشته باشیم