اهدا کننده و دریافت کننده تخمک چه شرایطی باید داشته باشند؟
بر اساس آمار، حدود بیست درصد از زوج ها برای بارداری دچار مشکل می شوند و نیاز به درمان های دارویی و یا درمان های پیشرفته تر مثل آی وی اف، میکروانجکشن و... پیدا می کنند. در برخی از موارد علت های ناباروری به صورتی است که با درمان های دارویی و یا روش های پیشرفته تر امکان باروری برای زوج وجود ندارد. علل این نوع از ناباروری ها می تواند زنانه یا مردانه باشد.
اهدای تخمک به این معناست که یک داوطلب که اهدا کننده تخمک نام دارد، در روند اهدای تخمک قرار می گیرد، سپس تخمک از او گرفته می شود و در محیط آزمایشگاه با اسپرم مردی که همسر گیرنده تخمک است، لقاح انجام می شود. سپس جنینی که حاصل شده است به رحم گیرنده تخمک منتقل خواهد شد.
اهدا کننده تخمک چه شرایطی باید داشته باشد؟
با توجه به حساسیت کار و هزینه هایی که زوجین متحمل آن می شوند، لازم است که فرد اهدا کننده شرایط لازم را داشته باشند. این شرایط به شرح زیر است:
1- سن مناسب
اهدا کنندگان تخمک باید سنی بین بیست و یک تا سی و پنج سال داشته باشند. معمولا برای اطمینان از سلامت تخمک، بانوان کمتر از بیست و یک سال و بالای سی و پنج سال برای اهدای تخمک انتخاب نمی شوند. در برخی از مراکز یکی از شرایط اهدای تخمک این است که فرد اهدا کننده قبلا یک بارداری موفق داشته باشد تا از امکان بارداری او اطمینان حاصل شود.
دلیل شرط سنی این است که داروهای هورمونی روی مادران جوان تر تاثیر بهتری دارند و آنها تخمک های سالم و بیشتری خواهند داشت. همچنین امکان بروز اختلالات ژنتیکی در این سنین کمتر و درصد موفقیت بارداری هم بیشتر است.
2- هماهنگی ویژگی های فیزیکی
معمولا فردی برای اهدای تخمک در نظر گرفته می شود که از نظر خصوصیات ظاهری مثل رنگ چشم، رنگ پوست، رنگ مو و ساختمان بدنی شبیه زوج گیرنده باشد.
3- سلامت جسمی اهدا کننده تخمک
خانمی که قرار است تخمک خود را اهدا کند، پس از مراجعه به مرکز درمانی از نظر سلامت جسمی و سابقه بیماری ها بررسی می شود. اگر هر نوع سابقه بیماری ژنتیکی و اختلالات کروموزومی داشته باشد، برای اهدای تخمک انتخاب نمی شود.
اعتیاد، بیماری های منتقله از راه جنسی مثل ایدز و سیفلیس از مواردی است که آزمایش های لازم برای رد ابتلای فرد اهدا کننده به آنها گرفته می شود. همچنین لازم است که اهدا کننده تخمک آزمایشاتی از قبیل آزمایش خون، بررسی دهانه رحم یا پاپ اسمیر، معاینه فیزیکی و سونوگرافی واژینال را انجام دهد.
برای ارزیابی سطح هورمونی فرد اهدا کننده تخمک، در روز سوم قاعدگی از او آزمایش خون گرفته و توسط متخصص داخلی از نظر بیماری های قلبی و عروقی و ... بررسی می شود.
همچنین برای اطمینان از انتقال بیماری های ژنتیک به جنین، مشاوره ژنتیک نیز صورت می گیرد.
4- سلامت روحی
اهدا کننده تخمک از نظر سلامت روحی و روانی نیز توسط متخصص بررسی می شود. سابقه خانوادگی، تحصیلی، بیماری های روان پزشکی، اختلال شخصیتی، ثبات روحی، انگیزه اهدا و روابط بین فردی مواردی ست که در مشاوره های روانپزشکی در نظر گرفته می شود.
چه زوج هایی می توانند تخمک اهدایی دریافت کنند؟
زوجی می توانند از تخمک اهدایی استفاده کنند که مشکلات ذیل را داشته باشند:
- بانوانی که مبتلا به هایپرگنادوتراپی و یا نارسایی زودرس تخمدان هستند.
- کسانی که سابقه خارج کردن تخمدان، شیمی درمانی و پرتو درمانی را دارند.
- مبتلایان به سندرم ترنر
- قطعی شدن ذخیره پایین تخمدان
- سقط مکرر
- شکست مکرر روش های کمک باروری ( آی وی اف و میکروانجکشن)
- سابقه ابتلای فرزندان به بیماری های ژنتیکی ای که با PGD و PND قابل شناسایی نیستند.
- ناباروری در سنین بالا
1- سن
حداکثر سن خانمی که گیرنده تخمک است نباید بیشتر از چهل و پنج سال باشد چرا که حاملگی در سنین بالا خطراتی برای مادر و جنین دارد. همچنین امکان باروری بعد از این سن بسیار کاهش می یابد.
2- مشاوره روانپزشکی
زوجی که قصد گرفتن تخمک اهدایی را دارند باید مشاوره های لازم روانپزشکی و حقوقی را دریافت کنند. معمولا در این مشاوره ها که ممکن است چند هفته هم طول بکشد، زوج ها با تا تمام جوانب این کار آشنا می شوند و درباره دغدغه های آنها از نظر مسائل روحی و روانی، ارث، مسائل قانونی ، شرعی و... بحث و گفتگو می شود تا با آگاهی کامل مراحل درمان را آغاز کنند.
3- آزمایش های اولیه
قبل از شروع درمان، آزمایش های اولیه از زوج گرفته می شود. آزمایش ها شامل: آزمایش اسپرموگرام مرد، معاینات عمومی فیزیكی، آزمایش های معمول قبل از بارداری مثل سرخجه، آزمایش های ایمنی، تعیین گروه خون و RH، ایدز، هپاتیت، معاینات لگنی، بررسی حفره رحم و سونوگرافی برای اندازه گیری حجم رحم و درصورت لزوم هیستروسكوپی و لاپاراسكوپی است.
همچنین رحم مادر گیرنده تخمک باید آمادگی لازم را برای پذیرش جنین حاصل از لقاح با تخمک اهدایی داشته باشد. به همین منظور مادر گیرنده تخمک داروهای لازم را دریافت می کند تا لایه داخلی رحم آماده پذیرش جنین شود.
مطالعه بیشتر:
1- بارداری با استفاده از تخمک اهدایی
2- 6 روش تعیین زمان تخمک گذاری
3- بارداری در سن بالا دلیل کاهش تعداد تخمک در زنان
4- استفاده از کیت تعیین روز تخمک گذاری
