همه چیز در مورد دیابت بارداری
افزایش قند خونی که برای اولین مرتبه در دوران بارداری مشاهده شود، دیابت بارداری نامیده می شود.
تقریبا 3 تا 8 درصد از بانوان باردار حدود هفته‌های 24 تا 28 بارداری دچار دیابت بارداری می‌شوند و معمولاً پس از تولد نوزاد از بین می‌رود. از آنجایی که دیابت بارداری می‌تواند بر رشد و نمو جنین تاثیرات نامطلوبی داشته باشد، بهترین اقدام پیشگیری از وقوع دیابت بارداری است.
علت بروز دیابت بارداری
به دلیل تغییرات هورمونی که طی بارداری ایجاد می‌گردد، درجاتی از اختلال عدم تحمل گلوکز بروز می‌کند. بدین معنا که مقدار قند خون افزایش می‌یابد.
این تغییرات هورمونی معمولا طی سه ماهه سوم بارداری خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد. طی بارداری افزایش هورمون های ترشح شده از جفت، به انتقال مواد غذایی از مادر به جنین کمک می‌کنند.
بخش دیگری از این هورمون ها در جهت پیشگیری از افت قند خون مادر فعالیت می‌کنند. این دسته از هورمون ها عملکرد انسولین را مختل می‌کنند و در نتیجه زمینه اختلال عدم تحمل گلوکز (افزایش قند خون) را موجب می‌شوند. بنابراین بدن شما برای جلوگیری از افزایش قند خون مجبور است انسولین بیشتری ترشح کند.
البته سلول‌های موجود در لوزالمعده توانایی تولید انسولین بیشتر (سه برابر) را برای غلبه بر اثر هورمون های بارداری افزایش دهنده قند خون دارند. ولی هنگامی که لوزالمعده نتواند انسولین کافی ترشح کند، میزان قند خون افزایش می‌یابد و در نهایت منجر به بروز دیابت بارداری می‌گردد.
روش های تشخیص دیابت بارداری
ابتلای به دیابت بارداری در اوایل بارداری می‌تواند منجر به بروز نقص های مادرزادی و افزایش خطر سقط جنین گردد. و اگر طی سه ماهه دوم و سوم بارداری بروز نماید، می‌تواند منجر به تغذیه و رشد بیش از حد جنین گردد.
بانوانی که بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری هستند عبارت اند از:
- بانوان مسن‌تر از 30 سال
- بانوانی که تاریخچه خانوادگی دیابت‌های نوع 2 دارند.
- بانوانی که سنگین وزن هستند.
- بانوانی که در بارداری قبلی خود، قند خون بالا یا نوزاد با وزن بالا داشته‌اند.
مشکل اکثر بانوان پس از انجام آزمایش از سوی پزشک تشخیص داده می‌شود. معمولاً آزمایش غربالگری GCT یا آزمایش تحمل پذیری دهانی قند OGTT تجویز می شود. این مشکل پس از بررسی نتایج آزمایش تحمل پذیری دهانی قند تشخیص داده می‌شود، این آزمایش معمولا زمانی اجرا می‌شود که باردار حدود شش ماهگی است.
روش های درمان دیابت بارداری
مهم ترین جنبه درمان دیابت بارداری به تغذیه خوب و سالم مرتبط می‌گردد. به بانوان مبتلا به دیابت بارداری توصیه می‌شود، تا از برنامه غذایی سالمی پیروی کنند که از نظر تغذیه‌ای مناسب بارداری باشد، برای مثال رژیمی که حاوی کلسیم، آهن و اسید فولیک، چربی کم (خصوصا چربی‌های اشباع شده)، سرشار از فیبر و کربوهیدارت‌های متوسط باشد، مثل حبوبات، پودر غلات، میوه‌ها، ماکارونی و برنج. بنابراین ضروری است، تا با متخصص تغذیه‌ای ملاقات کنید تا مواد مصرفی تغذیه‌ای شما را ارزیابی کرده و برنامه تغذیه‌ای سالمی را برای شما برنامه‌ریزی کند.
ورزش منظم مثل پیاده‌روی، برای حفظ تناسب اندام و کسب آمادگی برای زایمان به شما کمک می‌کند. اما، همیشه پیش از شروع یا ادامه فعالیت‌های فیزیکی با پزشک گفت و گو کنید.
نظارت بر میزان قند خون در چنین شرایطی نظارت منظم بر میزان قند خون ضروری است، تا بر اساس نتایج بررسی‌ها روند درمان ارزیابی گردد و در صورت ضرورت روند درمانی تغییر یابد. گاهی ممکن است برای کنترل میزان قند خون به تزریق انسولین نیاز باشد. معمولاً در هنگام بارداری قرص های کاهش دهنده قند خون مورد استفاده قرار نمی گیرد.
پس از دیابت بارداری افزایش قند خون، معمولاً پس از زایمان فرزندتان مشکلی را بوجود نمی‌آورد. برای اطمینان بیشتر یک آزمایش تحمل پذیری دهانی قند (OGTT) حدود شش هفته پس از زایمان اجرا می‌شود، یعنی زمانی‌که میزان قند خون معمولاً به اندازه طبیعی بازگشته است.
در صورت ابتلا به این بیماری احتمال اینکه در 15 سال آینده دچار مشکل دیابت شوید، حدود 30 تا 50 درصد خواهد بود.
موارد مهمی که برای کنترل و درمان دیابت بارداری باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:
- برنامه تغذیه‌ای سالمی را برقرار کنید.
- وزن‌تان را در طیف وزن مطلوب حفظ کنید.
- از نظر فیزیکی فعال باشید.
- هر یک تا دو سال میزان قند خون خود را بررسی کنید.
مطالعه بیشتر:
1- عوارض دیابت بارداری روی جنین و راههای پیشگیری از آن
2- دیابت دوران بارداری (ویدئو)
3- علائم کم خونی در بارداری و روش های پیشگیری از آن
4- هیپوگلیسمی یا افت قند خون نوزاد چه درمانی دارد؟
