عوارض زایمان طبیعی بر واژن و بروز مشکلات احتمالی

فرآیند تولد یک نوزاد، یکی از تجربه های منحصر به فرد و زیبایی است که برای سال های سال در ذهن و جسم مادر نقش می بندد. زایمان طبیعی همان طور که از نامش پیداست روش است به صورت خود به خودی آغاز و پس از طی مراحل زایمان به تولد نوزاد ختم می شود. بسیاری زایمان طبیعی را برتر از سزارین می دانند و برخی نیز بنابه دلایل پزشکی یا بصورت اختیاری برای اجتناب از عوارض بعد از زایمان طبیعی، از عمل جراحی برای تولد نوزاد خود بهره می گیرند. آنچه در این مطلب به آن اشاره می شود عوارض زایمان طبیعی برای مادر است.  

عوارض زایمان طبیعی بر واژن

در زایمان واژنی معمول است که بانوان اندکی پارگی یا بریدگی را در ناحیه‌ی میان‌دوراه تجربه کنند. این ناحیه‌ای بین واژن و مقعد است و همان‌ طور که برای خروج سر بچه کشیده می‌شود، مثل کاغذ نازک خواهد شد. حدود نیمی از همه‌ی بانوانی که زایمان واژنی می‌کنند، متوجه خواهند شد که پس از زایمان حداقل دچار پارگی کوچکی شده‌اند. البته درصد اندکی از بانوان دچار پارگی‌ شدیدتر می‌شوند که احتمالا برای ترمیم به بخیه نیاز خواهد داشت.

از جمله مهمترین و شایع ترین عوارض زایمان طبیعی بر واژن انواع پارگی است. این پارگی ها به ترتیب زیر دسته‌بندی می‌شوند:

• پارگی‌ درجه‌ی یک (که در آن فقط پوست پاره شده است).
• پارگی‌ درجه‌ی دو (زمانی که پوست و ماهیچه‌های واژن پاره‌ شده‌اند).
• پارگی درجه‌ی سه از دیواره‌ی واژن و میان‌دوراه تا ماهیچه‌ی مقعد به سمت پایین ادامه می‌یابد.
• پارگی درجه‌ی چهار تا مقعد و نیز راست‌ روده ادامه می‌یابد یعنی اسفنگتر مقعد را نیز در بر می گیرد..

از بین عوارض زایمان طبیعی بر واژن ظاهراً رخداد پارگی نوع سه و چهار در زایمان‌های اول بیشتر شایع است. طبق مطالعه‌ای، خطر پارگی شدید هنگام زایمان در بانوانی که در زایمان قبلی پارگی‌ شدید داشته‌‌اند، افزایش می‌یابد.

چه عواملی احتمال پارگی واژن در حین زایمان طبیعی را افزایش می دهد؟

پیش‌بینی اینکه چه کسانی هنگام زایمان دچار پارگی شدید می‌شوند، سخت است. ولی عواملی برای افزایش این احتمال وجود دارد که در ادامه ذکر شده است:

• اولین نوزاد.
• دیستوشی شانه (شرایطی که شانه جنین در پشت استخوان پوبیس مادر گیر می کند و برای خارج کردن جنین از رحم از ترفندهای خاصی استفاده می‌شود).
• طولانی شدن مرحله دوم زایمان.
• زمانی که مرحله دوم زایمان بسیار سخت و سریع پیش رود.
• جثه‌ی بزرگ یا وضعیت نامناسب سر بچه.
• زایمان‌های یاری‌شده با فورسپس.
• انجام نادرست اپی زیاتومی
• استفاده از اپیدورال (عوارض بعد از زایمان طبیعی بدون درد).
• زایمان القایی.
• پوزیشن نامناسب مادر در حین زایمان.

آیا عوارض زایمان طبیعی برای واژن، بر روی زایمان های بعدی موثر است؟

اگر دچار پارگی شدید شده‌اید، باید از مراقب پزشکی خود علت آن را بپرسید. آیا زایمان شما القایی بود یا از اپیدورال استفاده کرده‌اید! آیا هنگامی که فشار می‌دادید، فرزندتان بسیار سریع متولد شد؟ شما در چه وضعیتی بودید؟ شاید آگاه بودن از عوامل احتمالی مسبب پارگی قبلی، به شما کمک کند تا از پارگی دوباره‌ی آن در زایمان بعدی پیشگیری کنید یا آن را محدود سازید.

برای بانوانی که دچار پارگی شدید شده‌اند، نگرانی و استرس برای زایمان بعدی‌شان طبیعی است. بیان نگرانی‌هایتان با پزشکتان به شما کمک می‌کند تا درباره‌ی چگونگی زایمان بعدی خود بهترین تصمیم را بگیرید.

شاید به شما توصیه شود که سزارین انتخابی داشته باشید. اما شما زایمان طبیعی واژنی را انتخاب کنید. در نهایت تصمیم‌گیری درباره‌ی نوع زایمان به عهده‌ی شماست و باید تمام عوامل را در نظر بگیرید.

  پیشگیری از پارگی دوباره

برای به حداقل رساندن احتمال پارگی شدید دوباره در زایمان بعدی راهکارهایی پیش رو دارید:

• مراقبت پایدار از سوی مامای مجرب.
• در دوران بارداری، از حالت بدنتان مراقبت کنید و اگر وضعیت قرارگیری جنین مطلوب نیست، در پی کمک متخصصین باشید. به این ترتیب، مطمئن می‌شوید که جنین در بهترین وضعیت قرار خواهد گرفت.
• کلاس‌های آموزش بارداری به شما تمرین‌های آرامش‌بخش را آموزش می‌دهد و اینکه چگونه با بدنتان هنگام زایمان کار کنید تا ترس و تنش زیادی را همراه خود به زایمان بعدی نبرید.
• از اسرار به القای زایمان و هر مداخله‌ای که روند طبیعی زایمان را مختل کند دوری کنید.
• هنگام زایمان راست‌قامت و فعال بمانید – از دراز کشیدن و متمایل ماندن پرهیز کنید، زیرا این کار بازشدگی لگن را محدود می‌سازد و بدن در وضعیت ناخوشایندی برای زایمان قرار می‌گیرد.
• برای زایمان فرزندتان وضعیتی را برگزینید که فشار بر ناحیه‌ی میان‌دوراه را کم می‌کند، مثل قرار گرفتن روی کف دست و زانوها، دراز کشیدن به پهلو یا متمایل شدن به سمت جلو. چمباتمه و زانو زدن با پاهای باز از هم نشستن، فشار روی پوست ناحیه‌ی میان‌دوراه را افزایش می‌دهد.
• در مرحله‌ی فشار آوردن، به جای فشار آورن با تمام قوا، نفس کشیدن هنگام انقباض‌ها به کشش آرام ناحیه‌ی میان‌دوراه کمک می‌کند و اجازه می‌دهد تا سر بچه بدون ایجاد مشکل عبور کند. اکثر مادران در این زمان به طور طبیعی تنفس خود را تغییر می‌دهند و باید به کمک ماما کاری را انجام دهند که مناسبشان است.

عوارض زایمان طبیعی بر واژن سخت و دردناک است و سبب می شود زایمان و تولد بچه‌ای دیگر پس از پارگی شدید، وحشت‌آور و غیرممکن به نظر برسد. بنابراین صرف زمان کافی برای اجازه دادن به بدن برای بهبودی و مراقبت احساسی و جسمی اهمیت بسیاری دارد. آماده‌سازی و برنامه‌ریزی برای زایمان بچه‌ی بعدی به معنای آگاه بودن و برگزیدن متخصصی است که در انتخاب بهترین‌ها با توجه به شرایط شخصی‌تان، از شما حمایت کند.