فریز اسپرم، اسپرم فریز شده چیست و به چه کسانی توصیه می شود؟
فریز اسپرم فرآیندی است که در آن اسپرم های سالم فریز و در حالت کرایو ذخیره می گردند تا برای استفاده بعدی یخ زدایی شوند. این روش معمولاً برای مردانی که تحت معالجه هستند یا مشاغلی دارند که ممکن است باروری آنها را به خطر بیاندازد، توصیه می شود. فریز کردن اسپرم در بین مردانی که ترجیح می دهند در سنین بالاتر بچه دار شوند نیز محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. بنابراین برای اینکه بدانید فریز کردن اسپرم چیست و آیا به کارتان می آید یا خیر در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
فریز اسپرم چیست؟ اسپرم فریز شده چیست؟
فریز کردن اسپرم عبارتست از جمع آوری، تجزیه و کریوپرزرواسیون. کریوپرزرواسیون جایی است که سلولهای سالم اسپرم مرد در دمای بسیار پایین برای استفاده بعدی ذخیره می شوند. این روش درمانی در درمان ناباروری یا به هدف اهدای اسپرم به افراد نیازمند مورد استفاده قرار می گیرد.
فریز اسپرم در رویان و سایر مراکز درمان ناباروری انجام می شود. هزینه فریز اسپرم در رویان طی سال های مختلف متغیر است اما بر خلاف فرآیند فریز تخمک یا جنین، فریز کردن اسپرم نسبتاً سریع و آسان و در عین حال ارزان است.
فریز اسپرم به چه کسانی توصیه می شود؟
حفظ اسپرم به روش علمی برای همه آقایانی که می خواهند از آن به عنوان ضمانتی برای باروری در آینده استفاده کنند، توصیه می شود. از آنجا که شرایط زندگی قابل پیش بینی نیست، بسیاری از زوجین اسپرم را برای بارداری بعدی نگه می دارند. حتی آقایان مجرد که هنوز نمی دانند در آینده می خواهند صاحب فرزند بشوند یا خیر، می توانند از این روش بهره بگیرند.
در تائید فریز اسپرم دلایل مختلفی وجود دارد. با افزایش سن در آقایان، کیفیت اسپرم و احتمال باروری در آنها کاهش می یابد. همچنین در مردان بالای 45 سال خطر انتقال جهش های ژنتیکی وجود دارد که منجر به نقایص مادرزادی و سایر اختلالات شناختی خواهد شد. کاهش سطح تستوسترون در سنین بالاتر یکی دیگر از عواملی است که کیفیت اسپرم را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین با در نظر داشتن تمامی موارد فوق می توان استدلال کرد که فریز کردن اسپرم برای مردانی که در آینده قصد باروری دارند، گزینه مفید و قابل قبولی است.
از طرف دیگر ، فریز اسپرم قبل از وازکتومی یا سایر روش های درمان سرطان یکی از کاربردهای معمول این روش به شمار می آید. از آنجا که وازکتومی در موارد محدود قابل برگشت نیست و شیمی درمانی نیز بر باروری تأثیر می گذارد، می تواند روش فریز کردن اسپرم را به افرادی با این شرایط پیشنهاد کرد. آقایانی که تعداد اسپرم کمتری دارند و در درمان های IVF شرکت می کنند، می توانند از فریز کردن اسپرم بهره مند شوند. حتی برای نوجوانانی که به سن بلوغ رسیده اما مبتلا به سرطان هستند، قابل استفاده است.
فواید فریز کردن اسپرم
در ادامه به فواید فریز کردن اسپرم برای آقایان اشاره می کنیم:
1- درمان سرطان
مشخص شده است که اشعه درمانی سرطان باعث کاهش قدرت باروری در افراد شده و حتی در کل دوره درمان ماده ژنتیکی تحت تأثیر قرار می گیرد. از آنجا گاهی توانایی تولید اسپرم به طرز غیرقابل جبرانی آسیب می بیند، پس از درمان هیچ تضمینی برای ادامه تولید سالم اسپرم در فرد وجود ندارد. بنابراین توصیه می شود افرادی که بعد از درمان قصد دارند صاحب فرزند شوند، اسپرم را قبل از شروع دوره درمان فریز کنند.
2- جراحی غده پروستات یا بیضه ها
جراحی بیضه یا پروستات خطراتی به همراه دارد. ممکن است تولید اسپرم یا تحویل آن تحت تأثیر قرار بگیرد، لذا فریز کردن اسپرم قبل از جراحی توصیه می شود. چنانچه این جراحی شرایطی مانند آزواسپرمی انسدادی ایجاد کند، برای رفع آسیب یا حتی استخراج اسپرم به جراحی دیگری نیاز داریم. در چنین مواردی نمونه اسپرم منجمد، یک روش مقرون به صرفه و تضمین شده است. آزواسپرمی در پزشکی به مواردی اطلاق می شود که در آن مايع منی مرد فاقد اسپرم يا به عبارت ديگر تعداد اسپرمهای مرد صفر بوده و يا انسدادی در مسير انتقال اسپرم وجود داشته باشد که به آن آزواسپرمی انسدادی می گويند.
3- فریز کردن اسپرم قبل از وازکتومی
اگرچه برخی فریز کردن را تنها مختص آقایانی می دانند که قصد انجام جراحی هایی را دارند که در پی آن توانایی بارورسازی را از دست می دهند، اما این روش کاربردهای گسترده تری دارد. مردان به دلایل مختلفی که یکی از آنها عدم تمایل به داشتن فرزند است، تحت جراحی وازکتومی قرار می گیرند. در مواردی که ممکن است فرد در برهه خاصی از زندگی تغییر عقیده دهد و بخواهد صاحب فرزند شود، در این مواقع فریز کردن اسپرم می تواند کمک کند. البته وازکتومی قابل برگشت است اما همیشه بازگشت پذیری آن موفقیت آمیز نبوده و به اندازه روش فریز کردن اسپرم قطعی نیست.
4- مشاغلی با شرایط پر خطر
در برخی مشاغل خطر آسیب های جسمی به ویژه به دستگاه تولید مثل وجود دارد، مانند پرسنل نظامی و آتش نشانان که اغلب در محیط های پرخطر کار می کنند و با صدمات جسمی جبران ناپذیر روبرو هستند. تکنسین های بخش هسته ای و اشعه ایکس گاهاً در یک حادثه در معرض پرتوها قرار می گیرند که خطر عقیم شدن به همراه دارد.
5- در افراد تراجنسیتی یا ترنس برای انتقال از حالت مرد به زن
افرادی که تحت هورمون درمانی یا عمل جراحی تغییر جنسیت قرار می گیرند و از مرد به زن تبدیل می شوند، توانایی باروری خود را از دست می دهند. چنین افرادی می توانند از اسپرم فریز شده استفاده کنند و در آینده از طریق IVF صاحب فرزند شوند.
6- بالا بودن سن پدر
فریز کردن اسپرم در آقایان و تخمک در خانمها به آنها امکان می دهد که بتوانند در سنین بالاتر صاحب فرزند شوند. شواهد حاکی از آن است که باروری در مردان نیز با افزایش سن کاهش می یابد، لذا برای داشتن اسپرم سالم تر از دوران جوانی و برخورداری از فرزندی سالم می توان از روش فریز استفاده کرد.
چرا فریز کردن اسپرم قبل از IVF پیشنهاد می شود؟
درمان IVF با گرفتن تخمک از زن و اسپرم از مرد انجام می شود و برای حصول نتیجه موفقیت آمیز مقدار اسپرم اهمیت زیادی دارد. به آقایانی که با کمبود تعداد اسپرم مواجهند، پیشنهاد می شود اسپرم را فریز کنند تا در صورت عدم اسپرم زنده کافی در انزال روز بازیابی تخمک، اسپرم منجمد شده قابل یخ زدایی در اختیار باشد.
اسپرم در چه محیطی فریز می شود؟
در یک مرکز برودتی خاص به نام بانک اسپرم می توان اسپرم را ذخیره و بازیابی کرد. کلینیک های باروری معمولاً بانک اسپرم دارند. برای راحتی بیشتر کیت های خانگی نیز در بازار وجود دارد. در صورتی که امکان انتقال سریع اسپرم به بانک اسپرم وجود نداشته باشد، می توان با استفاده از کیت بانک اسپرم خانگی، اسپرم را در آسایش و خلوت جمع آوری کرد و در اسرع وقت برای آزمایش و انجماد به آزمایشگاه منتقل کرد.
فرآیند انجماد اسپرم یا فریز اسپرم
قبل از شروع فرآیند، یک پرسشنامه کاغذی پر می شود. پس از آن، روند فریز کردن با جمع آوری اسپرم آغاز می گردد. از آنجا که این موضوع بسیار شخصی است، رعایت حریم خصوصی اولین قدم مهمی است که به فرد آرامش می دهد. بعد از پر کردن کامل پرسشنامه، ظرف مخصوص جمع آوری به متقاضی داده و به اتاق مخصوص هدایت می شود. روش استخراج به صورت استمنا بوده و همسر فرد می تواند او را همراهی کند. جمع آوری منی در یک ظرف استریل انجام می گیرد و باید مراقب بود تا نمونه آلوده نشود.
از فرد خواسته می شود تا 2-3 روز قبل از جمع آوری منی، رابطه جنسی نداشته باشد تا غلظت اسپرم به بیشترین مقدار خود برسد. در صورت مشکل عدم انزال، از روش جراحی برای استخراج مستقیم اسپرم از بیضه استفاده می شود. بهتر است فرآیند جمع آوری اسپرم در آزمایشگاه انجام شود زیرا مایع منی تازه است و حداکثر باروری دارد. اگر فرد به هر دلیلی، شرایط منزل را ترجیح دهد، نوعی کاندوم و روان کننده در اختیار او قرار می گیرد که به نمونه آسیب نمی رساند. این آزمایش باید در اسرع وقت برای تجزیه به آزمایشگاه منتقل شود. پس از غربالگری از نظر بیماریهای مقاربتی، نمونه به چندین ویال تقسیم شده و با کمک ماده محافظت کننده برودتی برای حفظ سلول ها فریز می شود.
به چه افرادی پیشنهاد می شود که از فریز اسپرم خودداری کنند؟
آقایانی که تحت شیمی درمانی هستند، بهتر است از فریز کردن اسپرم خودداری کنند زیرا شیمی درمانی روی DNA سلول های اسپرم تأثیر می گذارد.
آیا فریز کردن اسپرم خطرناک است؟
فریز کردن اسپرم خطری ندارند. خاصیت باروری اسپرم فریز شده همانند اسپرم سالم طبیعی و خطر نقص ژنتیکی به اندازه بارداری طبیعی است. میزان موفقیت فریز کردن اسپرم به طور متوسط حدود 50٪ تعیین می شود.
فرآیند تهیه اسپرم در بانک اسپرم چیست؟
اسپرم به طور کلی از طریق استمنا در یک اتاق مخصوص در بانک اسپرم گرفته می شود. محتوی منی انزال شده در یک ظرف فنجان استریل جمع آوری و از نظر مقدار سلولهای اسپرم، شکل و حرکت برای ارزیابی زنده ماندن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. اگر فرد قادر به انزال نباشد، از روشهای جراحی برای استخراج مستقیم اسپرم از بیضه استفاده می کنند.
هزینه انجماد اسپرم چقدر است؟
این هزینه براساس مشاوره، آزمایش و هزینه های نگهداری سالانه متفاوت است.
چه مدت می توان اسپرم فریز شده را نگهداری کرد؟
اسپرم منجمد تا هر زمان که بخواهید زنده می ماند و قابل نگهداری است. موارد زیادی از نوزادان سالم متولد شده از نطفه هایی بودند که دو دهه در بانک اسپرم نگهداری شده اند. این فناوری از سال 1953 وجود و در دوره های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است.
فریز اسپرم یک گزینه مناسب برای همه مردانی است که در آینده قصد دارند صاحب فرزند شوند. این فناوری به اندازه کافی پیشرفت کرده است تا بتواند با موفقیت اسپرم های سالم را برای استفاده در چند دهه آتی، جمع آوری و نگهداری کند.
مطالعه بیشتر:
آيا فریز كردن زخم رحم باعث نازایی ميشود؟
فریز اسپرم چگونه انجام می شود و چقدر هزینه دارد؟
فریز کردن تخمک چگونه انجام می شود و چه عوارضی دارد؟
فریز کردن تخمک در سن 35، شانس باروری در آینده وجود دارد؟
