فریز اسپرم چگونه انجام می شود و چقدر هزینه دارد؟
برای باروری موفقیت آمیز، نیاز به یک اسپرم سالم، تخمک سالم و محیط سالم رحمی وجود دارد. در حال حاضر بیست درصد از زوج های کشورمان با مشکل ناباروری دست به گریبانند که چهل درصد از علت آنها به دلایل مردانه مانند کیفیت و تعداد اسپرم است. انجماد یا فریز اسپرم روشی است که به مردانی که در معرض بیماری هایی مثل سرطان، بیماری های کلیوی، وازکتومی هستند یا شغل هایی دارند که به علت گرما یا اشعه تاثیر مخربی روی کیفیت و کمیت اسپرم دارد، کمک می کند تا قدرت باروری شان به مروز زمان کاهش پیدا نکند و حفظ شود.
افزایش سن هم به مرور باعث کاهش کیفیت اسپرم ها در مردان می شود. تحقیقات جدید ثابت کرده است که اختلالات اسپرم عامل مهمی در به دنیا آمدن فرزندان متولد شده با اختلالات کروموزومی مانند Trisomy 21 یا سندرم داون است.
انجماد یا فریز اسپرم چیست؟
انجماد شاخه ای از علم كرایوبیولوژی است كه به حفظ و نگهداری طولانی مدت سلول در دمای بـسیار پـایین گفته می شود. انجمـاد اسپرم به طور معمول در مراكز درمان ناباروری و بانكهای نگهداری اسپرم و صنعت دامپروری انجام می شود.
انجماد اسپرم فرایند است که در طی آن سلول های اسپرم در معرض سرمای ۱۹۶- درجه سانتیگراد قرار داده می شوند. دمایی که به کار می رود، نقطه جوش نیتروژن مایع است. در این دما همه فعالیت های زیست- شیمیایی که در سلول ها وجود دارد، متوقف می شود. انجماد اسپرم کمک می کند تا زمان برای سلول ها متوقف شود و تا سالها بتوان از آنها به مدت طولانی نگهداری کرد.
روند انجماد به صورت طبیعی تا اندازه ای عملکرد و ظرفیت باروری اسپرم ها را کاهش می دهد. با این وجود این روش می تواند در افرادی که به دلایل مختلف در معرض از دست دادن کیفیت و مقدار اسپرم هایشان هستند، کمک شایانی کند.
چه زمانی فریز اسپرم توصیه می شود؟
فریز یا انجماد اسپرم روشی برای حفظ باروری در مردان است. فریز اسپرم یک فرایند ایمن، استاندارد و موثر است. همچنین در مقایسه با روش های محافظت از باروری زنانه مثل انجماد تخمک یا جنین ، انجماد اسپرم بسیار سریع و غیر تهاجمی تر است. اسپرم پس از انزال تحت شرایط خاصی منجمد و سپس در بانک اسپرم ذخیره می شود. اسپرم های منجمد می توانند تا سالهای سال زنده بمانند و سپس برای استفاده در درمان های باروری کمکی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده شوند.
از آنجایی که اسپرم برای نخستین بار در سال 1953 منجمد شده و برای ایجاد بارداری استفاده شد، تکنیک های حفظ فریزر به طور پیوسته بهبود یافته است. همه اسپرم ها از فرایند انجماد و جان سالم به سر نمی برند؛ با این حال، به طور متوسط میلیون ها اسپرم در هر نمونه سالم می مانند، بنابراین احتمال داشتن اسپرم سالم به اندازه کافی زیاد است.
اگرچه محققان دقیقا نمی دانند که اسپرم های منجمد دقیقا تا چه مدت می توانند موثر باشند، ولی در طی سالهای گذشته اسپرم هایی که بیست و حتی چهل سال یخ زده بودند، برای بارداری با موفقیت استفاده شده اند.
ولی به یاد داشته باشید که بارداری فقط متکی به سلامت اسپرم نیست، بسیاری از موارد دیگر مثل کیفیت تخمک و رحم نیز در وقوع آن موثر است . پس انجماد تخمک تضمین صد درصد برای بارداری شریک زندگی شما نیست.
مردان به دلایل مختلف اقدام به انجماد اسپرم هایشان می کنند. مهمترین دلایلی که برای انجماد اسپرم وجود دارد، عبارتند از:
- بالا رفتن سن
- کاهش کیفیت اسپرم یا کم بودن مقدار آن
- سرطان یا سایر دلایل پزشکی
- پیش از وازکتومی
- شغل و شیوه زندگی ( مانند افرادی که به علت در معرض اشعه یا مواد شیمیایی بودن کیفیت اسپرم هایشان رو به کاهش است)
اگر به هر کدام از دلایل زیر در معرض کاهش کیفیت و مقدار اسپرم هایتان هستید، فریز یا انجماد اسپرم به شما کمک می کند تا شانس فرزند دارشدن تان را بیشتر و یا آن را حفظ کنید.
فرآیند فریز اسپرم چگونه است؟
مكانیسم انجماد بر این پایه اسـتوار اسـت كـه هرگـاه آب موجـود در سـلول در اثر كـاهش مناسب حرارت به یخ تبدیل شود، به گونهای كـه بـدون آسیب بـه سـلول، بـه طـور مـؤثر حركـات مولكولی را متوقف كند، فرآینـدهای بیوشـیمیایی سـلول بـه تعویـق افتاده و یا متوقف می شود و در نتیجه بقا سلول افزایش می یابد. مهمتـرین اصـل در فرآینـد انجمـاد، كـاهش آسـیب در اثـر تـشكیل بلورهـای یـخ داخـل سـلولی و نمكهای سمی موجود در سلول است كه با سرد كـردن آهسته و خروج آب داخل سلولی تـا حـد مناسـب، قبل از سردكردن یــا طی آن، بــه همــراه یــك جــایگزین مناسب انجام می شود.
فرآیند انجماد اسپرم شامل موارد زیر است:
- مراجعه به کلینیک باروری
- معاینه و ویزیت توسط متخصص اورولوژی
- آزمایش خون برای غربالگری از نظر عفونت HIV، هپاتیت و سیفلیس
- ارائه یک نمونه اسپرم
- تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی مقدار و کیفیت اسپرم
- انجماد اسپرم زنده
- ذخیره سازی اسپرم به طور نامحدود
زمان لازم برای انجام این فرآیند یک یا دو روز است.
هزینه فریز اسپرم چقدر است؟
هزینه فریز اسپرم در مراکز مختلف و بیمارستان ها متفاوت است. بسته به اینکه بیمارستان یا مرکز مربوطه خصوصی یا دولتی باشد، نرخ فریز فرق می کند. بخشی از هزینه ها مربوط به ویزیت توسط متخصص ارولوژی، انجام آزمایش خون برای بررسی بیماری های عفونی منتقله از راه جنسی مثل ایدز، هپاتیت و سیفلیس است. بخشی از هزینه نیز برای انجام عمل فریز روی اسپرم ها و نگهداری از آنها در آزمایشگاه های جنین شناسی صرف می شود.
همچنین بسته به اینکه شما اسپرم تان را با چه هدفی و چه مدت فریز می کنید این هزینه ها متفاوت است. برخی از افراد به علت بالا رفتن سن اقدام به فریز اسپرم می کنند، گاهی به علت اینکه فرد مبتلا به بیماری خاصی مثل سرطان یا بیماری کلیوی است، شروع دارودرمانی و یا شیمی درمانی می تواند تاثیر منفی در مقدار و کیفیت اسپرم هایش داشته باشد، به این آقایان هم توصیه می شود که اسپرم هایشان را منجمد کنند.
گاهی برخی از زوج ها درمان های کمک باروری مثل IVF را شروع کرده اند ولی در روز عمل آقا نمی تواند حضور داشته باشد تا اسپرم او برای این درمان استفاده شود، این افراد هم می توانند، اسپرم هایشان را برای استفاده در روز عمل فریز کنند.
در برخی از شغل ها که فرد در معرض مواد رادیواکتیو، اشعه x یا گرمای زیاد است هم، فریز کردن اسپرم ها باعث می شود که در صورت بروز مشکل ناباروری، فرد بتواند از اسپرم های منجمد استفاده کند.
معمولا بین 300 تا 500 تومان بسته به بیمارستان یا مرکزی که در آن اقدام به این عمل می کنید، کافی ست تا اسپرم هایتان را فریز کنند. ولی با توجه به زمانی که قرار است اسپرم ها در فریز نگهداری شود، سالیانه باید مبلغی را پرداخت کنید که بین 100 تا 200 هزار تومان است.
مطالعه بیشتر:
1- 9 روش حفظ کیفیت اسپرم مردان
2- آزمایش اسپرم برای تشخیص ناباروری
3- افزایش کیفیت اسپرم مردان با ورزش کردن
4- اطلاعاتی در مورد اسپرم مردان
