عفونت خون در بارداری و علت عفونت خون در بارداری چیست؟

عفونت خون در بارداری یا سپسیس چیست؟

در اصطلاح رایج، سپسیس یا عفونت خون در بارداری به معنای مسمومیت خون یا عفونت خون است. این اتفاق در نتیجه پاسخ سیستم ایمنی به عفونت در قسمت های مختلف بدن مانند ریه ها، مجاری ادراری، مثانه، کلیه، معده و غیره رخ می دهد. وقتی باکتری ها وارد جریان خون می شوند، سپسیس نامیده می شود.

از نظر پزشکی و علمی، بدن برای مقابله با هرگونه عفونت، مواد شیمیایی خاصی را در خون آزاد می کند. وقتی که سیستم ایمنی از کار بیفتد، این مواد شیمیایی باعث ایجاد شرایط التهابی گسترده در بدن می شوند و در نتیجه آن سپسیس رخ می دهد. این مواد شیمیایی سایر اندام های بدن و تمام جریان خون را تحت تأثیر قرار می دهند، زیرا باعث اختلال در خونرسانی به اندام های حیاتی مختلف می شوند.در شکل شدید آن، عفونت خون در بارداری می تواند باعث شوک سپتیک شود، وضعیتی که در آن فشار خون فرد به سطح خطرناکی می رسد و این اتفاق نیز به نوبه خود می تواند منجر به نارسایی چند عضو در بدن و در نتیجه مرگ شخص شود.

با وجود عفونت در خون در بارداری، سپسیس مادری گفته می شود. یک سوم زنان باردار در سراسر جهان از عارضه ی سپسیس مادری رنج می برند. این عارضه یک شرایط جدی پزشکی بوده و اگر به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، می تواند منجر به عوارض جدی برای مادر و فرزند درون رحم او شود.همچنین این احتمال وجود دارد که حدود 15 تا30٪ از پاتوژن های (عوامل بیماری زا) ایجادکننده سپسیس در حین زایمان از مادر به فرزند او انتقال یافته و در نتیجه نوزاد نیز با این عفونت متولد شود. به همین دلیل سپسیس و بارداری موضوعی است که زنان باردار و خانواده آن ها باید به خوبی از آن آگاه باشند.با این حال، میزان مرگ و میر ناشی از عفونت خون در بارداری در زنان باردار در مقایسه با بیماران غیربارداری که درگیر سپسیس می شوند، بسیار کمتر است و این مساله می تواند به دلیل جوان تر بودن این زنان باشد.

علت عفونت خون در بارداری چیست؟

به دلیل عواملی همچون امید به زندگی بیشتر و در نتیجه افزایش جمعیت میانسالان و افراد پیر، افزایش مداخلات پزشکی تهاجمی، اختلالات ایمنی در حال گسترش و مقاومت در برابر عوامل بیماری زا و غیره، این روزها به طور کلی تعداد موارد بروز سپسیس فزونی یافته است. همچنین موارد عفونت خون در بارداری نیز بیشتر از گذشته رخ می دهند. در اینجا چند دلیل برای وقوع سپسیس در بارداری ذکر شده است:

1. سن بارداری: بسیاری از زنان باردار بالای 40 سال سن دارند و یا با سایر مشکلات بهداشتی مانند دیابت نوع 2، چاقی و فشار خون بالا دست و پنجه نرم می کنند.

2. لقاح مصنوعی: فن آوری های جدید کمک باروری و داروهای جدید برای جنین، نیز با خطر بروز سپسیس در بارداری ارتباط دارند.

3. سقط جنین: سقط جنین، اگر با احتیاط و تحت شرایط بهداشتی انجام نشود، به ویژه اگر سطح ایمنی بدن خانم پایین باشد و یا از بیماری های دیگری نیز به طور همزمان رنج ببرد، می تواند باعث وقوع عفونت و حتی سپسیس شود. اگر پس از سقط جنین علائمی مانند خستگی، ترشحات واژن، تب مکرر و عودکننده، سرفه و غیره را مشاهده کردید، حتما می بایست به پزشک مراجعه نمایید.

4. زایمان طولانی: زایمانی که طولانی، سخت، القایی (شروع دردهای زایمانی به واسطه مداخلات پزشکی) و یا از طریق سزارین بوده است، احتمال ابتلا به سپسیس را افزایش می دهد.

5. ابتلا به سایر بیماری ها: اگر در حاملگی بیماری حاد و یا عفونت دیگری داشته باشید و علائمی از عوارض مرتبط با آن را نشان دهید، مستعد درگیر شدن به سپسیس نیز هستید.

علائم عفونت خون در بارداری

عفونت خون در زنان باردار بسیار سریع گسترش می یابد. به طوری که گاهی ممکن است هیچ علائم طولانی مدتی وجود نداشته باشد و ناگهان مادر باردار مریض شود. بنابراین نظارت مداوم بر شرایط مادر باردار و آگاهی پیدا کردن از علائم و نشانه های سپسیس بسیار مهم است. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که نشانه های احتمالی عفونت خون در بارداری، ممکن است در سایر بیماری ها نیز دیده شوند و به قولی اختصاصی نیستند. این علائم عبارتند از:

- تب (بیش از 38.3 درجه سانتیگراد یا کمتر از 36 درجه سانتیگراد)، همراه با لرز و رعشه

- افزایش ضربان قلب به بیش از 90 ضربان در دقیقه

- گیجی و پریشان شدن ذهن

- سردرد حاد

- خواب آلودگی بیش از حد

- درد حاد

- ورم (ادم) مشخص و واضح. یعنی تجمع مایعات در بدن که با تورم اعضای بدن (پاها، دست ها، صورت، شکم و غیره) مشخص می شود.

- قند خون بالا، به طور معمول بیش از 110 میلی گرم در دسی لیتر یا 7.7 میلی مول در لیتر

- کاهش یافتن خروجی ادرار به زیر 0.5 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در ساعت

- عفونت در جفت یا رحم که بهبودی نمی یابد

- مبتلا بودن به عفونت های دیگری به صورت همزمان و افزایش ناگهانی تنفس و بی هوش شدن

- طبیعی نبودن میزان گلبول های سفید خون در نتایج آزمایش های تشخیصی برای سنجش سلول های خونی

- اسهال حاد، درد عضلانی، غش کردن، استفراغ، حالت تهوع و یا سردی پوست

- درگیر شدن به عفونت شده و پارگی زودهنگام کیسه آمنیوتیک.

چگونه عفونت خون را در دوران بارداری درمان کنیم

هدف از درمان عفونت خون در بارداری، شامل ترمیم و بازگرداندن عملکردهای بافتی، متابولیسم سلول، گردش اکسیژن و حفظ ایمنی جنین و غیره است. درمان باید به طور ایده آل در بخش مراقبت های ویژه ICU انجام شود. در ادامه به چند روش برای دست یابی به این اهداف درمانی، اشاره شده است:

- آنتی بیوتیک: سپسیس در مراحل اولیه تنها با آنتی بیوتیک ها قابل درمان است. به طور معمول، از یک آنتی بیوتیک برای جلوگیری از بروز مقاومت دارویی استفاده می شود. در سپسیس دستگاه تناسلی، 2 تا 3 آنتی بیوتیک با هم ترکیب می شوند. در عفونت های پلی میکروبی (چندمیکروبی)، از آنتی بیوتیک های طیف گسترده ای مانند پنی سیلین، آمینوگلیکوزید و کلیندامایسین، وانکومایسین یا پیپراسیلین/تازوباکتام استفاده می شود. این کار باید با احتیاط انجام شود زیرا آنتی بیوتیک ها اغلب در بدن خانم های باردار خاصیت خود را تغییر می دهند و از همه مهم تر، برخی از آنتی بیوتیک ها برای جنین مضر هستند.

- مایعات داخل وریدی: اگرچه این یکی از روش های درمانی معمول است که اغلب مورد استفاده قرار می گیرد، اما این کار باید با احتیاط انجام شود و مراقب بود تا به هیچ عنوان تزریق اضافی مایعات رخ ندهد. این مساله به طور ایده آل باید پس از 6 ساعت ابتدایی شروع درمان بررسی و ارزیابی شود. به علاوه تحت چنین شرایط پزشکی، دکتر می تواند آلبومین را برای چنین بیمارانی تجویز نماید. عوارض جانبی این درمان می تواند خونریزی و اختلال عملکرد کلیه باشد.

- داروها: از دوپامین و نورآدرنالین برای کنترل جریان خون رحم، در حین پروسه درمان مادر استفاده می شود. این داروها باید با احتیاط به مادر داده شوند تا شرایط جنین باثبات باقی بماند. بر اساس داده های یک مطالعه، نورآدرنالین انتخاب ارجح برای کاهش عوارض جانبی است.

- اکسیژن رسانی: این گزینه زمانی لازم است که سپسیس ریه ها را تحت تأثیر قرار داده و منجر به بروز مشکلات تنفسی شود. اکسیژن را می توان با:

- کانولای بینی (NC)

- نبولایزرها

- و در موارد شدید از طریق تهویه مکانیکی تهاجمی به بیمار انتقال داد.

باید بدانید که در زنان باردار، میزان اشباع اکسیژن باید 95٪ باشد و نه 90٪ ، درست مانند بیماران کلیوی. این مساله برای جلوگیری از افزایش احتمال بروز عوارض جانبی شدید در جنین ضروری و حیاتی است.

نحوه جلوگیری از وقوع سپسیس در دوران بارداری

اگر در مورد سپسیس نگران شده اید، در ادامه مطلب به مواردی اشاره شده است که به کمک آن ها می توانید احتمال ابتلا به عفونت خون در دوران بارداری را کاهش دهید.

- از افراد بیمار دوری کنید: سعی کنید با دوری از افراد بدحال و بیمار، اجتناب از مصرف غذای بیرون و غیره، از ابتلای خود به هرگونه عفونتی خودداری کنید.

- بهداشت را رعایت کنید: همیشه قبل از پخت و پز و غذا خوردن، دست های خود را کاملا بشویید.

- واکسیناسیون خود را تحت نظز پزشک کامل کنید: واکسن های خود را به موقع دریافت کنید تا در برابر بسیاری از بیماری ها مصون شوید.

- به دنبال کمک پزشکی باشید: اگر به وجود هر نوع عفونتی مشکوک شده اید، سریعاً پزشک و یا یک مرکز درمانی مراجعه کنید، زیرا تشخیص و درمان به موقع می تواند از انتقال عفونت به خون و گسترش آن جلوگیری کند.

- در صورت داشتن هرگونه بیماری، بیشتر مراقب باشید: اگر از دیابت و یا سرطان رنج می برید، باید بدانید که بدن شما نسبت به دیگران بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ها است. به علاوه سیستم ایمنی در زنان کم سن نیز در خطر بوده که این مساله احتمال سپسیس را افزایش می دهد، بنابراین این افراد می بایست بیش از سایرین مراقب بهداشت شخصی خود باشند تا درگیر انواع عفونت ها نشوند.

چه موقع به دنبال کمک پزشکی باشید؟

به یاد داشته باشید که در موارد زیر می بایست به پزشک مراجعه کرده و دنبال دریافت کمک های پزشکی باشید:

1. اگر به هر یک از عفونت های زیر مبتلا هستید:

- اشریشیا کلی

- هموفیلوس آنفلوانزا

- کلبسیلا

- انتروباکتر

- پروتئوس

- سودوموناس

- سراشیا

- پنوموکوک

- استرپتوکوک، انواع گروه های A ، B و D

- انتروکوک

- استافیلوکوکوس اورئوس

- لیستریا مونوسیتوژنز

- باکتروئیدس

- کلستریدیوم پرفرنژنس

- فوزوباکتریوم

- پپتوکوک

- پپتواسترپتوکوک

- پیلونفریت

- مالاریا

- لیستریوز

- هپاتیت ویروسی (E)

- پنومونی واریسلا

- کوکسیدیوئیدومایکوزیس

- پنومونی تنفسی

- عفونت های مرتبط با HIV

- توکسوپلاسموز

- سیتومگالو ویروس

- عفونت های دستگاه گوارش

- تبخال منتشر شده

(لطفاً توجه داشته باشید این لیست ممکن است جامع نباشد).

2. اگر نتایج آزمایش های تشخیصی تجویز شده ای که انجام داده اید، این موارد را نمایش می دهد:

- کم خونی حاد یا پایدار

- شمارش غیرطبیعی گلبول های سفید خون، کراتینین ، پروتئین واکنش دهنده C سرمی، زمان پروترومبین استاندارد شده (INR)، تعداد پلاکت،پروکلسیتونین پلاسما، بیلی روبین یا سایر موارد بررسی شده در برگه آزمایش.

3. اگر فشار خون (با استفاده از دستگاه اندازه گیری فشار خون)، میزان غیرطبیعی را نشان می دهد.

4. در صورت احساس مشکلات تنفسی همراه با عفونت.

اگر یک اکسی متر (وسیله ای برای بررسی سطح اکسیژن در بدن) در خانه داشته باشید، می توانید میزان اشباع اکسیژن خود را بررسی کنید. اگر متوجه شدید که عدد ذکر شده طبیعی نیست، باید به پزشک مراجعه نمایید.

5. اگر عفونت داشته باشید و متوجه شوید که خروجی جریان ادرار شما کم شده و ضربان قلب شما افزایش یافته است و یا دچار مشکلات تنفسی و یا مشکلات گوارشی شدید که مدام تکرار می شوند، شده باشید.

6. اگر جریان خون بعد از زخم شدن قسمتی از بدن، به راحتی متوقف نمی شود، یعنی که مشکلات انعقادی خون وجود دارند و در این مورد هم مراجعه فوری به پزشک لازم است. به علاوه در صورت بروز اختلالات انعقادی ممکن است بدنتان به راحتی و حتی بی دلیل کبود شود، خون دماغ شوید و یا از مقعدتان خون خارج شود و الی آخر.

7. اگر ترشحات غیرطبیعی واژن دارید.

8. اگر سقط جنین انجام داده اید که به خوبی و در شرایط بهداشتی انجام نشده و در نتیجه دچار عفونت شده اید.

9. اگر از بیمارستان مرخص شده اید و به یک عفونت ناشی از بیمارستان مشکوک هستید.

10. اگر همزمان بیماری شدید دیگری نیز دارید که با داروهای تجویز شده بهبود نمی یابد.

لطفاً به تمام جزئیات فوق پایبند باشید زیرا در صورت عدم شناسایی و درمان به موقع ، عفونت خون در بارداری همچنین می تواند به تهدیدی برای زندگی تبدیل شود.

مطالعه بیشتر:

درمان خون در ادرار در بارداری چگونه است ؟

آیا وجود خون در ادرار در بارداری خطرناک است

عفونت در بارداری چه خطراتی دارد و علائم آن چیست؟

علت خون در ادرار در بارداری و نشانه‌های هماچوری چیست؟