پوسیدگی دندان کودک و علائم پوسیدگی دندان کودک چیست؟
پوسیدگی دندان کودک یک بیماری مرتبط با رژیم غذایی است که به دندان آسیب می رساند. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می افتد که میکروب های موجود در دهان پوشش چسبناکی به نام پلاک در سطح دندان ایجاد کنند. این میکروب ها از قندهای موجود در غذا و نوشیدنی ها تغذیه و اسیدی تولید می کنند که به سطح دندان آسیب می رساند. با گذشت زمان، این اسید با ایجاد خوردگی در سطح دندان، سوراخ یا حفره ایجاد می کند.
چرا پوسیدگی دندان کودکان زیر دو سال اهمیت دارد؟
پوسیدگی دندان کودکان زیر 2 سال می تواند باعث درد و عفونت شود. حتی می تواند روی رشد کودکان تأثیر بگذارد. پوسیدگی شدید در دندانهای شیری عواقب جدی برای تغذیه، گفتار و رشد فک کودک به همراه دارد. اگر پوسیدگی دندان کودک دو ساله به موقع درمان نشود و به مدت طولانی باقی بماند، ناراحتی های کودک بیشتر خواهد بود، این ناراحتی ها عبارتند از:
• درد و ناراحتی
• احتمال بروز پوسیدگی های دیگر در سایر دندانهای شیری و دائمی
• درمان های دشوارتر و گران تر
• اضطراب هنگام مراجعه به دندانپزشک
• غیبت و بازماندن از مدرسه.
به پوسیدگی دندان، خرابی دندان نیز می گویند.
علائم پوسیدگی دندان کودک 3 ساله
تشخیص پوسیدگی دندان در مراحل اولیه دشوار است. تشکیل یک نوار سفید و کدر در امتداد حاشیه لثه، ناحیه ای در پایه دندان نزدیک لثه ها، اولین علامت پوسیدگی دندان است. همچنین بروز لکه های قهوه ای روی دندان ها و قرمزی و تورم لثه ها از دیگر علائم پوسیدگی دندان به شمار می آید.
در مراحل پیشرفته تر، سوراخ شدگی سیاه رنگ یا شکستگی دندان ها به چشم می خورد. اگر پوسیدگی منجر به عفونت شده باشد، کیست یا آبسه روی لثه یا تورم در اطراف لثه و صورت مشاهده می شود.
پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان: سه مرحله اساسی
می توانید برای پیشگیری از پوسیدگی دندان این روشها را انجام دهید:
• مسواک زدن دندان ها دو بار در روز ، با استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید.
• رژیم غذایی سالم و کم قند و ایجاد عادات غذایی سالم
• معاینات منظم دندانپزشکی
جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان با مسواک زدن و مراقبت خوب از دندان تمیز کردن و مراقبت از دندانهای کودکان از همان ابتدای کودکی موجب شکل گیری عادتهای خوب در کودک می شود.استفاده از غذاها و نوشیدنی های سالم برای جلوگیری از پوسیدگی دندان. تمیز نگه داشتن دندان برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودک کافی نیست. انواع غذا و نوشیدنی هایی که کودک مصرف می کند، بر سلامت دندان و ایجاد پوسیدگی مؤثر است.
نوزادان زیر 4-6 ماه: نوزادان و کودکان کمتر از 6 ماه فقط به شیر مادر و شیر خشک نیاز دارند.
نوزادان بالای 6 ماه: کودکی که تا 6 ماهگی صرفاً با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه کرده است، بعد از 6 ماهگی می تواند مقدار کمی آب بنوشد. از دادن شیر، آب میوه یا نوشیدنی ها شیرین به کودک خودداری کنید.
کودکان کمتر از دوسال، کودکان کمتر از 13 سال و نوجوانان بالای 13 سال: کودکان به طیف گسترده ای از غذاهای سالم و میان وعده نیاز دارند. غذاها و نوشیدنی هایی که قند کمتری دارند، مفیدتر هستند. از دادن بیسکویت یا کیک شیرین به کودکان خودداری کنید. پس از صرف شیرینی، نوشیدن یک لیوان آب یا خوردن غذایی که برای دندان خوب هستند، می تواند میزان اسید دندانهای کودک را کاهش دهد.
غذاهای مناسب دندان کم قند هستند، جویدن را تقویت می کنند و باعث تخلیه بزاق می شوند، به عنوان مثال می توان از پنیر و سبزیجات خرد شده مانند هویج و کرفس نام برد.
عادات غذایی سالم از پوسیدگی دندان جلوگیری می کنند
عادات غذایی سالم می تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. این بدان معنی است که باید به تغذیه کودک توجه ویژه نمود. به عنوان مثال هرچه غذا و نوشیدنی بیشتر در دهان کودک بماند، احتمال تولید اسید و آسیب به مینای دندان بیشتر است. بنابراین مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها به مدت طولانی به احتمال زیاد باعث پوسیدگی دندان می شود. می توانید با رعایت موارد زیر، کودک را از خوردن یا آشامیدن به مدت طولانی منصرف کنید:
• خوردن میان وعده و وعده های غذایی منظم، به جای اینکه اجازه دهید کودک در طول روز هله هوله مصرف کند. سعی کنید بین وعده های غذایی و میان وعده ها از جمله نوشیدنی های شیرین، یک و نیم تا دو ساعت فاصله بگذارید.
• کودک باید غذا و نوشیدنی را در یک مکان مشخص مثلاً پشت میز صرف کند.
• با به پایان رسیدن زمان غذا یا میان وعده، غذا را از مقابل کودک بردارید.
• فرزند خود را تشویق کنید به هنگام تشنگی به جای آب میوه، نوشیدنی های صنعتی و نوشابه، آب شیر بنوشد.
• غذاهای شیرین باید بخشی از وعده غذایی کودک باشند نه میان وعده.
معاینات منظم دندانپزشکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
معاینات منظم دندانپزشکی به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند. معمولاً دندانپزشکان هر 6-12 ماه یکبار معاینه دندانپزشکی را لازم می دانند اما در حالت کلی تعیین زمان معاینه به عهده دندانپزشک است.
اگر فرزند شما پوسیدگی دندان دارد، برای جلوگیری از بدتر شدن آن یا عفونت به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر علائمی از بیماری مانند تب یا تورم صورت در کودک مشاهده می شود و فکر می کنید به مشکلات دندانی مربوط است، سریعاً به پزشک عمومی یا اورژانس بیمارستان مراجعه نمائید.
راه های دیگر جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان
تعریف الگو برای کودک: شما می توانید با مسواک زدن روزی دوبار دندان های خود، محدود کردن میزان قند مصرفی خودتان و ارائه دیدگاه مثبت نسبت به معاینات دندانپزشکی، یک نمونه بهداشتی خوب برای فرزندتان باشید.
شیردهی با بطری یا شیر مادر
توصیه می شود کودک را با بطری شیر در رختخواب خود قرار ندهید. کودکان شیرخواری که با بطری شیر در دهان به خواب می روند، بیشتر مستعد پوسیدگی دندان هستند زیرا مقدار بزاق دهان برای محافظت از دندانها هنگام خواب کم می شود، از طرفی شیر مینای دندان را تخریب کرده و از بین می برد.
استنشاق کننده ها یا اسپری های مخصوص آسم
این داروها بخش مهمی از برنامه های مدیریت آسم هستند، اما پودر موجود در برخی از اسپر ها اسیدی است و می تواند به مینای دندان آسیب برساند. اگر مصرف اسپری متناسب با اصول بهداشت دهان و دندان نباشد، می تواند منجر به پوسیدگی دندان گردد.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، بلافاصله پس از هر بار استفاده از اسپری تنفسی، دهان کودک خود را با آب بشویید. حتماً دندان های کودک را روزی دو بار با خمیر دندان تمیز کنید. مراقب باشید 30-60 دقیقه بعد از استفاده از اسپری تنفسی مسواک نزنید.
سایر داروها
برخی از داروها به دلیل محتوای قند بر سلامت دندان کودک تأثیر می گذارند. برچسب داروها را از نظر وجود قندهای مخفی بررسی کنید، به خصوص اگر قرار است کودک به مدت طولانی از داروی خاص استفاده کند. ترجیحاً از پزشک بخواهید داروهای کم قند یا فاقد قند تجویز نماید.
برخی داروها با کاهش تولید بزاق منجر به پوسیدگی و سایر مشکلات بهداشت دهان و دندان می شود. با پزشک یا داروساز خود در مورد اثرات داروها بر بزاق و دندان صحبت کنید. در صورت مصرف این داروها، کودکان و نوجوانان بزرگتر می توانند از آدامس های بدون قند برای تحریک بزاق و محافظت از پوسیدگی دندان استفاده کنند.
می توانید کودک خود را تشویق کنید که بلافاصله پس از مصرف دارو دهان خود را با آب بشوید و حدود یک ساعت بعد با خمیردندان های حاوی فلوراید مسواک بزند.
نوشیدنی های انرژی زا
اسیدیته و قند موجود در نوشیدنی های انرژی زا باعث پوسیدگی و آسیب رساندن به دندان های کودک می شود، به خصوص اگر فرزندتان به طور منظم از این نوع نوشیدنی ها استفاده می کند. این نوشیدنی ها به دندان های کودک آسیب دائمی می رساند و نیاز به درمان های طولانی مدت دارد.
بهتر است کودک از نوشیدنی های ورزشی پرهیز کند و به جای آن مقدار زیادی آب بنوشد. در صورت نوشیدن نوشابه های انرژی زا بهتر است بلافاصله دهان را با آب شستشو داده و حدود یک ساعت بعد با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزند. غذا و نوشیدنی تنها مواردی نیستند که می توانند مینای دندان را فرسایش دهند. استفراغ یا ریفلاکس معده نیز اثر ناخوشایندی برای سلامت دهان و دندان دارد. در صورت استفراغ برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک باید بلافاصله دهان را با آب شست و یک ساعت بعد با استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید، مسواک زد.
مطالعه بیشتر:
با افسانه ها و واقعیت های پوسیدگی دندان آشنا شوید!
مراقبت از دندان های شیری،چرا باید از دندان شیری مراقبت کنیم؟
مسواک زدن نوزاد را از کی شروع کنیم وآیا باید لثه‌‌‌نوزاد را هم تمیز کرد؟
