هیدروپس جنینی و علائم هیدروپس جنینی چیست؟
هیدروپس جنینی که به آن هیدروپس فتالیس نیز گفته می شود، نشانگر عوارض یا بیماری های دیگری در جنین است. در این بیماری، مقدار غیرطبیعی مایع حداقل در دو اندام جنینی تجمع می کند و تورم شدیدی در جنین یا نوزاد مشاهده می شود، هیدروپس یک بسیار جدی است و به طور بالقوه می تواند جان او را به خطر بیاندازد. در برخی موارد، به محض یافتن علت زمینه ای، می توان آن را درمان کرد. در مواردی که این بیماری قابل درمان نباشد، تیم پزشکی همه تلاش خود را برای تسکین علائم انجام می دهند.
انواع هیدروپس جنینی
هیدروپس جنینی در دو نوع ایمنی و غیرایمنی وجود دارد.
• ایمنی: زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن مادر باعث از بین رفتن گلبول های قرمز در جنین شود. اما رخداد آن به دلیل درمان ایمونوگلوبولین ار-هاش در مادران بارداری که ار-هاش منفی هستند استفاده می شود، غیرمعمول است.
• غیر ایمنی: بیشتر موارد هیدروپس جنینی از این نوع هستند و هنگامی ایجاد می گردد که بیماری ها یا سایر مشکلات زمینه ای از قبیل کم خونی شدید، عفونت های مادرزادی، نقص عملکرد قلب یا ریه ها، ناهنجاری های کروموزومی و بیماری های کبدی مانع از کنترل مناسب مایعات در بدن جنین شود.
علائم هیدروپس جنینی
علائم هیدروپس شامل تجمع غیرطبیعی مایعات در فضاهای مختلف اندام جنین است و در معاینه سونوگرافی مشاهده می شود، این اندامها عبارتند از:
• حفره شکم
• اطراف قلب یا ریه ها
• ادم یا ورم عمومی
هیدروپس با علامت مایع آمنیوتیک اضافی و ضخیم شدن جفت نیز بروز می کند.
معمولاً تک علامت به معنی ابتلای جنین به هیدروپس نیست و برای تائید بیماری، معاینات بیشتری باید صورت گیرد.
تشخیص هیدروپس جنینی
تشخیص هیدروپس قبل از تولد با سونوگرافی انجام می شود و حداقل باید در دو ناحیه بدن جنین تجمع غیرطبیعی مایعات وجود داشته باشد. به منظور تعیین نوع هیدروپس، خون مادر باید مورد آزمایش قرار بگیرد. همچنین در مواردی نمونه گیری از خون جنین یا آمنیوسنتز انجام شود.
پس از تشخیص هیدروپس جنین، برای درمان مناسب، آزمایشات دیگری شامل اکوکاردیوگرام جنینی، آزمایش عفونت یا مشکلات مادرزادی و آزمایشات ژنتیکی برای تعیین علت اصلی هیدروپس لازم است. مشاور ژنتیک یا متخصص زنان و زایمان به مادر کمک می کنند تا اطمینان حاصل شود مادر و جنین از سطح مراقبت مورد نیاز برخوردار هستید.
درمان هیدروپس جنینی
درمان هیدروپس جنینی به علت اصلی بستگی دارد. چنانچه علت به درستی مشخص نشود، یا درمانی برای آن وجود نداشته باشد، اقدامات موقت برای تسکین علائم و مراقبت صورت می گیرد.
عوارض کم خونی به طور بالقوه با تزریق خون جنین از طریق نمونه برداری زیر جلدی از خون بند ناف (پی یو بی اس) قابل درمان است. در این روش نمونه گیری خون با هدایت آمنیوسنتز از طریق بند ناف انجام و فرآورده های خونی جدید به همان روش انتقال داده می شود. برای هیدروپس های غیرایمنی، درمان بر اساس علت هیدروپس انجام می گیرد.
میزان مرگ و میر ناشی از هیدروپسهای غیرایمنی جنین بین 60 تا 90 درصد است که بستگی به علت اصلی دارد. هرچه هیدروپس در بارداری زودتر اتفاق بیفتد، جدی تر است. در صورت یافتن علت، در صورت امکان درمان، مزایا و مضرات آن با مادر درمیان گذاشته می شود.
هیدروپس پس از تولد
در بعضی موارد، سزارین توصیه می شود. به محض تولد نوزاد، خدمات مختلفی از جمله احیای تهاجمی، قرار دادن لوله تنفسی، لوله های قفسه سینه و مراقبت از کانتر داخل وریدی یا آی وی لاین ، ممکن است به دلایل مختلف لازم باشد.
درمان اغلب جدی و بسیار تهاجمی است و نوزادان مبتلا به هیدروپس معمولا از بدو تولد بسیار بیمار هستند. با پزشک در مورد سطح مراقبت مورد نیاز کودک و اینکه چگونه می توانید بخشی از مراقبت های اولیه را خودتان ارائه کنید و اینکه آیا فرزندتان به خدمات ان آی سی یو نیاز دارد یا خیر صحبت کنید.
عوارض هیدروپس جنینی
هیدروپس جنینی در صورت عدم درمان به موقع، می تواند به سرعت جان نوزاد را به خطر بیاندازد. این وضعیت جدی است و پس از تشخیص، برای جلوگیری از خطر جانی باید درمان فوری صورت گیرد. برخی عوارض هیدروپس در بارداری و نوزاد عبارتند از:
• افزایش خطر زایمان زودرس به دلیل وجود مایع آمنیوتیک اضافی
• عدم رشد کافی ریه ها به دلیل کمبود فضای اندام متورم یا مایعات اضافی در قفسه سینه
• مشکلات تنفسی شدید یا ناراحتی تنفسی
• تاثیر بر مایعات اطراف قلب و ریه ها و در نتیجه تنفس و عملکرد قلب
• کاهش شدید قند خون که نوزادان را در معرض تشنج و آسیب احتمالی مغز قرار می دهد.
خطرات ممکن است بسته به علت اصلی ایجاد هیدروپس و محل تجمع مایعات متفاوت باشد. با پزشک در مورد عوارض یا خطرات احتمالی شرایط صحبت کنید. پزشک تمام تلاش خود را برای کاهش خطر ابتلا به عوارض و کمک به مدیریت عوارض به کار خواهد گرفت.
کلام آخر
عوارض بارداری گاهی استرس زا و ترسناک هستند، هیدروپس جنینی یک بیماری جدی به شمار می آید اما بسیاری از دلایل اصلی هیدروپس قابل درمان هستند. با پزشک خود در مورد علل هیدروپس، گزینه های درمانی و مضرات و مزایای همه گزینه ها صحبت کنید. پزشک شرایط ویژه مادر و جنین و سلامت جنین را مورد بررسی قرار می دهد و به اتخاذ بهترین تصمیم کمک می کند.
مطالعه بیشتر:
عفونت جنین و علت عفونت جنین در شکم چیست؟
عفونت های مادرزادی چگونه به جنین آسیب می زنند؟
بیماری های عفونی در بارداری و بیماریهای عفونی خطرناک کدامند؟
