هیپرتلوریسم چیست و آیا هیپرتلوریسم یک بیماری است؟
دنیای مربوط به بیماری ها، بسیار گسترده و متنوع است، تا جایی که ممکن است نام برخی از بیماری ها هرگز به گوشتان نخورده باشد و از وجود آن ها کاملا بی اطلاع باشید! یکی از این اختلالات، که مربوط به وضعیت ظاهری چشم ها می شود، هیپرتلوریسم است که با خواندن این مقاله می توانید اطلاعاتی را در مورد علائم و دلایل آن به دست آورید. پس با ما تا انتهای این مطلب همراه شوید.
هیپرتلوریسم چیست؟
هیپرتلوریسم (Hypertelorism)، به فاصله بیش از حد و غیر عادی بین چشم ها گفته می شود. در این حالت فاصله بین گوشه های داخلی چشم و همچنین فاصله بین مردمک های چشم بیشتر از حد طبیعی است و فرد از نظر ظاهری، کاملا جلب توجه می کند. توجه داشته باشید که هیپرتلوریسم را نباید با اختلال چشمی به نام تله کانتوس (Telecanthus) اشتباه گرفت که در آن فاصله بین گوشه های داخلی چشم افزایش می یابد اما فاصله بین گوشه های خارجی چشم و مردمک بدون تغییر باقی می ماند.
آیا هیپرتلوریسم یک بیماری است؟
هیپرتلوریسم به خودی خود و به تنهایی یک بیماری نیست، بلکه یک علامت و نشانه ظاهری است که می تواند علل زمینه ای زیادی داشته باشد. بد نیست بدانید که در طول روند رشد و تکامل جنین، چشم ها در ابتدا به طور گسترده ای از هم فاصله دارند و سپس به تدریج به هم نزدیک می شوند. بنابراین هرگونه فرآیندی که با این حرکت تداخل داشته باشد، می تواند منجر به هایپرترولیسم شود.
علل هیپرتلوریسم
همانطور که گفتیم، هیپرتلوریسم یک علامت است که می تواند به دلیل بیماری های مختلفی ایجاد شود که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سندرم ادواردز (تریزومی 18): یکی از رایج ترین اختلالات ژنتیکی است که سبب بد شکلی ها و عقب ماندگی جدی جنین می شود، تا جایی که اغلب نوزادان متولد شده با این بیماری در عرض چند روز پس از تولد از دست رفته و فوت می کنند.
- سندرم دی جورج (DiGeorge syndrome): این اختلال ژنتیکی که با عنوان نشانگان دی جرج نیز شناخته می شود، در واقع ناشی از نقص در کروموزوم شماره 22 بوده و با نشانه های ظاهری از جمله چهره خاص و همچنین اختلالات رشدی، حرکتی، گفتاری و یادگیری همراه است.
- سندرم لوئیس دیتز (Loeys–Dietz syndrome): یک اختلال ژنتیکی نادر در بافت همبند که با اختلالات جدی قلبی خود را نشان می دهد.
- سندرم آپرت (Apert syndrome): یک بیماری ژنتیکی که در آن مفاصل و درزهای جمعه زودتر از حد موعود بسته شده که در نتیجه آن، تظاهرات و نشانه های بیماری بیشتر در ناحیه سر و صورت به چشم می خورد و سبب بد شکلی آن ها می شود.
- سندرم نونان (Noonan syndrome): یک اختلال ژنتیکی اتوزومال مغلوب که با مشکلات قلبی، قد کوتاه و همچنین قیافه غیرطبیعی و ... مشخص می شود.
- نوروفیبروماتوز (Neurofibromatosis): یک اختلال ژنتیکی نادر که با ایجاد تومورهای خوش خیم در بافت عصبی و برخی نشانه های پوستی همراه است.
- سندرم کروزون (Crouzon syndrome): این بیماری ژنتیکی بسیار نادر است و با بد شکلی های چهره و اختلالات تنفسی همراهی دارد.
- سندرم ولف هیرشهورن (Wolf–Hirschhorn syndrome): یک اختلال ژنتیکی نادر ناشی از حذف بخشی از کروموزوم شماره 4 که با بد شکلی های صورت همراه بوده و شدت علائم آن به میزان حذف کروموزوم بستگی دارد.
- سندرم واردنبرگ (Waardenburg syndrome): یک اختلال ارثی که مبتلایان به آن دچار بد شکلی هایی در ناحیه صورت و موها هستند.
- بیماری هورلر: یک بیماری متابولیکی و ژنتیکی است که پیشرونده بوده و با اختلالات جدی در بسیاری از بخش های بدن همراه است.
- کم کاری تیروئید و ...
به علاوه در برخی تحقیقات، میان هیپرتلوریسم و پرخوری و همچنین مشکل اختلال نقص توجه یا همان بیش فعالی نیز ارتباطاتی یافت شده است که برای اثبات قطعی آن ها، به شواهد بیشتری نیاز است.
تشخیص هیپرتلوریسم
تشخیص مشکل هیپرتلوریسم، هم از طریق مشاهده و ارزیابی بالینی کودک و هم از طریق تصویربرداری از استخوان های جمجمه، انجام می شود. معمول ترین روش تصویربرداری برای این کار، سی تی اسکن است که به اندازه گیری دقیق کمک می کند.
درمان هیپرتلوریسم
مهمترین کار و اولین قدم برای مدیریت این مشکل، شناسایی علت اصلی ایجاد کننده آن است. به علاوه بسیار مهم است که تشخیص دهیم آیا هیپرتلوریسم قبل از تولد رخ داده و پایدار است یا این که یا بعد از تولد نیز با رشد نوزاد، به شدت آن افزوده شده و بدتر می شود.
برای درمان هیپرتلوریسم، به یک تیم متشکل از چندین متخصص نیاز است تا به بهترین شکل مراقبت از کودک درگیر انجام شود. روش درمان انتخابی، شامل جراحی های اصلاحی و ترمیمی بوده که اگرچه ممکن است منجر به ایجاد جای زخم شوند، اما با در نظر گرفتن نتیجه عمل یعنی به هم نزدیک شدن چشم ها، می توان از این مساله چشم پوشی کرد. به ویژه اینکه امروزه، به کمک کرم های ترمیمی و لیزر، امکان کمرنگ و محو کردن جای زخم جراحی نیز وجود دارد.
چه زمانی باید برای جراحی کودکان مبتلا به هیپرتلوریسم اقدام کنیم؟
مساله مهم دیگری که باید به آن توجه داشت، زمان جراحی است. در سال های اول زندگی، استخوان ها به اندازه کافی قوی نیستند و بنابراین با انجام جراحی، ممکن است در رشد صورت، تداخل ایجاد شود. اما در عین حال، با توجه به اینکه این بچه ها باید به مرور وارد محیط اجتماع شوند، بهتر است جراحی در سنین زیر 8 سال انجام شود تا بدین ترتیب احتمال مورد تمسخر واقع شدن آن ها به دلیل حالت عجیب چشم ها به حداقل برسد.
توجه داشته باشید که مراقبت های پس از جراحی در هر جراحی جمجمه ای صورت بسیار مهم است تا اطمینان حاصل شود که نتیجه مورد نظر به دست آمده است. به علاوه می بایست مراقب هرگونه عارضه ناشی از جراحی از جمله عفونت، خونریزی و ... باشید و اطمینان حاصل کنید که فرزندتان در سال های بعد از جراحی نیز مطابق انتظار رشد می کند.
پیش آگهی هیپرتلوریسم
خود مشکل هیپرتلوریسم و حالت چشم ها، اگرچه گاهی اوقات ممکن است در بینایی افراد درگیر اختلال ایجاد کنند، اما به طور معمول مشکلات جسمی جدی را به دنبال ندارند. بیشتر مشکلات کودکان دچار هیپرتلوریسم، روانی-اجتماعی بوده که به دلیل تمسخر و آزار و اذیت از جانب اطرافیان و به ویژه همسالان ایجاد می شوند. به علاوه اگر هیپرتلوریسم با یک بیماری زمینه ای همراه باشد، باید برای عوارض ناشی از آن بیماری ها نیز آماده باشید.
مطالعه بیشتر:
شناخت انواع روش های درمان انحراف چشم نوزاد
عفونت چشم کودکان + علایم دلایل و درمان های خانگی
سندروم فریزر Fraser و نشانه و علائم سندروم فریزر (FS) چیست؟
پف چشم نوزاد، از علت تا درمان آن چیست و پف چشم کی می خوابه؟
