چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) چیست و چرا به وجود می آید؟
چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن (Asherman syndrome) تشکیل بافت زخم در حفره رحم است. زخم، بسته به اندازه ای که دارد می تواند مشکلاتی را برای بانوان ایجاد کند. در بسیاری از موارد دیواره های جلویی و پشتی رحم به یکدیگر متصل می شوند. این موضوع می تواند باعث قطع قاعدگی و یا حتی ناباروری شود. در موارد دیگر، چسبندگی فقط در قسمت کوچکی از رحم ظاهر می شود. میزان چسبندگی تعیین می کند که آیا این مشکل کم، متوسط یا شدید است. چسبندگی می تواند نازک یا ضخیم باشد، به صورت لکه یا چند وجهی باشد.
علت چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) چیست؟
پاسخ کوتاه این است که هیچ دلیل خاصی وجود ندارد. ولی هر نوع دستکاری رحم و یا عفونتی که به دیواره های رحم آسیب بزند، می تواند به ایجاد زخم، چسبندگی رحم و سندرم آشرمن کمک کند. چسبندگی رحم، اغلب در بانوانی که مبتلا به عفونت لگنی شدید شده اند، سابقه کورتاژ (D & C) و یا جراحی های متعدد( سزارین، برداشتن میوم یا فیبروم رحمی) دارند ، بیشتر دیده می شود.
چسبندگی داخل رحمی می تواند پس از ایجاد عفونت با سل نیز ایجاد شود.
درصورتی که هر کدام از تجربه های زیر را دارید احتمال چسبندگی رحم در شما وجود دارد:
- سقط جنین (از دست رفته یا ناقص)
- جفتی که پس از زایمان باقی مانده است
- خونریزی پس از زایمان زیاد
- سقط جنین عمدی
- بیوپسی آندومتر
- برداشتن فیبروم رحم
- درمان خونریزی بیش از حد رحم
- برداشتن میوم رحم
چسبندگی رحم چه علائمی دارد؟
بیماران مبتلا به سندرم آشرمن ممکن است دوره های قاعدگی کم یا قطع قاعدگی داشته باشند. با این حال، در برخی از بیماران دوره های قاعدگی طبیعی است. در واقع بر اساس سطح حفره ای که تحت تاثیر چسبندگی قرار گرفته، علائم فرق می کند. دیسمنوره شدید (درد زمان قاعدگی) هم ممکن است رخ دهد.
اگر هر کدام از تجربه ها و علائم زیر را دارید، ممکن است به چسبندگی رحم مبتلا شده باشید:
- تغییرات قاعدگی: کاهش ناگهانی جریان قاعدگی یا عدم قاعدگی
- درد یا گرفتگی در زمان قاعدگی با خون کم یا بدون خون (درد ناشی از انسداد خروج)
- آندومتریوز
- ناباروری با علت غیرقابل توضیح (اولیه یا ثانویه)
- سقط جنین تکراری که غیر قابل توضیح است.
- جفت های تهاجمی مثلا Placenta accreta، placenta percreta، placenta increta
روش های تشخیص چسبندگی رحم ( سندرم آشرمن)
اگرچه سونوگرافی دو بعدی ممکن است چسبندگی را نشان دهد، ولی اغلب، این بیماری با انجام هیستروسکوپی و هیستروسالپنگوگرافی تشخیص داده می شود. هیستروسكوپی استاندارد طلایی برای تشخيص ميزان بيماری و درمان همزمان آن است.
انجمن باروری آمریکایی شدت بیماری را در سه مرحله طبقه بندی می کند:
- بیماری خفیف (چسبندگی رحم خفیف): چند چسبندگی سایشی که کمتر از یک سوم حفره رحم را در برگرفته است.
- بیماری متوسط (چسبندگی رحم متوسط): چسبندگی ضخیم، که یک سوم تا دو سوم حفره رحم را در برمی گیرد و همراه با قاعدگی کم است.
- بیماری شدید (چسبندگی رحم شدید): چسبندگی در بیش از دو سوم حفره رحم که همراه با آمنوره یا قطع قاعدگی است.
هر چه تشخیص زودتر صورت بگیرد و بیماری خفیف تر باشد، شانس درمان بیشتر است. شانس حاملگی و زایمان، در بیماران مبتلا به بیماری متوسط تا شدید پایین تر است، اما ممکن است پس از جراحی بهبود یابند. ممکن است بعد از درمان نیز دوباره بیماری عود کند.
روش های درمان چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن
روش های درمان متفاوت است. اما شایع ترین روش درمان، انجام هیستروسکوپی برای حذف چسبندگی است. بعد از هیتروسکوپی یک بالون رحمی برای حدود 7-10 روز داخل رحم قرار می گیرد.
معمولا بعد از جراحی باید یک دوره قرص جلوگیری که حاوی استروژن و پروژسترون است و آنتی بیوتیک مصرف کنید (به ویژه هنگامی که از یک بالون رحمی استفاده می شود زیرا احتمال عفونت وجود دارد)
حاملگی با وجود چسبندگی رحم چه عوارضی دارد؟
بهتر است در صورت تشخیص چسبندگی رحم، ابتدا آن را درمان و بعد باردار شوید.
بارداری با وجود چسبندگی رحم عوارض مختلفی را ایجاد می کند. احتمال سقط جنین، مشکلات رشد جنین و یا سایر عوارض جدی حاملگی در بانوانی که مبتلا به چسبندگی رحم هستند، بالاتر می رود.
پرسش و پاسخ در خصوص چسبندگی رحم (سندرم آشرمن)
1- من هرگز کورتاژ نداشتم، آیا هنوز امکان دارد که چسبندگی رحم داشته باشم؟
بله چسبندگی رحم ( سندرم آشرمن) می تواند به علت سایر موارد آسیب به رحم، از جمله سزارین، عفونت رحمی و سایر انواع جراحی های رحمی مانند میومکتومی هم ایجاد شود.
2- دوره های پریود من منظم است، آیا باز هم ممکن است به چسبندگی رحم مبتلا باشم؟
بله. بعضی از بانوان مبتلا به چسبندگی رحم، ممکن است دچار آمنوره (قطع قاعدگی) شوند، اما بعضی دیگر با موارد خفیف، ممکن است هنوز قاعدگی منظم داشته باشند. ولی اغلب متوجه می شوند که دوره های آنها نسبت به قبل بسیار کوتاه تر و یا با خونریزی کمتر شده است.
3- چگونه می توانم مطمئن باشم که واقعا چسبندگی رحم دارم؟
بهترین راه تشخیص چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) دیدن داخل رحم به وسیله هیستروسکوپی یا هیستروسالپنگوگرافی است.
با استفاده از این روش ها ، پزشک می تواند تصویر دقیق تری از داخل رحم دریافت کند و جای زخم را تشخیص دهد.
4- من مبتلا به چسبندگی رحم هستم، ولی برنامه ای برای دوباره بچه دارشدن ندارم، آیا درمان نکردن چسبندگی رحم می تواند عوارضی داشته باشد؟
دلیل اصلی درمان چسبندگی رحم، برداشتن بافت زخم است تا رحم برای بارداری احتمالی آماده شود. اگر برنامه ای برای بارداری در آینده ندارید، نیازی به عمل جراحی نیست و معمولا بافت زخم می تواند باقی بماند.
مگر اینکه دچار قطع قاعدگی شده باشید و یا اینکه درد و گرفتگی های ماهانه زمان قاعدگی، (احتمال بیماری آندومتریوز) آزارتان دهد.
5- آیا IUD می تواند باعث چسبندگی رحم شود؟
هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد IUD به خودی خود می تواند باعث ایجاد چسبندگی رحم شود. بسیاری از پزشکان از IUD برای کاهش خطر ابتلا به زخم پس از درمان چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) استفاده می کنند.
با این حال هرگونه حمله به حفره رحم (D & C، بیوپسی آندومتر، جایگذاری IUD، هیستروسالپنگوگرافی ، هیستروسکوپی و غیره) باکتری ها را وارد رحم می کنند و می توانند خطرناک باشند. به خصوص زمانی که عفونت درمان نشده ای وجود دارد.
مطالعه بیشتر:
1- هیستروسکوپی چیست و چه اقداماتی قبل و بعد از انجام هیسترسکوپی لازم است؟
2- تاثیر انواع روش های جلوگیری از بارداری بر باروری
3- همه چیز در مورد انقباضات رحمی نا آرام
4- انواع حاملگی خارج رحمی و روش های درمان آن
5- علت سرطان دهانه رحم چیست و چگونه درمان می شود؟
6- درمان ناباروری از طریق باز کردن لوله فالوپ (لوله های رحمی)
