دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) چیست و چگونه انجام می شود؟
دیلاتاسیون و کورتاژ که به آن دی اند سی هم می‌گویند، یک عمل جراحی کوچک است که شامل باز کردن دهانه رحم می‌شود. دهانه رحم مجرای دسترسی به رحم شماست. پس از باز کردن دهانه رحم، پزشک از یک ابزار قاشق‌مانند به نام کورت برای بیرون آورن بافت دیواره داخلی رحم استفاده می‌کند.
دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) چگونه انجام می شود؟
D&C یا دیلاتاسیون و کورتاژ در مطب پزشک، کلینیک ها، مراکز جراحی یا بیمارستان انجام می‌شود. برای انجام کورتاژ شما و پزشک‌تان در مورد انتخاب روش های کنترل درد گزینه های بسیاری دارید. در بیهوشی کامل دارو از طریق آمپول وریدی به بازوی شما تزریق می‌شود. این کار موجب می‌شود حین عمل به خواب عمیقی فرو روید. بیهوشی عمومی تنها در بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود.
در بی حسی نخاعی داروی بی حسی به نخاع شما تزریق می‌شود. حین عمل بیدار هستید اما پایین‌تر از محل تزریق هیچ حسی ندارید. بی حسی نخاعی هم مانند بیهوشی کامل تنها در بیمارستان‌ها و مراکز جراحی انجام می‌شود.
بی حسی موضعی به معنای آن است که پزشک مایع بی حسی را مستقیما به دهانه رحم شما تزریق می‌کند. ممکن است هنگام تزریق سوزش یا دردی را احساس کنید. وقتی دهانه رحم شما بی‌حس شود، هنگام باز کردن دهانه رحم هیچ دردی احساس نخواهید کرد. با این حال، ممکن است هنگام بیرون آوردن دیواره رحم با کورت در رحم خود مقداری احساس درد کنید. بی حسی موضعی گزینه‌ای است که در مطب پزشک یا کلینیک انجام می‌شود.
اگر نگران دی اند سی هستید، از پزشک بپرسید آیا حین انجام عمل می‌تواند شما را با مسکن آرام کند یا خیر. ممکن است به شما قرص آرام‌بخش بدهند یا آمپولی تزریق شود. حین عمل به خواب سبکی فرو می‌روید و پس از دریافت آرام‌بخش وریدی تقریبا چیزی یادتان نخواهد ماند.
مراحل انجام دیلاتاسیون یا کورتاژ (D&C)
وقتی برای انجام دی اند سی یا کورتاژ به بیمارستان می روید، پرستار یا تکنیسین از شما می‌خواهد لباس‌هایتان را درآورید و گان بیمارستان را بپوشید. اگر قرار باشد بیهوش کامل شوید یا آرام‌بخش وریدی به شما تزریق شود، پرستان کاتتری را وارد رگ دستتان خواهد کرد. آنها همچنین شما را به دستگاه‌های نظارتی متصل می‌کنند تا بدون درد فشارخون، تنفس و ضربان قلب‌تان را اندازه بگیرند.
وقتی پزشک آماده شروع عمل می‌شود، از شما می‌خواهند تا روی نیمکت معاینه دراز بکشید و مانند آزمایش پاپ اسمیر قرار بگیرید. پاهایتان را روی پایه قرار می‌دهید و یک ملحفه یا پارچه روی زانوهای شما قرار می‌گیرد. معمولا یک پرستار برای کمک به پزشک حاضر است و یکی دیگر علایم حیاتی را تحت نظر دارد و کمک و پشتیبانی لازم را بعمل می‌آورد.
عمل طبق مراحل زیر انجام می‌شود:
- پزشک ابزاری را برای باز کردن دیواره واژنی وارد می‌کند تا بتواند دهانه رحم را ببیند.
- پزشک دهانه رحم را با وارد کردن چند میله باز می‌کند. هر میله از میله قبلی کمی کلفت‌تر است.
- پس از باز کردن دهانه رحم، پزشک یک ابزار قاشق مانند را به نام کورت وارد می‌کند و لبه‌های ابزار را روی دیوار رحم می‌کشد.
- اگر کورت نتواند تمام بافت را شل کند، ممکن است پزشک از ساکشن نیز استفاده کند. اگر بی حسی موضعی شده باشید، احتمالا مقداری کشیدگی و درد احساس خواهید کرد.
- پس از خارج کردن ماده از رحم، پزشک ابزارها را از بدن شما خارج می‌کند.
- پزشک درصورت لزوم مقداری از بافت های خارج شده را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد.
کورتاژ در چه مواردی استفاده می شود؟
دیلاتاسیون یا کورتاژ روشی است که به وسیله آن دیواره رحم را پاک می‌کنند و بیرون می‌آورند. این عمل در شرایطی مثل سقط جنین‌های ناقص که در آن بقایای جنین هنوز باقی مانده است مورد استفاده قرار می گیرد. این روش در آزمایش‌های تشخیصی سرطان رحم نیز کاربرد دارد.
دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) یک نوع عمل جراحی است که بر روی مادر باردار انجام می‌شود تا به حاملگی خود پایان دهند. گردن رحم را با وسیله ای از هم باز می‌کنند، سپس از مخاط داخل رحم، به وسیله ابزاری قاشقی شکل به نام کورت، لایه‌ای نازک تراشیده می‌شود.
دلایل بسیاری وجود دارد که یک پزشک ممکن است دستور این کار را بدهد. عمومی‌ترین آن شامل موارد زیر است:
- برای تشخیص دلیل خونریزی شدید حین قاعدگی یا بین دو عادت ماهانه.
- برای بیرون آوردن تومورهای غیرسرطانی یا فیبروئیدها
- برای بیرون آوردن و آزمایش تومورهای سرطانی بالقوه
- برای بیرون آوردن بافت عفونی که اغلب توسط یک بیماری مقاربتی با نام بیماری التهابی لگنی ایجاد می‌شود
- برای بیرون آوردن بافت باقیمانده در رحم پس از سقط جنین یا زایمان
- برای انجام سقط جنین اختیاری
- برای بیرون آوردن آی‌یو‌دی که نوعی ابزار جلوگیری از بارداری است.
اما شایع ترن دلایل انجام کورتاژ و یا D&C دو مورد زیر است:
بیرون آوردن بافت رحم: در حین انجام عمل سقط جنین و یا بیرون آوردن تکه‌های جفت پس از زایمان. این به جلوگیری از عفونت و خونریزی شدید کمک می‌کند.
تشخیص و درمان خونریزی غیرعادی رحم: دی اند سی ممکن است به تشخیص یا درمان فیبروئیدها، عدم توازن هورمونی یا سرطان رحم کمک کند. نمونه‌ای از بافت رحم زیر میکروسکوپ برای بررسی سلول‌های غیرعادی بررسی می‌شود. در حقیقت به این کار انجام کورتاژ تشخیصی نیز گفته می شود زیرا نمونه هایی از بافت های رحمی خارج شده به مرکز پاتولوژی فرستاده خواهد شد تا علت اصلی عارضه ای که به دلیل ان کورتاژ تشخیصی انجام شده است (همانند ضخیم شدن دیواره رحم) مشخص گردد.
مراقبت های لازم بعد از انجام کورتاژ
به شما توصیه می‌شود که ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل چیزی نخورید. در بعضی مواقع یک ساعت قبل از عمل تزریقی انجام می‌شود تا هم بیمار احساس آرامش کند و هم مایعات اضافی بدنش جذب شود و برای عمل آماده باشد. معمولا برای بانوان زیر ۳۵ سال عمل جراحی دیلاتاسیون و کورتاژ توصیه نمی‌شود، مگر چاره دیگری نباشد.
بعد از عمل انتظار می‌رود:
- پرستارها نشانه‌های حیاتی مثل دمای بدن، ضربان قلب و فشار خون شما را مورد بررسی قرار دهند.
- تحت نظارت هستید که خونریزی واژنی نداشته باشید.
- بعد از عمل جراحی نیازی به مسکن نیست. هرچند بعضی از بیماران درد شکمی مختصری را تجربه می‌کنند که می‌توان قرص‌های مسکن برایشان تجویز شود.
- می‌توانید بعد از یکی دو ساعت از تخت پایین بیایید و اگر خونریزی واژنی نداشته باشید، بعد از حدود ۶ ساعت، مرخص شوید و به خانه بروید.
- اگر قبل از عمل خونریزی زیاد داشته اید باید یک شب در بیمارستان بمانید.
- هماهنگ کنید همراهی بیاید تا برای مرخص شدن کمکتان کند، زیرا حداقل تا یک روز نباید رانندگی کنید.
بعد از عمل کورتاژ باید تحت نظر دکتر یا جراح خود باشید. ولی معمولا مراقبت‌ها شامل موارد زیر است:
- برخی دردهای شکمی بعد از عمل جراحی دیلاتاسیون و کورتاژ رایج است، اگر درد دارید و احساس ناراحتی می‌کنید حتما با پزشک خود در ارتباط باشید.
- هر دارویی را که برایتان تجویز می‌شود مصرف کنید و در خوردن دقیق آنها کوتاهی نکنید.
- اگر آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید دوره درمان را کامل کنید حتی اگر کاملا بهبود پیدا کرده‌اید.
- به مدت 40 روز از نزدیکی کردن اجتناب کنید.
- از فرو کردن هر چیزی به داخل واژن از جمله تامپون و یا استفاده از دوش واژینال به مدت یک یا دو هفته اجتناب کنید.
- اگر علائمی از عفونت مشاهده کردید مثل تب، درد و یا چرک حتما با پزشک خود مشورت کنید.
مطالعه بیشتر:
1- باردار نشدن بعد از کورتاژ ، علت چیست؟
2- چه مدت بعد از کورتاژ می توان باردار شد؟
3- آیا جلوگیری از سقط جنین ممکن است؟
4- چگونه با افسردگی پس از سقط جنین کنار بیاییم؟
