دلایل بروز کولیک در نوزادان چیست؟

کولیک یا قولنج نوزادی چیست؟

کولیک این‌طور تعریف می‌شود: گریه های پیاپی و تسلی‌ناپذیر نوزاد که بدون هیچ علتی آغاز می‌شود و همراه با نشانه‌های تنش فیزیکی است. این مشکل در سن دو تا سه هفتگی شروع آغاز، در هفته ششم به اوج خود رسیده و حدود سه تا چهارماهگی ناپدید می‌گردد. کولیک بیشتر در صبح‌ها اتفاق می‌اُفتد و برای سه ساعت یا بیشتر، ادامه دارد.

جالب‌ترین مسئله درباره کولیک این است که این مشکل فقط به شیرخواران سالمی که تغذیه خوبی دارند، محدود می‌شود. کولیک به این معناست که نوزاد بَد اخلاق شما بیمار نیست، مشکل کمبود تغذیه ندارد و کاملا سالم است. به همین دلیل تشخیص کولیک بسیار مشکل است و تمامی آزمایشات نشان‌دهنده سلامت نوزادتان خواهد بود، با این حال شما کم کم متوجه آن می شوید.

مثل این‌ است که سر درد داشته باشید، ولی بیمار نباشید و تصویربرداری از مغزتان هیچ مشکلی را نشان نمی‌دهد و آزمایش خون شما نیز هیچ فعالیت ویروسی را نشان نمی‌دهد، اما هنوز احساس سر درد شدیدی دارید و اگر بتوانید احتمالا در گوشه‌ای نشسته و به گریه می‌کنید. البته و در واقع کولیک به معنی میگرن شیرخواران نیست، اما تقریبا نوزاد را در همان وضعیت قرار می‌دهد. پس هنگامیکه نمی‌توان دلیل سر درد را پیدا کرد، نمی‌توان گفت که سردردی وجود ندارد.

به‌عنوان شخصی بالغ، می‌دانیم که سردرد تهدیدی برای زندگی نیست و برای درمان آن می‌توانیم به داروساز یا فیزیوتراپ مراجعه کنیم. توجه داشته باشید! نوزادان از چنین توانایی‌ای برخوردار نیستند و بنابراین آنان به روش خود با آن کنار می‌آیند: فریاد. 

دلایل بروز کولیک در نوزادان

اگر نوزاد شما مدام گریه می کندف گریه های پیاپی که با شیر دادن، تعویض پوشک، بازی و ... تسکین پیدا نیم کند و متخصص اطفال معتقد است که او دچار هیچگونه بیماری نیست، احتمالا مقصر اصلی همان کولیک و یا قولنج نوزادی است.

ممکن است لیست زیر دلایلی برای بروز کولیک در نوزادان باشد.

1- ریفلاکس (برگشت اسید معده)

بالا آوردن شیر در نوزادان طبیعی است و تا زمانی که کودک از سایر جنبه ها مشکلی نداشته باشد، جای هیچ گونه نگرانی نیست. این عارضه در برخی نوزادان شدیدتر است یعنی وقتی کودک شیر خورده و معده اش پر است،‌ هنگامی که به پشت می خوابد، مقداری شیر از دهانش خارج می شود.

 اگر نشانه‌هایی از او مشاهده می‌کنید، به احتمال زیاد دچار ریفلاکس شده است.

اگر زودتر از موعد به رژیم غذایی فرزندتان غذای سفت اضافه کنید، باید حتماً مراقب ریفلاکس فرزندتان باشید، زیرا ممکن است این مشکل به یبوست و سرفه منجر شود.

2- عدم تحمل لاکتوز (قند شیر)

نوزادان آنزیم‌های ضروری برای شکستن این نوع قند موجود در لبنیات را ندارند، در نتیجه به تجمع گاز در معده آنها منجر می‌شود. این مسئله ممکن است باعث ریفلاکس و باد معده شود که بوی بدی دارد و پوشک را سریعا پُر می‌کند.

3- تحریک بیش از حد

نوزادان برای تحلیل کردن آنچه احساس می‌کنند، ناتوان هستند و در نتیجه فشار مغزی آنان بیش از حد زیاد می‌شود. برگرداندن نگاه، خستگی و کسالت می‌توانند نشانه‌های بروز این مسئله باشند.

4- سیستم گوارشی نابالغ

در نوزادان نارس و زمانی‌که شکم هنوز آماده گوارش نیست یا باکتری‌های مورد نیاز برای گوارش را ندارند.

5- منابع عصبی

سیستم گوارشی از اعصابی که مسئول کنترل آن هستند، پیام‌های صحیحی دریافت نمی‌کند، بنابراین باعث گرفتگی‌ عضلات می‌شود.

6- نفخ شدید

نوزادان و شیرخواران معمولا در هنگام شیرخوردن مقدار زیادی هوا می بلعند، این امر موجب می شود که مقدار زیادی گاز در معده و روده های آنها تجمع پیدا کرده و سبب دل درد شود. این مساله زمانی شدیدتر خواهد بود که شما بعد از هر وعده شیر خوردن آروغ او را به خوبی نگیرید بعلاوه دهان نوزاد به طرز صحیح در اطراف سینه مادر و یا سر شیشه قرار نگیرد.

عوامل دیگری نیز وجود دارد، اما این‌ موارد شایعترین‌ها هستند و شما می‌توانید اکثر آنها را متوجه شوید.

اکنون می‌دانیم که چه مواردی باعث بروز کولیک می‌شود، اما علت اصلی آن چیست؟ نظرات مختلفی درباره علت اصلی آن وجود دارد، اما تمامی آنها یک نقطه اشتراک دارند، "سیستم گوارش". همه این موارد موجب بروز تنش سیستم گوارشی نوزاد می‌شود و از آنجاییکه کودک توانایی کنار آمدنِ با این تنش‌ها را ندارد به حالتی تسلی‌ناپذیر گریه می‌کند.

چه زمانی گریه های کولیک نگران کننده است؟

نوزادی گریان برای هیچ کس خوشایند نیست، اما هر بچه‌ی بدخلقی، کولیکی نیست و اکثر بچه‌هایی که واقعاً دچار کولیک هستند، برای همیشه دچار آن نخواهند بود. به گفته دکتر کلودیا گری، متخصص کودکان، کولیک واژه‌ای با معنایی گسترده است که پزشکان و والدین از آن برای توضیح دادن گریه های زیاد و طولانی یا دوره‌هایی از بی‌قراری بدون علت در چند ماه اول زندگی نوزاد استفاده می‌کنند.

کولیک به چه شباهت دارد؟

• گریه با صدای بلند و با فراز و نشیب
• صورت سرخ
• زانوها به روی سینه خم شده است
• دست‌ها به مشت بدل می‌شود
• صورت و ظاهری دردمند دارد
• پشت خم و گردن دراز شده است
• بدن سفت
• تعرق و صورت سرخ
• پای سرد

به گفته دکتر کلودیا گری، گرچه همیشه توصیه می‌شود که برای معاینه دقیق و تایید اینکه فرزندتان فقط به کولیک مبتلاست، او را نزد پزشک ببرید، باید به یاد بسپارید که بچه‌های کولیکی به طور طبیعی رشد و نمو می‌کنند و به مداخلات پزشکی نیاز ندارند. اما اگر فرزندتان یک یا تعدادی از علائم زیر را نشان داد، توصیه می‌شود که در پی مراقبت‌های پزشکی بیشتر باشید:

• گریه‌ واقعاً زیاد به نظر می‌رسد (بیش از چهار تا پنج ساعت در روز) و ظاهراً نوزاد تمام وقت فریاد می‌کشد.
• بچه به اندازه کافی وزن نمی‌گیرد.
• مدفوع آبکی مداوم یا خون/ مواد مخاطی در مدفوع
• مدفوع سبز یا کف‌دار است.
• استفراغ شدید با درد، پشت خمیده یا امتناع از تغذیه

درصورتی که هر یک از نشانه های بالا را در فرزند دلبندتان مشاهده می کنید و یا پریشانی ناشی از گریه های پیاپی او سبب شده که تمرکز هواس و آرامش خود را از دست بدهید، لازم است که نوزادتان را نزد یک متخصص اطفال ببرید. متخصص اطفال مجرب با معاینه کامل نوزاد و درصورت لزوم درخواست برخی آزمایش ها و تصویر برداری های ضروری، روشن خواهد کرد که این گریه های بی امان همان کولیک است و یا مشکل چیز دیگریست و نیاز به درمان دارد.

مطالعه بیشتر:

1- راهکارهایی موثر برای آرام کردن نوزاد کولیکی

2- کولیک یا قولنج نوزاد چیست و چه ارتباطی با گریه های پیاپی دارد؟

3- 12 راه پیشگیری از کولیک نوزادان (قولنج نوزادان)

4- شش قدم تا پیشگیری از حمله کولیک در کودکان!