فواید آغوز یا کلستروم شیر مادر برای نوزاد چیست؟

آغوز یا کلستروم چیست؟

پستان‌های شما در چند روز اول پس از زایمان، کلستروم و یا آغوز را تولید می‌کند. کلستروم شیر اولیه تولید شده توسط پستان مادر است که برای دو تا پنج روز آغازین زندگی نوزاد آماده شده است و بعد از آن ‌تولید شیر کامل مادر شروع می‌شود. کلستروم غذایی بسیار ویژه برای نوزاد است و یکی از مهمترین غذاهایی است که نوزاد در طول زندگیش میل می‌کند. 

در زمان خروج نوزاد از رحم، کلستروم بهترین غذا برای اوست. در حقیقت کلستروم اولین ماده ایمن‌ساز برای نوزاد و پاسخ‌گوی تمام نیازهای او است. او در هر وعده شیر‌خوردن به اندازه نیازش کلستروم دریافت می‌کند، یعنی دقیقا به میزانی که شکم کوچک و کبد نابالغش آمادگی دریافت آنرا دارد.

کلستروم با شیری که بعدها تولید می‌شود، تفاوت دارد. این ماده غلیظ‌تر و چسبنده‌تر است. گهگاه به رنگ طلایی است و به همین دلیل آن‌را "مایع طلایی" نیز می‌نامند. البته امکان دارد شفاف یا به رنگ دیگری نیز باشد، ولی کامل ترین غذا برای نوزاد است. ترکیبات آن نیز با شیر کامل (شیری که بعد از آن تولید می‌شود) تفاوت دارد و دقیقا بنابر اراده طبیعت ساخته می شود.

کلستروم نسبت به شیر کامل حاوی میزان بیشتری از پروتئین، مواد معدنی، سدیم، پتاسیم، ویتامین های A، E، کاروتینوئید، کربوهیدارت ها و آنتی‌بادی های لازم برای کمک به نگهداری سلامت از فرزندتان است. این شیر، بسیار ساده هضم می‌شود و در واقع اولین غذای کامل فرزندتان است. این ماده حیاتی مخصوص فرزندتان ساخته شده است و100 درصد شیر اولیه شما را در روزهای اولیه زندگی فرزندتان را تشکیل می‌دهد.

فواید آغوز برای نوزاد

بعضی مواقع مادران به علت اینکه پر شدن شیر را در سینه هایش حس نمی کند یا بخاطر زیاد بودن ترشح پستان ها، نگران می شوند که نوزادشان به اندازه کافی شیر دریافت نمی کند. در حقیقت بدن نوزادان با هربار تغذیه از شیرمادر با دگرگونی‌های عجیب و شگفت‌انگیزی مواجه می شود. فواید خوردن آغوز شیر مادر برای نوزاد عبارتند از:

تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد

اگر نوزاد زودتر از زمان معمول متولد شود، کلستروم می تواند از بروز عفونت ها جلوگیری کند. این قابلیت در زمانی که نوزاد نارس باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. 

کلستروم در تکامل سیستم ایمنی بدن نقش موثری داشته و به عوامل رشدی کمک می‌کند. روند تکامل نوزاد بعد از تولد نیز ادامه دارد و دریافت کلستروم برای کامل شدن این روند ضروری است. کلستروم در تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد نقش مهمی دارد. معمولا نوزادان در دومین روز از آغاز زندگیشان، آمادگی بیشتری برای نوشیدن شیر خواهد داشت، بنابراین گهگاه او را به نوشیدن شیر تشویق کنید.

کلستروم حاوی تمامی ۱۰ آمینواسیدی است که برای زیربنای ساختار بدن نوزاد ضروری است و حاوی مقدار کمی کربوهیدرات، چربی و لاکتوز است. کلستروم سرشار از تراوشات ماده‌ای بنام igA بوده که یکی از مهمترین ایمن‌سازها و ضد عفونت ها می‌باشد. علاوه براین کلستروم سرشار از گلبول‌های سفیدی بنام لئوکوسایتز leukocytes است که توانایی نابود کردن باکتری ها‌و ویروس‌ها را دارد.

در حقیقت کلستروم به عنوان واکسن طبیعی، حاوی مقدار زیادی از آنتی‌بادی‌های است که به عنوان ایمیونوگلوبولین A عمل می‌کند. این ماده همچنین شامل گلبول‌های سفید خونی متمرکز نیز هست، یعنی سلول‌های گلبول‌ سفید خونی که می‌تواند باکتری‌ها و ویروس‌های مسبب بیماری‌ها را نابود سازد. کلستروم حاوی سلول‌های سفید خونی زنده‌ای هستند که بطور ویژه‌ای برای حمایت از روده‌های فرزندتان در برابر التهاب تجهیز شده‌اند. تمام این ها یعنی فرزند شما در همان روز های ابتدایی با نوشیدن آغوز همانند یک واکسن طبیعی، ایمنی غیر فعال را از مادر خود دریافت کرده و در برابر بسیاری از بیماری ها مقاومت بیشتری پیدا می کند.

کمک به دفع مدفوع اولیه نوزاد و پیشگیری از زردی نوزاد

کلستروم با تاثیر ملینی که دارد به دفع مدفوع اولیه نوزادتان کمک می‌کند، یعنی در خارج ساختن بیلی روبین (گلبول‌های قرمز خراب شده و عامل زردی) و پیشگیری از یرقان به یاری نوزادتان می‌آید. از آنجایی‌که روده‌های نوزادان دارای منافذ زیادی است، کلستروم از طریق پُر کردن منافذ مجاری گوارشی، سوراخ‌ها را مسدود می‌کند و دیواره‌ای محافظ در برابر مواد خارجی ایجاد می‌کند. از همین روی این ماده نقشی حیاتی در مجاری گوارشی نوزاد دارد. همچنین این دیواره حساسیت کودک را نسبت به غذای مصرفی شما کاهش می‌دهد. کلستروم حاوی نوع کاملی از چربی، کربوهیدارت‌ و پروتئین برای روده کودکتان است.‌ کلستروم سرشار از مواد مغذی متمرکز است. بنابراین در روزهای آغازین زندگی فرزندتان، حداقل در هر 24 ساعت، 9 تا 12 مرتبه او را شیردهی کنید. به این ترتیب به او اجازه داده می‌شود که از تمامی فواید آغوز بهره برده و شما نیز در تولید مقدار فراوان این شیر غنی شده توانا گردید.

 حتی مقدار کم کلستروم، ملینی است که خروجی مکونیوم (اولین مدفوع ضخیم و سیاه رنگ) را فعال می‌کند و احتمال ابتلا به زردی را کاهش می‌دهد.

تقویت سیستم گوارشی نوزاد

کلستروم سریعا هضم شده و قند خون نوزاد را تنظیم می‌کند. مخاط سیستم گوارشی را تقویت کرده و در برابر عفونت‌ها از بدن حمایت می کند و باکتری‌های مفید را در مجرای گوارشی جایگزین می‌کند. کلستروم مانند خون، مایعی موثر و مهمی است و در بهبود عملکرد روده نوزاد بسیار تاثیرگذار است و از آن در برابر تمامی انواع میکروب‌ها محافظت می کند. کلستروم می تواند به عنوان درزگیر برای دستگاه گوارشی و سیستم داخلی ایفای نقش کند.

مادر و نوزاد تیم خوبی را تشکیل می‌دهند. یعنی هرچه مصرف شیر بیشتر ‌شود، بدن مادر بوسیله نشانه‌هایی که از جانب نوزاد دریافت می‌کند، مقدار تولید شیر خود را تنظیم می کند. تاخیر در یکی از نوبت‌های شیردهی، تولید شیر را کاهش خواهد داد و ممکن است برای مادر و نوزاد مشکل ایجاد کند. به زودی کلستروم به شیری کامل تبدیل خواهد شد و مقدار تولید شیر افزایش پیدا خواهد کرد. البته با شروع تولید شیر کامل، بطور ناگهانی کلستروم ناپدید نمی شود، بلکه مقدار کمی از کلستروم داخل شیر کامل برای دو هفته باقی می ماند تا نوزاد بتواند از فواید آغوز به نحو احسنت بهره ببرد.  

نوزادانی که طی اولین هفته زندگی خود از این لای ناب استفاده می‌کنند، برای یک‌عمر از فواید آغوز بهره‌مند می‌شوند. در واقع هیچ‌چیزی برای نوزادان ارزشمندتر از کلستروم و شیر کامل مادر نیست.

مطالعه بیشتر:

1- آشنایی با خواص شیر مادر

2- همه چیز در مورد چگونگی تولید شیر مادر و شیردهی پستانی به نوزاد

3- راهکارهایی برای افزایش شیر مادر

4- 10 فایده تغذیه نوزاد با شیر مادر