علائم و نشانه های جداشدگی زودرس جفت و روش های جلوگیری از آن
بارداری مرحله لذتبخشی است و هفته های منتهی به زایمان می‌تواند بسیار حساس و حیاتی باشد. همیشه خطر جدا شدگی جفت وجود دارد. پلاسنتا ابراپشن و یا جدا شدگی زودرس جفت به حالتی گفته می شود که در طی آن جفت به طور کامل و یا نسبی، پیش از موعد زایمان از دیواره رحم جدا می شود. اگر پزشک در این باره با شما صحبت کرده است یا به دنبال اطلاعاتی به منظور جلوگیری از مشکلات مربوط به جفت در دوران بارداری هستید، احتمالاً خواندن این مقاله به شما کمک کند.
علائم و نشانه های جدا شدگی زودرس جفت
جدا شدگی جفت، جدا شدن جزئی یا کامل جفت از دیواره رحم پیش از موعد زایمان است که اصطلاحا به آن دکولمان جفت نیز گفته می شود. جفت ارگانی است که هنگام بارداری رشد می‌کند و به انتقال مواد مغذی و اکسیژن از بدن شما به جنین سبب رشد و تکامل او می شود. با اینکه این مسئله نادر است، اما جدا شدگی جفت می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین خطر جانی داشته باشد.
در سه ماهه سوم بارداری احتمال جدا شدن جفت بیشتر است. پس از هفته بیستم بارداری، همیشه خطر جدا شدگی جفت وجود دارد.
نشانه های جدا شدن جفت می‌تواند به تدریج یا ناگهانی رخ بدهد. نشانه های آن معمولا موجب موارد زیر می‌شود:
- درد شکمی
- خونریزی واژنی (چه به صورت لکه بینی و چه به صورت خون ریزی کامل)
- کمردرد
- انقباضات تند و شدید رحم
- نرمی یا سختی بیش از حد رحم
اگر هرکدام از موارد و نشانه های بالا از جدا شدن جفت در دوران بارداری را دارید سریعا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است دردی احساس نکنید و تنها خونریزی خفیف واژنی داشته باشید. با این حال، هرگونه تعلل در اقدام سریع می‌تواند برای جنین شما خطرناک باشد. در مواردی، جدا شدن جفت می‌تواند با سرعت کمتری رخ بدهد، ممکن است به صورت ناپیوسته متوجه خونریزی واژنی بشوید.
دلایل جدا شدگی زودرس جفت
جدا شدن جفت به دلایل مختلفی می‌تواند رخ بدهد. معمولا سخت است که دلیل مشخص این عارضه را دریابیم. خطر یا احتمال جدا شدگی جفت می‌تواند به دلایل متعددی افزایش یابد:
- فشارخون بالا یک عارضه طولانی‌مدت است که می‌تواند به خاطر بارداری بروز کند. اگر فشارخون شما در دوران بارداری بالا باشد، خطر جدا شدن جفت افزایش می‌یابد.
- سابقه جدا شدن جفت در بارداری‌های قبلی
- سیگار کشیدن
- مصرف کوکائین
- ترومبوفیلیا یا اختلال لخته خون
- جنین‌های چندقلو که می‌تواند موجب جدا شدن جفت از رحم پس از بدنیا آمدن اولین نوزاد در بارداری‌های دوقلو یا چندقلو شود.
- بانوان باردار بالای ۴۰ سال، در معرض خطر بیشتر جدا شدگی جفت پیش از پایان کامل دوره قرار دارند.
- شوک شکمی (جراحت، افتادن یا تصادف)
- کاهش سریع یا ناگهانی مایع آمنیوتیک (مایعی که جنین را داخل رحم احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند)
روش های تشخیص جدا شدگی زودرس جفت
بعد از مشاهده شدن علائم دال بر کنده شدن جفت، پزشک شما ممکن است برای تشخیص دلیل درد شکمی، خونریزی واژنی یا نشانه های دیگر آزمایش‌هایی را انجام بدهد.
- معاینه فیزیکی: پزشک شما را بصورت فیزیکی مورد معاینه قرار می‌دهد تا وضعیت رحم را بررسی کند. هرگونه سختی یا نرمی در رحم می‌تواند نشانه مشکلی باشد که به رسیدگی پزشکی نیاز دارد.
- سونوگرافی شکمی: در برخی موارد تشخیص جدا شدن جفت با کمک سونوگرافی امکان‌پذیر نیست. اگر مورد شما مشابه است، پزشک آزمایش‌های دیگری را نیز برای تایید مشکل انجام خواهد داد.
- آزمایش خون: پزشک ممکن است شمارش کامل خون (CBC) را برای شمارش تعداد پلاکت‌ها انجام بدهد. تعداد پایین پلاکت خون خطر خونریزی را افزایش می‌دهد. آزمایش خون می‌تواند کم‌خونی را هم نشان بدهد. کم‌خونی می‌تواند نشانه از دست دادن شدید خون به خاطر جدا شدن جفت باشد.
- بررسی وضعیت ضربان قلب جنین: نظارت بر ضربان قلب جنین نیز می‌تواند وضعیت سلامت جنین را نشان بدهد.
- سونوگرافی واژنی : سونوگرافی واژینال به پزشک شما اجازه می‌دهد تا از این طریق ارگان‌های تولیدمثل شما را مورد بررسی قرار بدهد.
آیا جدا شدگی زودرس جفت قابل درمان است؟
درمان جدا شدن جفت به میزان زیادی به شدت عارضه وابسته است. همچنین به زمان زایمان و سلامت جنین نیز بستگی دارد. در هر حال، پیوند دوباره جفت امکان‌پذیر نیست.
- اگر جدا شدگی جفت شدید نیست، ممکن است بستری شدن در بیمارستان ضرورتی نداشته باشد. اگر دچار زایمان زودرس شده‌اید، ممکن است لازم باشد برای توقف آن دارو مصرف کنید. همچنین ممکن است پزشک داروهایی برایتان تجویز کند که به رشد سالم ریه‌های جنین کمک کند. در صورتی‌که نیازمند زایمان زودرس هستید، این در برنامه درمانی بسیار اهمیت دارد.
- اگر مورد شما حاد است، ممکن است لازم باشد مدتی در بیمارستان بستری شوید. اگر نیاز باشد پزشکان وضعیت جنین را تحت نظر داشته باشند، این امر ضروری است.
- در موارد حاد جدا شدگی جفت، زایمان جنین اغلب ضروری است. در بیشتر موارد لازم است عمل سزارین انجام شود.
- اگر نزدیک زمان زایمان دچار جدا شدگی خفیف جفت شده‌اید، ممکن است بتوانید بصورت طبیعی زایمان کنید.
- اگر خونریزی شما شدید باشد ممکن است به انتقال خون نیاز داشته باشید.
روش های جلوگیری از جدا شدگی جفت
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از جدا شدن جفت وجود ندارد. اما می‌تواند اقداماتی را برای کاهش خطر این عارضه انجام بدهید.
- فشارخون خود را تحت نظر داشته باشید. اگر دچار فشارخون بالا هستید، پیش از اقدام برای بارداری با پزشک خود درباره راه‌های کنترل آن مشورت کنید.
- از مصرف مواد مخدر در دوران بارداری خودداری کنید.
- اگر قبلا سابقه جدا شدگی جفت دارید و می‌خواهید دوباره باردار شوید، درباره خطرات آن با پزشک خود صحبت کنید.
- از کارهای خطرناک که ممکن است سبب آسیب دیدن و یا افتادن شما شوند پرهیز کنید.
پیش از برنامه‌ریزی برای بارداری برخی اقدامات پیشگیرانه را برای سلامت خود انجام بدهید. چکاپ کامل کنید تا بدانید در دوران بارداری باید مراقب چه چیزهایی باشید. درباره نشانه ها اطلاعات کسب کنید تا بتوانید در صورت لزوم مراقبت پزشکی فوری دریافت کنید.
عوارض و خطرات جدا شدگی زودرس جفت
گرچه گاها ممکن است که پلاسنتا ابراپشن و یا جدا شدگی زودرس جفت تا چند روز هیچ علامتی نداشته باشد اما ممکن است مادر دچار علائمی نظیر دردهای شکمی، انقباضات متوسط تا شدید و ... شود که همگی از جمله نشانه های خطرناک طی بارداری به شمار می آیند و نیاز به بررسی فوری دارند.
در موارد حاد، جدا شدن جفت می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی شود:
- به خاطر اکسیژن ناکافی، جنین ممکن است دچار آسیب مغزی شود. همچنین ممکن است به خاطر کمبود مواد مغذی با مشکلات رشدی روبرو شود. زایمان زودرس هم می‌تواند از احتمالات ممکن باشد.
- ممکن است به خاطر خونریزی شدید دچار شوک شوید. همچنین ممکن است نارسایی عضو پیدا کنید یا به انتقال خون نیاز داشته باشید. علاوه بر این ممکن است در صورت خونریزی خارج از کنترل پس از زایمان به خاطر جدا شدگی جفت، به هیسترکتومی (بیرون آوردن رحم با عمل جراحی) نیاز پیدا کنید.
- در موارد حاد، جدا شدن جفت می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین مرگبار باشد.
مطالعه بیشتر:
1- مقایسه انواع روش های عمل برداشتن رحم یا هیسترکتومی
2- علت ایجاد نارسایی جفت چیست و چه علائمی دارد؟
3- تشخیص دکولمان جفت یا کنده شدن جفت، علت و درمان آن
4- کنده شدن (جدا شدگی) جفت در بارداری، استرحت مطلق کارساز است؟
