عفونت انگلی در کودکان و علائم عفونت انگلی در کودکان چیست؟
کرم ها، انگل هایی هستند که در روده ها زندگی کرده و از مواد غذایی که بچه ها می خورند، تغذیه می کنند. عفونت کرمی، که عفونت هلمینت (Helminth) نیز نامیده می شود، یکی از دلایل درد معده در کودکان است. از آنجا که عفونت انگلی در کودکان در سنین پایین بسیار شایع هستند، بهتر است از انواع مختلف کرم ها و علل، علائم و درمان عفونت انگلی در کودکان آگاه باشید.
انواع عفونت انگلی در کودکان
انواع مختلفی از کرم ها وجود دارند که می توانند در بدن انسان تکثیر پیدا کرده و تولید مثل کنند. رایج ترین کرم هایی که بچه ها را آلوده می کنند، عبارت هستند از:
1- کرم های نواری
کرم های نواری شکل که کرم پهن نیز نامیده می شوند. این کرم ها دارای قلاب و مکنده هایی هستند که به روده متصل شده و روی غذای نیمه هضم تولید مثل می کنند. طول یک کرم نواری می تواند به طول چند اینچ و یا حتی 40 فوت یعنی چیزی در حدود 12 متر باشد! آلوده شدن کودکان به این نوع از کرم ها، معمولاً از طریق مصرف غذای آلوده است.
2- کرم های گرد
عفونت کرم گرد توسط کرم آسکاریس لومبریکوئیدس ایجاد می شود. شکل کرم های گرد که به عنوان کرم های لوله ای نیز شناخته می شوند، توخالی است و می توانند به طول 35 سانتی متر هم رشد کنند. کرم های گرد در آب شور، خاک و آب شیرین زندگی می کنند و به طور کلی از طریق حیوانات خانگی به انسان منتقل می شوند.
3- کرم های سوزنی / کرم های نخی
کرم های سوزنی، که به آن ها کرم نخی نیز گفته می شود، در میان عموم مردم به نام کرمک شناخته می شوند. آن ها کرم های کوچک، نازک و سفید رنگی هستند که در راست روده قرار دارند. هنگامی که فرد می خوابد، کرم ماده در ناحیه مقعد تخم گذاری می کند. این اتفاق منجر به خارش شدید ناحیه مقعد می شود و در پی خاراندن این ناحیه، تخم های کرمک، به انگشتان کودک منتقل می شوند و از همین طریق ممکن است بسیاری از سطوح آلوده شده و دیگران نیز درگیر این بیماری شوند. تخم های کرم های سوزنی روی لباس، ملافه و صندلی توالت زنده می مانند و از طریق غذا و نوشیدنی های آلوده بلعیده می شوند. عفونت کرم سوزنی در بین شیرخواران و کودکان نوپا شایع است.
4- کرم قلابدار
کرم هوک یا کرم قلابدار، یکی از انواع کرم های لوله ای است که عفونت ناشی از آن معمولاً به دلیل بهداشت نامناسب ایجاد می شود. این ها، کرم های انگلی کوچکی هستند که خود را به کمک قلاب هایشان به دیواره های روده متصل می کنند. بچه هایی که در تماس با خاک آلوده هستند، ممکن است دچار عفونت کرم قلابدار شود.
علائم عفونت انگلی در کودکان چیست؟
عفونت انگلی کودکان معمولا بدون علامت است درحقیقت کودکان به ندرت علائم آلودگی به کرم ها را نشان می دهند. به علاوه شدت و میزان عفونت انگلی در کودکان ممکن است کم باشد و بنابراین، مورد توجه قرار نمی گیرد. اما برخی علائم هستند که می توانند نشانه ای از آلودگی به عفونت کرمی در بچه ها باشند. بهتر است آن ها را به خاطر سپرده و در صورت مشاهده هر یک از این علائم، توصیه می کنیم فرزند خود را جهت بررسی به نزد پزشک ببرید:
- مدفوع بدبو
- احساس خارش در اطراف مقعد
- درد شکم
- خستگی
- اسهال
- از دست دادن وزن
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- کمبود خواب
- زردی
- تحریک پذیری
- درد و مشکل معده
- مشکلات روده
- بی قراری و اضطراب
- گاز و نفخ
- یبوست
در موارد اندکی ممکن است عوارض جدی عفونت انگلی در کودکان دیده شوند که شامل انسداد در ارگان های روده کوچک، لومن آپاندیس (مهم ترین عامل آپاندیسیت)، مجرای صفراوی و مجرای لوزالمعده است. به علاوه ولولوس روده (پیچ خوردن بخشی از روده کوچک یا بزرگ به صورت غیرطبیعی)؛ انواژیناسیون یا درهم رفتگی روده (شایع ترین علت انسداد روده در کودکان)، پرتونیت یا التهاب صفاق در اثر سوراخ شدن احشا، و آبسه کبد و ریه نیز از جمله دیگر عوارض جدی و در عین حال کمتر شایع عفونت های کرمی هستند.
دلایل عفونت انگلی در کودکان چیست؟
شیرخواران و کودکان خردسال احتمالاً هنگام خزیدن و بازی در فضای باز به کرم آلوده می شوند. شایعترین علل که به وقوع عفونت کرمی و رشد و تکثیر کرم ها در بدن بچه ها کمک می کنند، عبارتند از:
- تماس با سطح آلوده
- مصرف غذا یا آب آلوده
- بهداشت ضعیف یا عدم رعایت پاکیزگی
- مصرف غذای خام یا نیمه پخته
- شستن نامناسب دست ها
- تماس داشتن با فرد آلوده
آزمایشات برای تشخیص عفونت انگلی در کودکان
در صورت وجود هر نوع شک به آلودگی به عفونت کرمی، پزشکان می توانند با آزمایشاتی که در متن زیر به آن ها اشاره شده است، وجود این عفونت را در کودکان مشخص کنند:
1- آزمایش مدفوع:
برای انجام این آزمایش، یک نمونه مدفوع به آزمایشگاه فرستاده می شود تا از نظر وجود کرم ها یا تخم های کرم مورد بررسی قرار گیرد.
2- معاینه ناخن ها:
در این روش، پزشک ناخن های کودک را از نظر وجود کرم یا مدفوع در زیر آن ها، بررسی می کند.
3- تست نوار چسبنده:
این آزمایش که به نام تست اسکاچ نیز معروف است، به طور خاص برای تشخیص کرم های نخی یا همان کرمک ها انجام می شود. در این بررسی، یک قطعه نوار چسبناک مخصوص در ناحیه مقعد کودک قرار می گیرد تا تخم های کرم در صورت وجود جمع آوری شوند.
4- سواب پنبه ای:
برای بررسی باسن و مقعد بچه ها از نظر وجود تخم کرمک، از تست سواب پنبه ای استفاده می شود.
5- بررسی سونوگرافی:
این آزمایش فقط در مواردی انجام می شود که عفونت شدید باشد. در این بررسی پزشک با استفاده از سونوگرافی، محل دقیق کرم ها را در بدن تشخیص می دهد.
درمان عفونت انگلی در کودکان
باید بگوییم که خوشبختانه ریشه کن کردن عفونت کرمی کار دشواری نیست. متخصصان اطفال برای حل این مشکل، معمولاً داروهای ضدانگلی تجویز می کنند. بسته به شدت عفونت، پزشک ممکن است هر یک از این داروها را تجویز کند:
- مبندازول: برای درمان انواع مختلف و گسترده ای از عفونت های کرمی در کودکان، بی خطرترین گزینه دارویی است.
- پیرانتل: داروی بی خطر دیگری برای کودکان است که اغلب توسط پزشک تجویز می شود.
- قرص / سوسپانسیون آلبندازول: این دارو در کودکان بین 13 تا 24 ماه قابل استفاده است. به یاد داشته باشید این دارو هرگز نباید در بچه های زیر 1 سال استفاده شود.
درمان های خانگی برای عفونت انگلی در کودکان
اگر مشکوک به آلودگی فرزند دلبندتان به عفونت کرمی هستید، در ابتدا باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید، زیرا برای حل این مشکل، هیچ کاری نمی تواند جای درمان های پزشکی را بگیرد. سپس در کنار درمان دارویی و در صورت مجوز و رضایت پزشک، می توانید از درمان های خانگی زیر به عنوان درمان های مکمل استفاده کنید.
قبل از تغذیه فرزند خود، لازم است تا این مواد را پوره کنید:
- پاپایای نارس: این میوه دارای آنزیمی به نام پاپائین است که به عنوان ضد انگل عمل می کند و کرم های روده را از بین می برد.
- سیر: این گیاه پر خاصیت، یک عامل کرم زدایی طبیعی بوده و در از بین بردن کرم های انگلی بسیار موثر و کارآمد است.
- دانه های کاروم: این دانه ها سرشار از تیمول هستند که به جلوگیری از رشد انگل های روده کمک زیادی می کنند. هنگامی که می خواهید این دانه ها را به فرزندتان بدهید، می توانید آن ها را با جگگری (jaggery) که یکی از محصولات شکر تصفیه نشده است، مخلوط کنید.
- دانه های کدو تنبل: این دانه ها دارای ماده کوکوربیتاسین هستند که با ویژگی خاص خود می تواند کرم ها را فلج کرده و از زنده ماندن آن ها در بدن جلوگیری کند.
- کدوی تلخ: این گزینه، به مبارزه با کرم های شکم کمک می کند. از آنجا که تحمل طعم تلخ آن معمولا برای بچه ها دشوار است، مخلوط کردنش با آب و عسل می تواند مزه تلخ آن را پنهان کرده و فرزندتان را مشتاق به خوردن کند.
- گیاه چریش (Neem): این گیاه خاصیت ضد انگلی دارد و برای از بین بردن کرم های مختلف روده بسیار مفید است.
- هویج: هویج دارای ویتامین A است که سطح ایمنی بدن کودکان را بالا می برد و به مبارزه با انگل های روده ای کمک می کند. مصرف هویج با معده خالی می تواند به پاکسازی کرم ها کمک قابل توجهی کند.
- زردچوبه: این ادویه پرکاربرد، یک ضدعفونی کننده داخلی است و به این معروف است که انواع کرم ها را از بین می برد.
- نارگیل: این میوه خوشمزه، خاصیت ضدانگلی قوی دارد که در نتیجه آن را در درمان عفونت های کرمی مفید می کند. می توان برای حل این مشکلات مستقیماً از روغن نارگیل استفاده کرد.
- میخک: میخک می تواند کرم های موجود و تخم های آن ها را از بین ببرد و همچنین می تواند از بروز عفونت در آینده جلوگیری کند.
اثرات کرم ها بر رشد بچه ها
برای درک اثراتی که آلودگی به انواع کرم ها می تواند بر رشد کودکان داشته باشد، لازم است تا در ابتدا آن ها را بهتر بشناسید. کرم ها انگل هایی هستند که در بدن میزبان خود زندگی کرده و از آن تغذیه می کنند و بدین طریق می توانند بر سلامت اثرگذار باشند. کرم ها به روش های زیر سلامت کودکان را مختل می کنند:
- کرم ها باعث کمبود و از دست رفتن آهن و پروتئین شده و اغلب منجر به کم خونی در کودکان می شوند.
- کرم های گرد باعث سوء جذب مواد مغذی می شوند.
- کرم ها باعث از دست دادن اشتها، کاهش مصرف مواد غذایی و ضعف کودکان می شوند.
- آن ها همچنین مسئول اسهال ساده و اسهال خونی در شیرخواران و کودکان نوپا هستند.
- این انگل ها با عملکردهای مکانیکی و تحریک کننده، کاهش جذب روده، رقابت بر سر مواد غذایی که میزبان می خورد و تغییرات در شرایط داخل روده ای در روده کوچک، سبب بروز کمبودهای تغذیه ای در دوران کودکی خواهند شد. آن ها بر رشد جسمی و ذهنی تأثیر می گذارند و در نتیجه همه این ها، متوجه خواهید شد که فرزند درگیر، نسبت به سن خود کم وزن تر بوده و قد کوتاه تری نیز دارد.
چگونه می توانید از عفونت انگلی در کودکان جلوگیری کنید
رعایت بهداشت به صورت مناسب و در کافی برای جلوگیری از بروز کرم در کودکان نوپا و به ویژه بچه های شیرخوار امری حیاتی است. شیرخواران به محض شروع به خزیدن و راه رفتن در برابر عفونت کرمی آسیب پذیر می شوند. بنابراین برای جلوگیری از بروز این اتفاق بسیار مهم است که اقدامات زیر را انجام دهید:
- پوشک های فرزند دلبند خود را مرتبا عوض کنید. به خاطر بسپارید که هر وقت پوشک را عوض می کنید، می بایست حتما دستان خود را به خوبی بشویید.
- خانه و محیط اطراف را تمیز نگه دارید.
- اطمینان حاصل کنید که کودک نوپای شما هنگام بازی کفش بسته ای می پوشد و پس از بازگشت به خانه دست و پایش را کاملا می شوید.
- به فرزندتان اجازه ندهید که در نزدیکی مناطق با آب راکد بازی کند.
- ناخن های او را به طور مرتب کوتاه کرده و زیرشان را تمیز کنید.
- به فرزند خود فقط آب جوشانده و فیلتر شده بدهید.
- برای جلوگیری از عفونت کرمی، غذای کودک باید به خوبی پخته شود.
- میوه ها و سبزیجات را قبل از خوردن و یا پختن، با آب تمیز بشویید.
- لباس و ملافه ها را با آب گرم بشویید.
- صندلی مخصوص دستشویی کودک خود را تمیز نگه دارید.
حفظ این نکات بهداشتی، تا حد زیادی در جلوگیری از عفونت انگلی در کودکان موثر است. البته برخی از پزشکان متخصص اطفال توصیه می کنند که بهتر است هر 6 ماه یک بار، یک داروی کرم زدایی به بچه ها داده شود تا از عفونت جلوگیری کرده و رشد مطلوب آن ها را تضمین کند.
مطالعه بیشتر:
اسهال در نوزادان چگونه است و دلیل آن چیست ؟
انواع التهاب های پوستی در نوزادان و علت های وقوع آن
عفونت انگلی در بارداری و انواع عفونت های انگلی چیست؟
چه چیزی سبب اسهال در نوزادان می‌شود و علل نادر اسهال مزمن؟
