برداشتن وسایل دیگران توسط کودک و علت برداشتن وسایل چیست؟
فازغ از اینکه یک بچه چند سال داشته باشد، برداشتن وسایل دیگران توسط کودک که در اصطلاح عامیانه به آن دزدی کردن می گویند، رفتاری است که باعث اذیت شدن و آزار دیدن والدین او می شود. قطعا ناراحت کننده است که بدانید کودک دلبند شما چیزهایی را که متعلق به خودش نیست، بدون اجازه گرفتن از دیگران برمی دارد. اما آیا این احتمال وجود دارد که برداشتن وسایل دیگران توسط کودکان به مشکلات جدی تر و عادت دزدی کردن در آینده منجر شوند؟ این سوالی است که وقتی پدر و مادری مچ فرزند خود را در حین دزدی می گیرند، ذهن آن ها را به خود مشغول می کند. اگر شما هم با چنین معضلی در زندگی خود روبرو شده اید، می توانید برای یافتن پاسخ این سوال و همچنین رسیدن به راه حلی موثر برای جلوگیری از تکرار برداشتن وسایل دیگران توسط کودک، با ما در این مقاله همراه شوید.
آیا کودکان خردسال می فهمند که برداشتن وسایل دیگران کار اشتباهی است؟
لزوما خیر. در حقیقت، بسیاری از کودکان خردسال وسایل دیگران را بدون اجازه و سوال کردن از آن ها برمی دارند، زیرا از نظر وضعیت رشد و تکامل، بچه ها در این سن هنوز قدرت این را ندارند که مرز میان آنچه که متعلق به آن ها است و آنچه که برای دیگران است را به درستی درک کنند.
تا حوالی سن سه تا پنج سالگی، بدون اجازه برداشتن چیزی که علاقه کودک شما به خود را جلب کرده است، نباید به عنوان سرقت در نظر گرفته شود، چون او به زشتی و ناپسند بودن این کار واقف نیست. با صبوری و آموزش دادن، بچه ها معمولاً از حدود دوره کودکستان تا کلاس اول، کم کم می توانند درک کنند که دزدی کردن، کار اشتباهی است. در این مرحله، آن ها شروع به درک این مفهوم می کنند که مردم در واقع مالک وسایل مربوط به خودشان هستند و برداشتن وسایل و اموال متعلق به آن ها بدون اجازه، کار درستی نیست.
علت برداشتن وسایل دیگران توسط کودکان چیست؟
برداشتن وسایل دیگران توسط کودک چند دلیل ممکن است داشته باشد. در نظر گرفتن بسیاری از دلایل بالقوه که منجر به سرقت می شوند، برای مقابله صحیح با این رفتار اشتباه بسیار مهم است. به عنوان مثال، شیوه برخورد با مشکل سرقت، در شرایطی که یک بزرگسال به کودک خود یاد نداده باشد که دزدی کردن "بد" است، با شرایطی که کودک برای جلب توجه بزرگسالان و یا شورش کردن در مقابل آن ها، دست به سرقت می زند، بسیار متفاوت است. متخصصان حوزه رفتارشناسی کودکان و نوجوانان، دلایل مختلفی را برای برداشتن وسایل دیگران توسط کودک در نظر گرفته اند، از جمله اینکه:
- گاهی اوقات کودکان به دلیل رفتارهای تکانه ای (رفتارهای هیجانی و بدون فکر)، بدون اینکه به عواقب احتمالی اعمال خود فکر کنند، دست به دزدی می زنند.
- گاهی دزدی کردن به سادگی تنها نوعی سوء رفتار است که برای جلب توجه بزرگسالان و والدین طراحی شده است.
- متأسفانه، بعضی اوقات فرزندان دلبند ما دزدی توسط دیگران را مشاهده کرده و از این رفتار الگو گرفته و مدل سازی می کنند.
- برخی از بچه ها هرگز از یک بزرگسال دلسوز یاد نگرفته اند که سرقت کردن کاری اشتباه است.
- کودکان معصومی که مورد آزار و اذیت و بی توجهی قرار می گیرند، ممکن است دزدی کنند، چرا که اشیای دزدیده شده به آن ها احساس راحتی و آرامش می دهد.
- برخی کودکان دیگر "برای ضربه زدن" دزدی می کنند.
- بعضی از بچه ها و خصوصا نوجوانان، برای یکرنگ شدن با گروه همسالان خود که دزدی کردن را کار خوب و هیجان انگیزی می دانند، دست به سرقت می زنند (فشار همسالان).
- بعضی از کودکان و نوجوانان، دزدی کردن را به عنوان راهی برای عصیان و شورش علیه قدرت، انتخاب می کنند.
- بعضی از بچه ها دست به سرقت می زنند، زیرا این کار به آن ها احساس استقلال می دهد.
- و در نهایت برخی از بچه ها، به ویژه آن هایی که بزرگتر بوده و یا در سن نوجوانی هستند، ممکن است برای تامین پول خرید الکل و یا مواد مخدر سرقت کنند.
نحوه برخورد با برداشتن وسایل دیگران توسط کودک چگونه باید باشد؟
پدر و مادرها به عنوان اولین معلمان زندگی هر فردی، می توانند با آموزش دادن به دلبند خود مبنی بر اینکه دزدی چیست و چرا ناپسند و غلط است، با این رفتار مقابله کنند.
در صورت بروز این رفتار، در صورت امکان، والدین باید از فرزند خود بخواهند که کالای دزدیده شده را در اسرع وقت پس داده و از صاحب آن عذرخواهی کند. به علاوه باید بچه خود را موظف کنند تا برای کسب رضایت طرف مقابل خود، کار اشتباهش را جبران کند. اینکه کودک به نوعی اشتباه صورت گرفته را برای شخصی که از او دزدی کرده جبران کند، به او کمک خواهد کرد تا درک کند که سرقت کردن از دیگران چه عواقبی را به دنبال دارد. به علاوه تلاش برای جبران این کار از سوی فرزندتان نه تنها می تواند به او کمک کند تا متوجه غلط بودن دزدی شود، بلکه فرصتی برای آموزش و فراگیری احساس همدلی نیز هست. پس به جای داد و بیداد و گریه و زاری بابت دزدی کردن فرزندتان، از این فرصت به شکلی مثبت استفاده کنید.
پدر و مادرها همواره باید برای فرزند توضیح دهند که سرقت کردن اشتباه بزرگی به حساب آمده و رفتار مناسبی نیست. ممکن است در زمان مواجهه با این مشکل، وسوسه شوید که چشمان خود را به روی دزدی فرزندتان ببندید، خصوصاً اگر دلیلی «قابل درک» برای این کار وجود داشته باشد، به عنوان مثال کودکی که به خواهر یا برادر خود حسادت می ورزد که چرا چیزی بیشتر از او داشته و بنابراین وسایلش را به سرقت می برد. با این وجود، به خاطر داشته باشید که چشم پوشی شما از این کار بد اصلا به نفع دلبند دوست داشتنیتان نبوده و بالعکس می تواند به او در آینده صدمات جبران ناپذیری وارد کند. اما اگر با این رفتار به طور موثر مقابله کنید، نه تنها به فرزند خود آموزش می دهید که سرقت نکند بلکه به او کمک خواهید کرد تا یاد بگیرد که دستبرد نزدن به وسایل بقیه، می تواند منجر به ایجاد حس اعتماد در دیگران شود.
در بیشتر موارد، هنگامی که بچه ها دست به سرقت می زنند، باید با مداخله مستقیم این مشکل را برطرف کرد. ممکن است لازم باشد چندین بار به کودکان خردسال این اصل مهم را یادآوری کنید که برداشتن اموال و وسیله های دیگران اشتباه است و با این کار به آن ها آسیب زده و ناراحتشان می کنند.
علاوه بر این، والدین و معلمان باید به صورت صادقانه رفتار کنند تا بچه ها در خانه و مدرسه به شکلی مثبت از آنها الگوبرداری کرده و مدل سازی کنند. فراموش نکنید که بچه ها درست مانند یک ضبط صوت تمامی اعمال ما را زیر نظر داشته و آن ها را ضبط و ثبت می کنند، بنابراین این رفتار شما است که تا حد زیادی تعیین کننده واکنش‌های فرزندتان خواهد بود.
حفظ آرامش، ثبات و استحکام و تأیید رفتارهای خوب
تلاش برای حفظ آرامش در هنگام مکالمه با کودکان در مورد دزدی کردن، بسیار مهم است. در برخورد با کودکان خردسال، بیش از داد زدن و یا تنبیه های شدید، همیشه توصیه می شود که با آرامش و البته به صورت محکم با آن ها حرف بزنید.
اگر فرزندتان به اشتباه خود اعتراف کرد، به یاد داشته باشید که این رفتار صادقانه را تصدیق کرده و او را بابت تصمیمات خوبی که برای جبران اشتباهش می‌گیرد، تشویق کنید.
وقتی فرزندمان به برداشتن وسایل دیگران ادامه می دهد، چه کنیم؟
در برخی موارد نادر، این امکان وجود دارد که فرزند شما با وجود آموزش های فراوان و تلاش برای اصلاح رفتار اشتباه، همچنان به دزدی کردن ادامه دهد. در این موارد، لازم است تا به عنوان والدین، فرزند خود را تنبیه کرده و با عواقب رفتار اشتباهش را به او نشان دهید. به عنوان مثال، از کودک بخواهید کالای دزدیده شده را به صاحبش پس دهد و به علاوه برای مدتی او را از برخی امتیازات که دارد، محروم سازید.
در صورت ادامه دادن برداشتن وسایل دیگران توسط کودک، باید جدیت بیشتری به خرج داده و مجازات های بیشتری را در نظر بگیرید. به عنوان مثال می توانید سرگرمی های مورد علاقه فرزندتان را تا مدتی از دسترس او خارج کنید. با این که میتوانید انجام دادن کارهای اضافی که مدنظرتان هستند را به عنوان یک تنبیه برای رفتار اشتباه دلبندتان در نظر بگیرید.
این ها تنها چند مثال بوده و شما به عنوان پدر و مادر، می توانید عواقب منطقی دیگری که ممکن است برای فرزند خاص شما بهترین نتیجه را به دنبال داشته باشند، انتخاب کنید.
اگر با وجود تمامی این راهکارها باز هم مشکل برداشتن وسایل دیگران توسط کودک برطرف نشد و جگرگوشه شما همچنان به کار ناپسند خود یعنی دستبرد زدن به اموال دیگران ادامه داد، ممکن است لازم باشد که از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. مشاور مدرسه و یا روانشناس مدرسه فرزند شما معمولاً می توانند در حل این مشکل به شما کمک کرده و راهکارهای مداخله گرانه موثری را در پیش گیرند. پس بدون ترس از قضاوت شدن و بی هیچ خجالتی، از متخصصان کمک بگیرید تا بتوانید عادت دزدی کردن را از فرزند خود دور کنید.
سعی کنید بفهمید چرا کودک شما دزدی می کند
حرف زدن با بچه ها می تواند به شما کمک کند تا بهتر متوجه دلیل دزدی کردن آن ها شوید. پرسیدن سوالات باز، یعنی سوالاتی که به جواب های بله یا خیر منتهی نمی شوند، ترفند زیرکانه ای است که کودک شما را به صحبت کردن و بیان آنچه که در ذهن دارد، ترغیب می کند. فراموش نکنید که در حین پرسیدن این سوالات و شنیدن سخنان فرزندتان آرامش خود را حفظ کنید. به علاوه این نکته مهم را به خاطر داشته باشید که اگر چه خوب است به فرزندتان نشان دهید که از این رفتار او به هیچ عنوان راضی نیستید، اما اگر می خواهید که وروجکتان تمامی اطلاعات مورد نیاز و دلایلش را به صورت علنی با شما مطرح کرده و به اشتراک بگذارد، باید از تحقیر کردن و ایجاد حس شرمساری در او به صورت جدی خودداری کنید. به عنوان مثال می توانید بگویید: "عزیزم دلیل دزدیدن پول را به من بگو. قصد داشتی تا با این پول چه کاری انجام بدی؟" . انجام دادن گفتگوهایی از این قبیل می تواند به کودک شما کمک کند تا مشکلات زندگی خود را باز کرده و دلایلش را به صورت واضح برایتان بیان کند. وقتی می دانید علت برداشتن وسایل دیگران توسط کودک چیست، احتمالاً می توانید به او کمک کنید تا به جای اینکه به سرقت کردن متوسل شود، راه حل های صحیحی را برای غلبه بر مشکلات خود انتخاب کند. فراموش نکنید که اقدامات موثر شما در این زمان مانع از تثبیت شدن این رفتار و تبدیل شدن آن به عادتی همیشگی در بچه ها می شود، بنابراین سعی کنید از این تهدید، به عنوان یک فرصت برای آموزش استفاده کنید.
مطالعه بیشتر:
پدیده خشونت گرایی و رفتار قلدری در کودکان
علت پرخاشگری کودکان چه عواملی می تواند باشد؟
بهترین روش برای تربیت فرزند در شرایط امروزی چیست؟
پرخاشگری در کودکان (سن ۳ تا ۸ سالگی) وعلت این پرخاشگری چیست؟
