آموزش مهارت ها به کودکان و روشهای آموزش مهارت ها چیست؟
داشتن بچه هایی توانمند، از جمله خواسته ها و آرزوهای هر پدر و مادری است. اما برای رسیدن به این هدف و یاد دادن مهارت های مختلف به عضو کوچک خانواده چه باید کرد؟ این سؤالی است که احتمالا بسیاری از والدین به دنبال یافتن پاسخی برای آن هستند. ما تلاش کرده ایم تا در این مقاله، به شما در رسیدن به پاسخ سؤالاتتان در مورد آموزش مهارت ها به کودکان کمک کنیم، پس تا انتها با ما همراه شوید . با انواع روش های آموزش مهارت ها به کودکان آشنا شوید.
آموزش مهارت ها به کودکان توسط والدین انجام می شود
شما به عنوان پدر و مادر فرزند دلبندتان، اولین و مهمترین معلم زندگی او هستید. بنابراین هر روز باید فرزندتان کمک کنید تا اطلاعات، مهارت ها و روش های جدیدی را یاد بگیرد و از آن ها استفاده کند. آموزش مهارت ها به کودکان می تواند اولین قدم مهم در مدیریت رفتار آن ها باشد. به عنوان مثال، اگر کودک شما نمی داند چگونه باید میز را بچیند، ممکن است از انجام دادن آن امتناع ورزد، زیرا اینطور فکر می کند که نمی تواند این کار را انجام دهد. راه حل چیست؟ خیلی ساده است، به او آموزش دهید که چگونه این کار را انجام دهد.
سه راه اصلی برای آموزش مهارتهای زندگی به کودکان وجود دارد که از طریق آن ها می توانید به کودکان خود کمک کنید تا در مورد همه چیز از مراقبت های ابتدایی از خود گرفته تا آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان، پیشرفت کند:
• دستورالعمل ها
• مدل سازی
• و راهنمای گام به گام
به یاد داشته باشید که مهارت ها برای رشد و به تکامل رسیدن، به زمان نیاز دارند و تمرین و تکرار آن ها برای پرورش دادنشان بسیار مهم است. اما اگر در مورد رفتار، روند رشد یا توانایی فرزند خود در یادگیری مهارت های جدید هرگونه نگرانی دارید، بهتر است به یک پزشک عمومی یا متخصص اطفال مراجعه کرده و از او راهنمایی بگیرید.
هنگامی که به فرزند خود مهارت جدیدی را می آموزید احتمالاً همزمان از بیش از یک روش ذکر شده در بالا استفاده خواهید کرد. به عنوان مثال، اگر مهارت یا وظیفه مورد نظر خود را به صورت مرحله ای تقسیم کنید، ممکن است درک آن برای فرزند شما آسان تر باشد. به همین ترتیب، اگر همزمان دستورالعمل هایی را نیز ارائه بدهید، ممکن است روش مدل سازی بهتر عمل کند.
دستورالعمل ها: آموزش مهارتهای زندگی به کودکان دبستانی با گفتن
در این روش فقط با توضیح دادن اینکه فرزندتان چه کار باید بکند و چگونه باید کاری را انجام دهد، مهارت ها را به او آموزش خواهید داد. در این شیوه، شما احتمالاً تمام وقت به کودک خود دستورالعمل ارائه داده و به او توضیحاتی که لازم هستند را می دهید.
اگر می خواهید بدانید که چگونه می توان دستورالعمل های خوبی به بچه ها داد، به این موارد توجه کنید:
• فقط درصورت توجه کودک به او دستورالعمل بدهید. از نام فرزند خود استفاده کنید و فرزند خود را تشویق کنید تا هنگام صحبت کردن به شما نگاه کند.
• درهنگام آموزش مهارتهای ارتباطی به کودکان، برای صحبت کردن با فرزند خود، به قدری پایین بیایید که هم سطح او قرار بگیرید.
• درهنگام آموزش مهارتها به کودک، عواملی مانند تلویزیون که در پس زمینه قرار داشته و باعث حواس پرتی وروجک شما می شوند را حذف کنید.
• از زبانی استفاده کنید که دلبند کوچک شما آن را درک می کند. جملات خود را کوتاه و ساده بیان کنید.
• هنگام آموزش مهارت ها به کودکان برای بیان سخنان خود، از صدایی واضح و آرام استفاده کنید.
• برای تأکید بر مواردی که می خواهید فرزندتان متوجه آن ها شود، از حرکات بدن استفاده کنید.
• ، همانطور که فرزندتان در یادآوری نحوه انجام کار بهتر می شود و بر آن تسلط بیشتری پیدا می کند، به تدریج دستورالعمل ها و یادآوری های خود را کنار بگذارید.
کمک گرفتن از یک پوستر یا تصویر می تواند به کوچولوی دوست داشتنی شما کمک کند دستورالعمل هایی را که می دهید در ذهن خود مجسم کند. به علاوه فرزندتان می تواند در زمان هایی که آماده است تا به طور مستقل از طریق دستورالعمل ها کاری را انجام دهد، یک بار دیگر در تنهایی پوستر را بررسی کند. وجود یک پوستر همچنین می تواند به کودکانی که در درک کلمات مشکل دارند، کمک زیادی کند.
بعضی اوقات هم هستند که فرزندتان از دستورالعمل ها پیروی نمی کند. این مسأله می تواند به دلایل زیادی اتفاق بیفتد. از جمله ابنکه ممکن است کودک شما منظورتان را نفهمد. او ممکن است توانایی انجام کار مورد نظر را در هر زمانی که شما می خواهید، نداشته باشد. یا شاید فقط نمی خواهد کاری را که شما می گویید، انجام دهد. در چنین مواردی، با ایجاد تعادل در دستورالعمل ها و درخواست ها می توانید به کودک خود کمک کنید تا با شما همکاری کند.
مدل سازی: آموزش مهارت ها به کودکان با نشان دادن
فرزند کوچک و کنجکاوتان، از طریق تماشای شما می آموزد که چه کاری انجام دهد و چگونه باید آن کار را انجام دهد. وقتی این اتفاق می افتد، شما در واقع در حال "مدل سازی" هستید.
مدل سازی معمولاً کارآمدترین روش برای آموزش مهارت های جدید به کودکان است. به عنوان مثال، شما به جای اینکه به فرزند خود بگویید که چگونه تختخواب را مرتب و درست کند، زمین را جارو بزند یا توپ را پرتاب کند، با انجام دادن این کارها روش انجامشان را به او نشان می دهید.
برای آموزش مهارت ها به کودکان، شما همچنین می توانید از مدل سازی برای نشان دادن آن دسته از مهارت ها و رفتارهای کودکتان استفاده کنید که شامل ارتباطات غیرکلامی مانند زبان بدن و لحن صدا هستند. به عنوان مثال، شما می توانید نشان دهید که هنگام مکالمه با مردم چگونه با آن ها روبرو می شوید، یا به چشمان آن ها نگاه می کنید و هنگام تشکر از آن ها لبخند می زنید.
مدل سازی می تواند برای به دست آوردن مهارت های اجتماعی نیز یک روش مفید باشد. ترغیب فرزندتان با عباراتی مانند "متشکرم، مادر" یا " لطفا بیشتر، پدر" نمونه ای از این موارد هستند.
اگر دوست دارید بدانید که چگونه می توان مدل سازی را به خوبی انجام داد، بهتر است از مراحل زیر استفاده کنید:
• توجه کودک خود را جلب کرده و مطمئن شوید که او به شما نگاه می کند.
• ابتدا کودک خود را به تماشا وادار کنید، سپس مهارت مدنظر خود را به آرامی و مرحله به مرحله انجام دهید تا فرزند کنجکاو شما به وضوح ببیند که چه کاری انجام می دهید.
• به قسمت های مهم کاری که انجام می دهید اشاره کنید. به عنوان مثال، اگر به دنبال این هستید که مهارت های اجتماعی مانند سلام و احوالپرسی و خوش آمدگویی به یک مهمان را مدل سازی کنید، می توانید به فرزندتان بگویید که "ببین من چطور مثلا سلام می کنم یا حال بقیه را می پرسم و ..." ، تا دلبندتان برای انجام دادن این کار در آینده آماده شود.
• وقتی فرزندتان دید که شما این کار را انجام می دهید، وقت آن رسیده که فرصت های زیادی به او بدهید تا خودش برای کسب مهارت تمرین کند. به عنوان مثال می توانید به او بگویید که "خوب، حالا نوبت تو هست که این کار رو انجام بدی". فراموش نکنید که در این مسیر فرزند تلاشگرتان را تشویق و تحسین کنید.
راهنمای گام به گام: آموزش مهارت ها با خرد و تقسیم کردن تکالیف
بعضی از کارها یا فعالیت ها پیچیده بوده یا شامل توالی اقدامات هستند. برای آموزش این موارد به فرزندتان، می توانید کارها را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید.ایده آموزش گام به گام برای این است که بتوانید تک تک مراحلی که یک مهارت را در یک زمان ایجاد می کنند، به فرزندتان آموزش دهید. در این روش، وقتی کودک شما مرحله اول را یاد گرفت، سپس مرحله بعدی، بعد از آن مرحله بعدی و ... را آموزش می دهید. فقط زمانی به مرحله بعد بروید که دلبند کوچک شما بتواند مرحله قبلی را با اطمینان و بدون گرفتن هیچ گونه کمکی از جانب شما انجام دهد. سپس به این روند تا زمانی که فرزندتان بتواند کل کار را خودش به تنهایی انجام دهد، ادامه دهید.
اگر کار پیچیده است، فقط قسمت اول کار را نشان دهید و به کودک خود فرصت تمرین دهید. سپس به سراغ مرحله بعدی بروید. اگر می توانید با آسان ترین مراحل شروع کنید.
به یک مثال برای آموزش گام به گام توجه کنید:
در اینجا نحوه گام به گام لباس پوشیدن آورده شده است:
• لباس را بیرون بیاورید.
• زیرشلواری را بپوشید.
• جوراب ها را پا کنید.
• پیراهن را بپوشید.
• شلوار بیرون را بپوشید.
• بلوز خود را بپوشید.
برای درک هر چه بهتر، می توانید هر یک از این مراحل را به قسمت های کوچک تری نیز تقسیم کنید و از روش آموزش مهارتهای زندگی به کودکان با بازی کمک بگیرید. اگر کار شما پیچیده باشد یا کودک شما از نظر یادگیری مشکل داشته باشد، این روش می تواند بسیار کمک کننده باشد. به عنوان مثال، "پوشیدن بلوز" می تواند به این صورت مرحله بندی شود:
• یقه را درست روبروی خود قرار دهید.
• بلوز را روی سرتان بکشید.
• در ابتدا یک بازو را داخل آن قرار دهید.
• حالا بازوی دیگر را داخل آن قرار دهید.
• بلوز را به سمت پایین بکشید.
مراحل رو به جلو یا رو به عقب؟
شما می توانید مراحل را با دو طریق به فرزندتان آموزش دهید:
• رو به به جلو - آموزش مرحله اول، سپس مرحله بعدی و غیره، درست مانند آنچه که در بالا به آن اشاره شد.
• رو به عقب - آموزش مرحله آخر، سپس مرحله پیش از آن و غیره.
آموزش معکوس یا رو به عقب، اگرچه سخت به نظر می رسد اما دارای مزایای زیادی است. از جمله اینکه کودک شما کمتر بدرفتاری می کند زیرا یادگیری آخرین مرحله آسان تر و سریعتر است. همچنین این کار به محض اتمام مرحله کودک به پایان می رسد. اغلب پاداش آورترین نکته در مورد یک کار یا یک مسئولیت، به پایان رساندن آن است!
برای اینکه بهتر درک کنید که منظورمان از آموزش معکوس چیست، به مثال قبلی توجه کنید. در روش معکوس شما کار خود را با آموزش پوشیدن بلوز به فرزندتان شروع خواهید کرد. شما ممی توانید به کوچولوی خود کمک کنید تا بلوز را بالای سرش بگیرد و دستانش را داخل آن بگذارد، سپس به او اجازه دهید تا خودش بلوز را پایین بکشد. هنگامی که فرزندتان توانست این کار را انجام دهد، او را تشویق کنید که دستهایش را به تنهایی دراز کند و سپس بلوز را به پایین بکشد. این روند تا زمانی که کودک بر هر مرحله از کار تسلط پیدا کند و بتواند خودش همه کارها را انجام دهد، ادامه می یابد.
هنگامی که دلبند وروجک شما مهارت بدنی جدیدی مانند لباس پوشیدن را می آموزد، می توانید برای کمک کردن به او، دستان خود را روی دستان کوچکش قرار دهید و او را در حرکات هدایت کنید. هنگامی که فرزندتان شروع به ایده گرفتن برای چگونگی انجام کار کرد، کمک خود را حذف کنید، اما مرتباً به او بگویید که چه کاری را انجام دهد. سپس به سادگی اشاره کنید یا با حرکات بدنی به او نشان دهید که چه باید بکند. هنگامی که کودک شما نسبت به مهارت مورد نظر اطمینان کافی را پیدا کرد، می توانید این حرکات را نیز کنار بگذارید.
مهارت های تدریس: ایجاد روش های مناسب که برای شما کار می کنند
این اصلا مهم نیست که از کدام یک از این سه روش استفاده می کنید، در هر حالت عمل کردن به این نکات به دلبند نوآموز شما کمک می کند تا مهارت های جدید را هرچه بهتر بیاموزد:
• قبل از شروع آموزش مهارت ها به کودکان، اطمینان حاصل کنید که کودک شما از هماهنگی، توانایی بدنی و بلوغ رشدی برای کنترل مهارت های جدید برخوردار است. ممکن است لازم باشد قبل از کار بر روی مهارت های پیچیده تر، برخی از مهارت های ابتدایی را به کوچولوی خود یاد دهید.
• زمان و محیط را در نظر بگیرید. بچه ها وقتی که هوشیارتر و متمرکزتر هستند بهتر یاد می گیرند. بنابراین مثلاً از آموزش مهارت های جدید درست قبل از زمان چرت زدن یا هنگام غذا خوردن آن ها پرهیز کنید. همچنین شرایط را به گونه ای تنظیم کنید که عوامل مداخله گر محیطی مانند تلویزیون یا خواهر و برادر کوچکتر که نیاز به توجه دارند و باعث حواس پرتی فرزندتان می شوند، به حداقل برسند.
• برای آموزش مهارت ها به کودکان، به فرزند خود فرصت دهید تا هر مهارت جدیدی را تمرین و تکرار کند. مهارت ها برای یادگیری به زمان نیاز دارند و هرچه کودک شما بیشتر تمرین کند، برای او بهتر است. در صورت نیاز به تکرار می توانید مرحله مورد نظر یا روش انجام کار را دوباره به او نشان داده یا برایش توضیح دهید.
• در طی روند آموزش مهارت ها به کودکان و مخصوصاً در مراحل اولیه یادگیری، تلاش های فرزندتان را ستایش و تشویق کنید. وقتی که از دستورالعمل شما پیروی کرده یا مهارتی را تمرین می کند، او را ستایش کنید و دقیقاً بگویید که چه کاری را به خوبی انجام داده است.
• درهنگام آموزش مهارت ها به کودکان از ارائه بیش از حد و مکرر بازخوردهای منفی زیاد به دلبندتان خودداری کنید. اگر لازم بود فقط به یکی دو موردی اشاره کنید که فرزند شما دفعه دیگر می تواند آن ها را متفاوت انجام دهد. به جای اینکه به او بگویید که مثلا این کار را "اشتباه" انجام داده است، از کلمات و حرکات جایگزین استفاده کنید تا توضیح دهید که دفعه دیگر می تواند به شیوه ای متفاوت و بهتر عمل کند.
• به یاد داشته باشید که قبل از آموزش مهارت ها به کودکان یادگیری مهارت های جدید و تسلط بر آن ها ممکن است رفتارهای فرزندتان بدتر شود، خصوصاً اگر بیشتر از حد توانش از او انتظار داشته باشید. در پیش گرفتن یک رویکرد مثبت و سازنده در چنین شرایطی می تواند به شما کمک کند. به عنوان مثال می توانید بگویید: "آفرین به تو برای اینکه تونستی بندهای کفشت رو درست گره بزنی! آیا می خواهی که امروز با هم این کار رو انجام بدیم؟". با این کار شما به کودک خود کمک می کنید تا در آرامش برای یادگیری مهارت جدید تمرین کند.
مطالعه بیشتر:
آموزش روابط اجتماعی به کودکان!
مهارت های لازم برای بچه های بیش فعال چیست؟
آموزش کنترل خشم به کودکان وچگونه به یک کودک عصبانی کمک کنیم؟
نقش بازی در رشد و آموزش کودکان از بهبود خلاقیت تا سلامت جسمانی و ...
