انوکساپارین در بارداری،آمپول انوکساپارین در بارداری برای چیست؟
یکی از داروهایی که در طی سالیان اخیر به طور فزاینده ای برای خانم های باردار تجویز شده و شاید نام آن به گوش شما نیز خورده باشد، آمپول انوکساپارین است. اما این فرآورده دارویی واقعا به چه دلیل و با چه هدفی برای خانم های باردار تزریق می شود؟ آیا مصرف انوکساپارین در بارداری ایمن و بی خطر است؟ چه عوارضی ممکن است در انتظار مادران مصرف کننده این دارو باشد؟ این ها سؤالاتی هستند که ما در این مقاله قصد داریم به آن ها پاسخ دهیم تا شاید کمی از نگرانی ها و ابهامات مادران باردار و خانواده های آنان کاسته شود.
آمپول انوکساپارین در بارداری برای چیست؟
انوکسوپارین سدیم یک داروی ضد انعقاد خون (آنتی کوآگولانت) است که به جلوگیری از تشکیل لخته های خون در عروق کمک می کند. این فرآورده دارویی که با نام های تجاری همچون کلگزان، کلکسان یا سلکسان (Clexane)، رولکسان (Rolexan)، انوکسان (Enoxan) و لوونوکس (Lovenox) در بازار دارویی شناخته می شود، در حقیقت از دسته هپارین های با وزن مولکولی پایین (در حدود 4500 دالتون) بوده و در واقع تزریق انوکساپارین در بارداری باعث رقیق شدن خون می شود.
مدت زمان لازم برای رسیدن به اوج اثرگذاری انوکساپارین در بدن بعد از مصرف، در حدود 3 تا 5 ساعت گزارش شده و اثر آن در بدن تا حداکثر 24 ساعت باقی می ماند. متابولیسم انوکساپارین کبدی بوده و دفع آن به کمک کلیه ها و از طریق ادرار صورت می گیرد.
مکانیسم اثر و موارد مصرف
انوکساپارین یا همان کلگزان، بر روی فاکتورهای انعقادی تاثیر گذاشته و بنابراین با این اهداف مورد استفاده قرار می گیرد:
1. جلوگیری از تشکیل لخته خون در عروق در شرایط خاص همچون: بسیاری از جراحی ها و خصوصا جراحی های انجام گرفته بر روی نواحی زانو و یا شکم، استراحت و بی حرکت ماندن به مدت طولانی، بعد از حمله های قلبی و ...
2. جلوگیری از وسعت یافتن لخته های خون موجود و درمان آن ها، به ویژه درمان ترومبوز ورید عمقی (شرایطی که در طی آن در سیاهرگ های عمقی اندام های مختلف و از همه رایج تر پاها، لخته خون تشکیل شده و منجر به اختلال در جریان خون، تورم و قرمزی پای درگیر می شود که به نام DVT نیز معروف است. این لخته خون می تواند به سمت ریه ها رفته و با ایجاد آمبولی ریه حیات فرد را تهدید کند).
علت مصرف انوکساپارین در بارداری
با در نظر گرفتن نکاتی که در بالا به آن ها اشاره شد و همچنین با توجه به اینکه در طی بارداری و پس از زایمان، خطر تشکیل لخته در عروق و ترومبوز ورید عمقی در حدود 4 تا 10 برابر افزایش پیدا می کند، راحت تر می توان حدس زد که چرا انوکساپارین به یکی از داروهای پرکاربرد در بارداری تبدیل شده است. این دارو در بارداری با هدف جلوگیری از تشکیل لخته و در پی آن وقوع سقط جنین یا ترومبوآمبولی (تشکیل لخته در ریه ها) تجویز می شود. اینکه چه زنانی می بایست در دوران بارداری خود از انوکساپارین استفاده کنند، بسته به صلاحدید و نظر پزشک تعیین خواهد شد، اما به صورت کلی این زنان کاندید دریافت انوکساپارین هستند:
- خانم هایی که از مشکلات انعقادی رنج می برند.
- خانم هایی که در بارداری فعلی یا قبلی خود، مشکل لخته شدن خون در عروق را تجربه کرده اند.
- خانم هایی که سابقه سقط مکرر داشته و یا اینکه ثابت شده علت سقط در آن ها، مشکلات انعقادی بوده است.
- زنانی که بنا به دلایلی همچون بی حرکت ماندن به مدت طولانی و یا وجود دریچه مکانیکی در قلب، مستعد تشکیل لخته در رگ ها و ترومبوز وریدی هستند.
- زنان با سن بالا.
البته استفاده از کلگزان یا همان انوکساپارین، فط مختص این دسته از مادران باردار نبوده و بسته به شرایط و نظر پزشک، زنان دیگر نیز ممکن است نیازمند تزریق این دارو در بارداری باشند.
عوارض انوکساپارین در بارداری
از آنجا که انوکساپارین از جفت عبور نمی کند، مصرف آن برای جنین درون رحم و همچنین مادر باردار ایمن و بی خطر است. بنابراین در صورت تجویز پزشک، حتما آن را استفاده کنید. به یاد داشته باشید که استفاده خودسرانه از این دارو به هیچ عنوان مجاز نیست و می تواند عواقب جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
مانند هر داروی دیگری، برخی عوارض و مشکلات وجود دارند که ممکن است برای فرد مصرف کننده رخ دهند. رایج ترین عوارضی که در پی دریافت انوکساپارین ممکن است رخ دهند، شامل درد، قرمز یا کبود شدن، احساس سوزش و خارش و تورم در محل تزریق است که خوشبختانه در مادران باردار غیرمعمول بوده و میزان بروز آن ها در حدود 2 درصد گزارش شده است.
البته عوارض جدی نیز به صورت کلی برای داروی انوکساپارین گزارش شده اند که در صورت بروزشان حتما می بایست در اسرع وقت به پزشک یا یک مرکز درمانی مراجعه کرد. از جمله:
- تیره رنگ شدن مدفوع و ادرار
- خونریزی و کبود شدن غیرمعمول بخش های مختلف در بدن
- ظهور لکه های بنفش یا قرمز در زیر پوست
- احساس گیجی و سردرگمی
- ناتوانی در راه رفتن
- تب
- احساس گزگز و بی حسی در اندام ها و خصوصا پاها
- خونریزی از بینی، لثه ها و یا دفع خون در ادرار و ومدفوع
- سردرد شدید ناگهانی
- مشکلات گفتاری یا بینایی
- پوست رنگ پریده
- تنگی نفس و مشکل در تنفس
نحوه مصرف
داروی انوکساپارین، در سرنگ های شیشه ای از پیش پر شده 20، 40، 60، 80 و 100 میلی گرمی به فروش می رسد و نیازی به آماده سازی و هواگیری ندارد. محلول موجود در ویال دارویی، شفاف و فاقد ذرات معلق بوده و بی رنگ یا مایل به زرد ملایم است. این فرآورده دارویی به صورت زیرپوستی (زیر جلدی) در نواحی شکمی دور ناف (با فاصله حدود 5 سانتی متر از ناف) و با زاویه 90 درجه تزریق می گردد. البته می توان تزریق را در بازو هم انجام داد، اما جذب تزریق شکمی، سریع تر رخ می دهد.
اگر پزشک مصرف انوکساپارین در بارداری را برایتان تجویز کرده است، بهتر است حتما اولین تزریق را نزد او انجام دهید تا به درستی با چگونگی انجام این کار آشنا شوید. فراموش نکنید که فواصل تزریق انوکساپارین می بایست ثابت باشد، یعنی هر روز سر یک ساعت مشخص تزریق انجام شود. به علاوه برای جلوگیری از آسیب بافتی، هر بار محل تزریق را تغییر دهید.
مطالعه بیشتر:
ترومبوز ورید عمقی در بارداری چیست و به چه علت است؟
واریس بارداری چیست ؟ آیا قابل درمان و پیشگیری است؟
لخته شدن خون در بارداری Blood clot during pregnancy
لخته شدن خون در پا در بارداری و پس از زایمان، پیشگیری و درمان
