سندرم بکویت ویدمان و نشانه های سندرم بکویت ویدمان چیست؟
سندرم بکویت ویدمان، یک اختلال ژنتیکی است که مشخصه آن رشد بیش از حد است. شدت این اختلال در کودکان بسیار متفاوت است و معمولا کودک مبتلا به سندرم بکویت ویدمان چند ویژگی مشخص دارد که در هنگام تولد قابل شناسایی است. هر چند تعداد کمی از کودکان دارای ویژگی های مربوط به این بیماری هستند. برخی ممکن است یک جنبه تکی یا نامحسوس داشته باشند، مانند همی هیپرتروفی منفرد اندامی (که با عنوان همی هیپرپلازی شناخته می شود).احتمال ابتلا به سندرم بکویت ویدمان تقریبا یک در ۱۱ هزار تولد است و در دو جنس دختر و پسر به یک میزان اتفاق می افتد. هر چند کودکانی که دارای علائم خفیف تر هستند ممکن است هیچ گاه مبتلا تشخیص داده نشوند.
نشانه های سندرم بکویت ویدمان چیست؟
کل دامنه جنبه های فیزیکی مرتبط با سندرم بکویت ویدمان، بخشی از طیف رشد بیش از حد 11p است. (طیف رشد بیش از حد 11p با رشد اضافی و جنبه های دیگر تغییرات ژنتیک در یک ناحیه کروموزومی خاص مشهور به 11p تعریف می شود، همین ناحیه مسبب سندروم بکویت ویدمان است.)
ویژگی های سندرم بکویت ویدمان شامل موارد زیر است:
• وزن و قد بیش از حد در هنگام تولد (ماکروسومیا)
• رشد بیش از حد یک طرف یا یک قسمت از بدن (افزایش رشد در یک طرف بدن یا همی هیپرپلازی)
• زبان بزرگ (ماکروگلوسیا)
• سطح پایین قند خون (هیپوگلیسمیا) در دوران نوزادی و گاهی هیپوگلیسمیای طولانی مدت (به دلیل انسولین بالا)
• نقص دیواره شکمی (مانند فتق ناف یا امفالوسل) که روده ها و گاهی اندام های دیگر شکمی از دیواره شکمی بیرون می زند.
• بزرگ شدن اندام های شکمی مانند کلیه ها، کبد و پانکراس
• فرورفتگی یا چین در لاله یا پشت گوش
• خطر افزایش ابتلا به سرطان های خاص در دوران کودکی (که اغلب با روش های مناسب قابل درمان است)
از هر ۱۱ هزار نوزاد، یکی به سندرم بکویت ویدمان مبتلا می شود که در هر دو جنس دختر و پسر به یک اندازه است. به دلیل این که نوع خفیف تر این عارضه با عنوان BWS در کودکان قابل تشخیص نیستند، این آمار ممکن است در نظر گرفته نشود.
دلایل ایجاد سندرم بکویت ویدمان چیست؟
چندین علت ژنتیک برای عارضه سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد وجود دارد که معمولا منجر به تغییراتی در بروز یک یا چند ژن در ناحیه ای از کروموزوم ۱۱ می شود که به 11p15 معروف است.
در اغلب موارد، تغییرات ژنتیک در برخی از سلول ها و نه در همه آن ها رخ می دهد و به موزاییسم مشهور است. موزاییسم به این معناست که برخی از بخش های بدن دارای کرموزوم های ۱۱ طبیعی و بخش های دیگر بدن دارای کروموزوم های ۱۱ تغییر یافته است. این ناهماهنگی منجر به بروز بخشی از ویژگی های بالینی سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی شده که به عنوان طیف رشد بیش از حد 11p شناخته می شود.
به طور طبیعی، افراد دارای دو کپی از کروموزوم ۱۱ هستند. یکی را از پدر و دیگری را از مادر به ارث می برند. کروموزوم ۱۱ که از مادر به ارث رسیده حامل برخی ژن هاست که رشد کروموزومی ناحیه 11p15 را کنترل می کند که کپی کروموزوم سمت پدر این کار را نمی کند و برعکس. به این پدیده «نقش گذاری» می گویند و به دلیل متیلاسیون یا روند علامت گذاری DNA برای فعال کردن یا خاموش کردن ژن هایی به خصوص رخ می دهد. تعادل بیان ژن های کپی شده از پدر و مادر است که باعث رشد طبیعی و متناسب می شود.
هر چند در بیمارانی که مبتلا به سندرم بکویت ویدمان هستند، بخش های مختلف این روند ممکن است تغییر کند.
دلایل احتمالی سندرم بکویت ویدمان شامل موارد زیر است:
• نقص متیلاسیون در کروموزوم 11p15: نقص متیلاسیون ممکن است باعث حذف یا اضافه شدن یک نشان باشد که در عملکرد ژن تاثیر می گذارد. برای مثال، ممکن است باعث فعال شدن یک ژن در مواقعی شود که باید غیرفعال باشد و یا باعث غیرفعال شدن یک ژن در مواقعی شود که باید فعال باشد.
• دیسومی تک والد (UPD) در کروموزوم 11p15: این اختلال زمانی به وجود می آید که هر دو ژن کپی شده از کروموزوم 11p15 از یک والد به ارث برسد. در مورد UPD سندرم بکویت ویدمان هر دو کپی کروموزوم 11p15 از پدر به ارث می رسد. (UPD پدری). در این مورد بیمار تنها ژن های پدر را بروز می دهد، بدون این که با ژن های مادر تعادل برقرار کند.
• تغییر یا جهش ژن CDKN1C: به ندرت ممکن است در نواحی که متیلاسیون انجام شده رخ دهد.
• ناهنجاری های کروموزوم 11p15: این تغییرات ممکن است شامل حذف (نبود ماده ژنتیکی)، تکثیر (ماده ژنتیکی اضافی)، جابه جایی ها (حضور ژن ها در جایگاه اشتباهی) و وارونگی (نوآرایی ماده ژنتیکی) باشد.
هر چند برخی موارد از والدین به ارث می رسند، اما بیش ترشان به عنوان یک ناهنجاری ژنتیکی جدید در کودکان مبتلا رخ می دهد.
اختلال سندرم متفرق بکویت ویدمان و اختلال افزایش رشد در یک طرف بدن (همی هیپرتروفی)
بیش از ۸۵ درصد از موارد سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی متفرق است، به این معنا که اتفاقی و در خانواده ای رخ می دهد که هیچ نوع سابقه ای وجود ندارد. اغلب این موارد متفرق بر اثر اختلال ژنتیکی در ناحیه کروموزوم ۱۱ است. این طور به نظر می رسد که رشد بیش از حد در عارضه سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی ممکن است به دلیل غیرفعال شدن نامناسب یک یا چند ژن بازدارنده رشد یا بر اثر بروز بیش از حد ژن هایی باشد که باعث رشد سلولی می شوند.
افرادی که دارای سندرم بکویت ویدمان متفرق و همی هیپر تروفی منفرد هستند، به احتمال زیاد این ژن را به فرزندان خود منتقل نخواهند کرد. والدین کودکانی که به سندرم بکویت ویدمان مترفق و همی هیپر تروفی منفرد مبتلا هستند نیز در معرض خطر داشتن فرزندان دیگری با این اختلالات نخواهند بود.
BWS ارثی و همی هیپرتروفی منفرد
به طور تقریبی ۱۰ تا ۱۵ درصد موراد سندرم بکویت ویدمان متفرق و همی هیپر تروفی منفرد وراثتی است. به این معنا که از پدر و مادر به ارث می رسد. در این موارد، بیش از ۵۰ درصد احتمال وجود دارد که والد مبتلا یا حامل این ناهنجاری کروموزومی را در دوران بارداری به کودک منتقل کند.
اکثر موارد موروثی بر اثر جهش ژنتیکی در کروموزوم ۱۱ به وجود می آید که به آن CDKN1C می گویند. کم تر از یک درصد سندرم بکویت ویدمان به دلیل نوع دیگری از ناهنجاری در همان کروموزوم است، نوآرایی ماده ژنتیک که با عنوان «جابه جایی» یا «وارونگی» شناخته می شوند. اغلب شامل جدا شدن و نوآرایی دوباره بخش هایی از کروموزوم ها است. جابه جایی و وارونگی کروموزوم ها در صورتی که باعث شکسته شدن و قطع کروموزوم های اصلی شود، مشکلات بیش تری به وجود خواهند آورد.
تشخیص و آزمایش ژنتیک
تشخیص سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی یک تشخیص بالینی است. به این معنا که زمانی تشخیص داده می شود که کودک دارای یک یا چند ویژگی مرتبط با این عارضه باشد. تشخیص بالینی اغلب با آزمایش های ژنتیک تایید می شود که اغلب علت عارضه سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد مشخص می شود.
از آنجا که همی هیپرتروفی ممکن است به عنوان یک بیماری مجزا یا به عنوان ویژگی سندرم بکویت ویدمان ظاهر شود، همه کودکان مبتلا به همی هیپرتروفی باید برای تشخیص صحیح تحت نظر متخصص ژنتیک باشند. آزمایش ژنتیک کمک می کند تا مشخص شود چه زمان و چگونه این ناهنجاری ها در خانواده به وجود آمده است و اطلاعاتی در مورد احتمال ابتلای کودکان دیگر به این عارضه به دست می آید. برای آزمایش این ناهنجاری ها باید نمونه خون یا نمونه بافت های دیگر (معمولا DNA سلول های خون) گرفته شود.
نتیجه طبیعی آزمایش ژنتیک به معنای رد تشخیص این اختلالات نیست. نتیجه طبیعی ممکن است به دلیل موزاییسم باشد و تغییر ژنتیکی منجر به عارضه سندرم بکویت ویدمان در بافت آزمایش شده وجود نداشته است. توصیه می شود در صورت امکان، با سایر روش های جراحی بافت بیش تری از بیمار مشکوک به سندرم بکویت ویدمان گرفته شود. به این ترتیب می توان آزمایش های بعدی را انجام داد.
متخصصان توصیه می کنند، کودکانی که در آزمایش های بالینی نشانه هایی از سندرم بکویت ویدمان یا همی هیپرتروفی منفرد نشان داده اند، اما نتیجه ژنتیک آن ها منفی است، همان پروتکل های مدیریت پزشکی و نظارت سرطان را مانند کودکان با تشخیص مثبت دریافت کنند.
خطر سرطان در افراد مبتلا به سندرم بکویت ویدمان
کودکان مبتلا به سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد در معرض خطر ابتلا به سرطان های خاص دوران کودکی هستند. خطر ابتلا به سرطان ۵ تا ۱۰ درصد تخمین زده شده، اما این خطر بسته به علت ژنتیکی خاص وضعیت کودک ممکن است متفاوت باشد.
• تومور ویلمز. نوعی سرطان کلیه شایع ترین سرطان در این کودکان است. ۹۵ درصد تومورهای ویلمز رخ داده در کودکان مبتلا به سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد تا ۷ سالگی بروز می کند.
• هپاتوبلاستوما. یک نوع سرطان کبد است که دومین سرطان شایع در بین مبتلایان به سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد است. این سرطان معمولا تا سن ۲ سالگی رخ می دهد.
• به ندرت کارسینومای غدد فوق کلیه، نوروبلاستوما یا رابدومیوسارکوما رخ می دهد.
آیا سندرم بکویت ویدمان درمانی دارد؟
غربالگری سرطان و مراقبت های بعدی
توصیه می کنیم بیمارانی که مبتلا به سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد هستند به طور مرتب غربالگری های روتین را انجام دهند تا در صورت ابتلا به سرطان هر چه سریع تر تشخیص داده شود. تومور ویلمز و هپاتوبلاستوما از جمله سرطان هایی است که با روش های درمانی صحیح قابل درمان است. بخشی از شانس درمان بستگی به پیشرفت بیماری (مرحله بیماری) و بافت شناسی آن یا تغییرات ژنتیکی اکتسابی در بافت تومور دارد. تحقیقات نشان داده است که تشخیص سریع نتایج بهتری به همراه خواهد داشت، زیرا در مراحل اولیه تومور کوچک است و به راحتی می توان با جراحی آن را خارج کرد. همچنین تشخیص زودهنگام نیز ممکن است نیاز به شیمی درمانی را کاهش داده و مقدار داروی پرتودرمانی را کم کرده یا نیاز به انجام آن را از بین ببرد.تمام غربالگری های مربوط به سرطان باید با مشورت متخصص ژنتیک اطفال یا متخصص سرطان انجام شود و نتایج رادیولوژی توسط یک رادیولوژیست با تخصص کودکان بررسی شود. اگر نتیجه غربالگری تومور مشکوک یا تایید شده باشد، مراجعه هر چه سریع تر به متخصص آنکولوژیست اطفال توصیه می شود.توصیه می شود کودکانی که مشکوک یا دارای علائم ثابت شده سندرم بکویت ویدمان یا همی هیپرتروفی منفرد هستند تست های غربالگری زیر را انجام دهند.
سونوگرافی شکمی
سونوگرافی های شکمی باید هر سه ماه یک بار تا ۷ سالگی انجام شود. تا ۴ سالگی باید سونوگرافی کبد، کلیه ها و اندام های داخلی دیگر انجام شود و پس از ۴ سالگی، سونوگرافی کلیه با تصویری از غدد فوق کلیوی تا سن ۷ سالگی لازم است.
خطر ابتلا به هپاتوبلاستوما در کودکان بالای ۴ سال به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می کند. بنابراین تمرکز سونوگرافی ها باید روی کلیه ها (سونوگرافی کلیه) باشد، که شامل غدد فوق کلیوی است که بالای کلیه ها قرار دارند.
سونوگرافی شکمی بی خطر و بدون درد است و نیازی به استفاده از اشعه نیست.
اندازه گیری آلفافیتوپروتئین خون (AFP): آزمایش خون برای اندازه گیری AFP، هر ۳ ماه یک بار تا ۴ سالگی انجام می شود. AFP پروتئینی است که از سلول های نابالغ یا آسیب دیده کبد آزاد می شود و در موارد شدیدتر توسط سلول های سرطانی هپاتوبلاستوما ترشح می شود. این یک روش بسیار حساس برای تشخیص این نوع سرطان است.
به دلیل این که میزان AFP در دوران نوزادی به طور طبیعی بالا است، آزمایش ها باید به صورت منظم انجام شود و توسط یک متخصص با تجربه اطفال، متخصص ژنتیک یا متخصص آنکولوژیست کودکان بررسی شود.
نکته اصلی در مورد AFP پیگیری روند آن است. میزان طبیعی آن در طول زمان کاهش پیدا می کند. به منظور هماهنگی نتایج، در صورت امکان غربالگری AFP را در یک مرکز انجام دهید.
نیاز به مراقبت های بهداشتی بیش تر
برخی کودکان مبتلا به سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد، نیاز به مراجعه به متخصصان دیگر دارند. متخصصان ژنتیک نیز می توانند به کمک این متخصصان آمده و بر غربالگری تومور نظارت کنند.
• آنکولوژی (تومورشناسی): متخصصان سرطان می توانند در مورد خطرات آن صحبت کنند. همچنین به بررسی و هماهنگی نتایج آزمایش های مناسب برای سرطان بپردازند.
• اورتوپد: کودکانی که اندازه پاهایشان متفاوت است باید توسط متخصص ارتوپدی معاینه شوند.
• جراح پلاستیک: کودکانی که زبان بزرگ دارند، باید توسط یک جراح پلاستیک معاینه شوند و همچنین تاثیرات بالقوه آن بر غذا خوردن، حرف زدن و خواب آن ها مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
• غدد درون ریز: کودکانی که دچار افت قند خون شدید هستند باید توسط یک متخصص غدد ارزیابی شوند و ممکن است تا برقراری حالت طبیعی نیاز به درمان داشته باشند.
ارزیابی های بیش تر بر اساس نیازهای بالینی انجام خواهد شد.
چشم انداز افراد مبتلا به سندرم بکویت ویدمان چگونه است؟
اکثر کودکان مبتلا به سندرم بکویت ویدمان و همی هیپرتروفی منفرد به سلامت رشد می کنند و بزرگ می شوند.
با رشد کودکان، جنبه های فیزیکی سندرم بکویت ویدمان کمتر به چشم می آید. در کودکی اغلب بزرگ تر از همسالان خود هستند، اما به تدریج سرعت رشد آن ها کاهش می یابد. در نوجوانی رشد آن ها طبیعی شده و خطر ابتلا به سرطان کاهش پیدا می کند. معمولا در بزرگسالی قد بلندتری از حد میانگین خواهند داشت.
بزرگسالان مبتلا به این اختلالات می توانند زندگی عادی و فرزندان سالمی داشته باشند. معمولا از هوشی طبیعی برخوردار هستند و طول عمری طبیعی خواهند داشت. برخی از نشانه های فیزیکی قابل مشاهده سندرم بکویت ویدمان، مانند اختلاف در طول پا یا بزرگ شدن زبان، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد، اما بیش تر خصوصیات این عارضه با گذشت زمان کم تر به چشم می آید.
مطالعه بیشتر:
سندرم ادوارد یا تریزومی 18، از تشخیص تا درمان
علت سندرم ایکس شکننده و سندرم X شکننده چیست؟
سندرم ترنر و بارداری وچه عواملی باعث بروز سندرم ترنر می شود؟
سندروم نونان چیست و چه علائمی داردوعلت بروز این سندروم چیست
