گالاکتوره، ترشحات شیری از پستان به چه علت است؟
ترشحات شیری از پستان به معنی انجام فرآیند تولید شیر است. برای بانوان باردار یا آنهایی که به تازگی زایمان کرده اند، ترشح شیر طبیعی است. هورمون ها به غدد پستانی در بدن فرمان می دهند که تولید شیر برای تغذیه کودک را شروع می کنند. اما تولید شیر در بانوانی که هرگز باردار نشده اند و حتی در آقایان نیز می تواند رخ دهد. این بیماری گالاکتوره یا شیر ریزش نام دارد و به دلایل مختلفی بروز می کند. طبق نظر متخصصان، گالاکتوره در حدود 20 تا 25 درصد خانمها اتفاق می افتد.
علائم گالاکتوره در دوران غیر بارداری چیست؟
شایعترین علامت گالاکتوره تولید بیش از حد شیر در یک یا هر دو پستان است. این بیماری در بانوان شیوع بیشتری دارد اما در آقایان و نوزادان نیز مشاهده می شود.
سایر علائم گالاکتوره عبارتند از:
• نشت شیر از نوک پستان ها که به طور تصادفی اتفاق می افتد
• بزرگ شدن بافت پستان
• قاعدگی های از دست رفته یا نامنظم
• از بین رفتن میل جنسی یا کاهش آن
• حالت تهوع
• آکنه
• رشد غیرطبیعی مو
• سردرد
• مشکل بینایی
دلایل گالاکتوره در دوران غیر بارداری
گالاکتوره علل مختلف و گوناگونی دارد و در بعضی موارد به سختی می توان علت را مشخص کرد. عدم تعادل هورمونی، عوارض جانبی دارو و سایر بیماری ها می توانند عامل شیرریزش در دوران غیربارداری باشند. شایعترین علت تولید شیر افزایش هورمون تولید شده در مغز به نام پرولاکتین است. افزایش پرولاکتین می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
• داروها
• مشکلات اساسی پزشکی
• تومور
• تحریک بیش از حد نوک پستانها
گالکتوره دلایل دیگری نیز دارد، مانند:
کدام داروها می توانند سبب گالاکتوره در بانوان شوند؟
برخی از داروهایی که می توانند گالاکتوره ایجاد کنند، عبارتند از:
• داروهای ضدروان پریشی
• داروهای ضدافسردگی
• داروهای ضدبارداری
• داروهای سوزش سر دل
• مسکن های خاص درد
• داروهای فشار خون
• داروهای حاوی هورمون
چه بیماری هایی می توانند سبب گالاکتوره شوند؟
بیماری های زیر نیز از جمله دلایل شیرریزش در دوران غیربارداری هستند:
• مشکلات تیروئید
• بیماری کلیه یا کبد
• استرس مزمن
• تومورها یا بیماری هیپوتالاموس
• هرگونه ضربه یا آسیب به بافت پستان
• مقادیر بالای استروژن (در نوزادان)
آیا استفاده از مواد مخدر گالاکتوره ایجاد می کند؟
استفاده منظم از برخی مواد مخدر مانند مواد افیونی، ماری جوانا و کوکائین می تواند باعث شیرریزش بدون بارداری شود. در صورت استفاده از داروهای مخدر حتما نوع و مقدار مصرف خود را به پزشک اطلاع دهید. پزشک باید هنگام تشخیص گالاکتوره، از این موضوع مطلع باشد.
تحریک پستان
برای برخی از افراد، تحریک منظم پستان ممکن است گالاکتوره ایجاد کند. تحریک هنگام فعالیت جنسی، خودآزمایی پستان یا لباس های تنگی که به نوک سینه فشار وارد می آورد، نوعی تحریک محسوب می شوند.
مادرانی که نوزاد به دنیا آورده اند و مایل به شیردهی هستند، می توانند سینه های خود را آماده کرده و با شیردوش سطح پرولاکتین را افزایش دهند.
تشخیص شیرریزش در شرایط غیربارداری
درمان گالاکتوره به علت ایجاد آن بستگی دارد. پزشک در مورد سابقه خانوادگی سوال خواهد کرد و ممکن است چند آزمایش برای تعیین علت انجام دهد. همچنین معاینه فیزیکی پستان را انجام می دهد تا مقداری از ترشحات را برای معاینه به آزمایشگاه ارسال کند.
آزمایش های دیگر، عبارتند از:
• آزمایش خون برای دیدن سطح هورمون ها
• آزمایش بارداری برای تعیین وضعیت بارداری
• ماموگرافی یا سونوگرافی برای بررسی تغییرات بافت پستان
• ام آر آی برای بررسی مغز از نظر تومور یا مشکلات غده هیپوفیز
درمان گالاکتوره در دوران غیربارداری چیست؟
پس از تعیین علت گالاکتوره، درمان لازم تجویز می شود. برخی از کارها مانند اجتناب از لباس تنگ و کاهش میزان تحریک پستان در هنگام فعالیت جنسی را می توان به تنهایی انجام داد.
سایر درمان ها نظیر تغییر در داروها به عنوان مثال تغییر داروی ضد افسردگی یا استفاده از داروهای دیگر برای تنظیم هورمون ها باید تحت نظر پزشک انجام شود.
برخی از متخصصان، قطع داروهای ضد روان پریشی، کاهش استعمال ماری جوانا، کوکائین و یا مواد افیونی و محدود کردن تحریک نوک پستان را به عنوان راهی برای درمان گالاکتوره توصیه می کنند. اما متوقف شدن شیرریزش، حتی پس از قطع دارو ممکن است چند ماه طول بکشد.
گاهی اوقات اگر علت شیرریزش تومور یا مشکل غده هیپوفیز باشد، جراحی نیاز است. پزشک برای بررسی آزمایشات بیشتری انجام می دهد. برای پایین آوردن مقدار پرولاکتین می توان از دارو استفاده کرد. بروموکریپتین دارویی است که برای کاهش سطح بالای پرولاکتین در خون مورد استفاده قرار می گیرد و به درمان علائم شیرریزش کمک می کند.
برای پیشگیری از گالاکتوره چه کنیم؟
برخی از دلایل بروز گالاکتوره مانند عدم تعادل هورمونی، تومورها یا سایر بیماری ها از عهده ما خارج است. اما به کمک درمانهای خانگی می توان احتمال شیرریزش را کاهش داد. برخی از این راهکارها عبارتند از:
• از پوشیدن لباس زیر یا لباسی که نوک پستان را تحریک می کند، خودداری کنید.
• اجتناب از تحریک زیاد پستانها.
• تمرین روشهای سالم برای از بین بردن استرس.
آیا گالاکتوره خطرناک است؟
خبر خوب این که گالاکتوره معمولاً یا خود به خود از بین می رود یا پس از مداوای علت های زمینه ای رفع می شود. اگر ترشحات نوک پستان شیری نباشد و ظاهرا، خونی یا زرد باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سایر دلایل مربوط به ترشحات نوک پستان عبارتند از:
• رشد خوش خیم (غیر سرطانی) پستان
• تومورهای غده هیپوفیز
• یک نوع نادر از سرطان پستان به نام بیماری پاژه نوک سینه
گام بعدی
اگر به مدت شش ماه گذشته، باردار یا شیرده نبوده اید اما گالاکتوره یا نوع دیگری از ترشحات پستان را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر مورد جدی باعث ترشحات شده است، باید زودتر مداوا شود.
مطالعه بیشتر:
ترشح سينه در بارداری نشانه چيست؟
هورمون پرولاكتين چيست و از کجا ترشح می شود؟
آیا ترشح از سینه در زنان غیرطبیعی و خطرناک است؟
راه های خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی چیست؟