راه های خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی چیست؟
آیا تصمیم گرفته اید به فرزندتان شیر خشک بدهید ولی هنوز شیر دارید و در پستان تجمع کرده است؟ یا شاید زمان از شیر گرفتن کودک فرا رسیده است و باید شیردهی را متوقف کنید. تجمع شیر در پستان درد زیادی دارد و دردسرهای خشک کردن شیر نیز قابل درک است. در ادامه این مطلب راه های خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی و روش هایی را برای خلاصی از درد پستان ها در این دوران برایتان شرح می دهیم.
خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی
اگر آمادگی دارید که فرزندتان را از شیر بگیرید، شاید ترک ناگهانی و بدون مقدمه برای خودتان جالب باشد اما لازم است این کار را به آرامی و به تدریج انجام دهید. توقف ناگهانی شیردهی گاهی اوقات عوارض جدی به همراه دارد.
شیردهی بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می شود. هر چقدر بیشتر به فرزندتان شیر بدهید، شیر بیشتری خواهید داشت. اگر ناگهان شیردهی را ترک کنید، بدن شما نمی تواند با همین سرعت ترشح شیر را متوقف کند. به همین دلیل احتمال بروز احتقان دردناک سینه و در موارد جدی تر، ماستیت یا عفونت پستان وجود دارد. اگر از شیر گرفتن بیش از چند هفته طول بکشد، بدن به طور طبیعی متوجه خواهد شد که نیاز به شیر مادر کمتر است و در نتیجه شیر کمتری تولید می شود.
چگونه بچه را از شیر بگیریم؟
• شیر مادر را جایگزین کنید: به تدریج روزی یکبار شیر مادر را در هر نوبت با مواد جامد یا مایعات دیگر مانند غذای کودک یا شیر خشک غنی شده با آهن جایگزین کنید.
• آهسته و پیوسته عمل کنید: وقتی یک وعده شیردهی را با یک وعده غذایی جایگزین کردید، 3 تا 5 روز به همین منوال پیش بروید و بعد یک وعده دیگر اضافه کنید.
• نوازش برای آرامش: برای اینکه کودک بداند عشق و محبت شما پایدار است باید در خلال این تغییرات زمان بیشتری را با او سپری کنید. به این ترتیب می توان از افسردگی پس از شیردهی نیز پیشگیری کرد.
برای خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی چه اقداماتی می توان انجام داد؟
اگر سرعت خشک شدن شیر متناسب با نیاز شیرخوار نباشد، یعنی کودک کمتر شیر بخورد ولی فرآیند ترشح شیر مانند گذشته ادامه داشته باشد، یا مادر به دلایل پزشکی ناگزیر به قطع ناگهانی شیر باشد، می توان از راهکارهای زیر برای خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی سریع شیر بهره گرفت:
1- چای مریم گلی
مریم گلی حاوی یک فرم طبیعی استروژن است و به خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی کمک می کند. اگر در منزل مریم گلی خشک دارید، یک قاشق چای خوری از آن را در یک فنجان آب گرم به مدت حدود 15 دقیقه دم کرده و از آن استفاده کنید. برای اینکه خوب نتیجه بگیرید هر 6 ساعت یکبار یک لیوان از این دمنوش را بنوشید. این دمنوش بسیار تلخ است و باید با کمی عسل، شکر یا هر شیرین کننده دلخواه مصرف شود.
2- جلوگیری از بارداری
اگر در دوران شیردهی از قرص های ضد بارداری استفاده می کردید، احتمالا پزشک داروهای مبتنی بر پروژستین را برایتان تجویز کرده است. زیرا این دسته از قرص ها اگر بر پایه استروژن باشند باعث کمبود شیر در مادران شیرده خواهند شد. بنابراین برای خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی در شرایط خاص می توان از داروهای ضد بارداری مبتنی بر استروژن استفاده کرد. فراموش نکنید کنترل هورمونی عوارض جانبی دارد و باید به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شود.
3- ضد احتقان ها
در سرماخوردگی، ضد احتقان ها مجاری بینی را باز و مخاط تولید شده را خشک می کنند. البته این داروها برای دوران شیردهی چندان مناسب نیستند زیرا موجب خشکی سایر مایعات بدن خواهند شد. اما اگر سایر راهکارها افاقه نکرد می توان به عنوان آخرین راه حل از ضد احتقان ها برای خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی استفاده کرد. چنانچه می خواهید فرآیند خشک شدن شیر تسریع گردد، از این داروها کمک بگیرید. اما قبل از مصرف هر نوع دارو باید با پزشک مشورت کنید، برخی از ضد احتقانها اگر بدون احتیاط مصرف شوند، عوارض جانبی دارند.
در مدتی که شیر مادر خشک می شود، از انجام چه کارهایی باید خودداری کرد؟
در مدتی که فرزندتان را از شیر می گیرید یا شیر در حال خشک شدن است، در کنار اقدامات متعددی که باید انجام دهید، نبایدهای بسیاری نیز وجود دارد. در اینجا به مواردی اشاره می کنیم:
1- سوتین های سفت و تنگ
شاید از اطرافیان خود بشنوید که استفاده از سوتین های تنگ و سفت مانع از ترشح شیر می شود، اما این ایده خوبی نیست. سفت نگه داشتن سینه احتمال احتقان یا تجمع شیر در پستان را افزایش داده و یا آن را بدتر می کند.
2- دوشیدن
هرچه وعده های شیردهی کاهش یابد، بدن برای تغییر به زمان بیشتری نیاز دارد. با کاهش تقاضا بدن برای ترشح شیر کمتر آماده می شود. در این شرایط شیر در سینه جمع و پستان سنگین می شود. شاید تصور کنید می توان با دوشیدن پستان شدت فشار را کاهش داد اما از انجام این کار خودداری کنید. با دوشیدن شیر پیام نیاز بیشتر به مغز رسیده و لذا فرآیند کاهش ترشح شیر طولانی تر خواهد شد.
3- ماساژ دادن سینه ها
هنگامی که کمر آسیب ببیند، آن را ماساژ می دهید، شاید فکر کنید برای کاستن فشار از سینه ها نیز ماساژ روش خوبی است. اما ماساژ پستانها برای ترشح شیر به بدن پیام می فرستد گویی که بدن در حال شیردهی است.
هرچه تحریک سینه ها بیشتر شود، شیر بیشتری ترشح خواهد شد و این دقیقاً مغایر با آن چیزی است که می خواهید. اگر قصد دارید ذخیره شیر کاهش پیدا کند باید از تحریک پستانها حتی هنگام رابطه زناشویی خودداری کنید.
کاهش درد پستان هنگام از شیر گرفتن
مشکلات از شیر گرفتن در کنار درد و ناراحتی هایی که به همراه دارد، دوران دشواری است. لذا مراقبت از خود برای گذر از این دوره اهمیت بسیار دارد تا بتوانید همراه فرزندتان آن را به خوبی سپری کنید.
در صورت بروز درد در دوران شیردهی، می توانید از روشهای زیر برای تسکین و کنترل درد استفاده کنید:
1- دوش داغ
اگر سینه های شما متورم و درگیر شده باشد، حمام گرم به تسکین کمک می کند. برخی معتقدند آب گرم باعث نشت شیر می شود، اما اگر مدت زمان دوش را کوتاه کنید بدن شیر بیشتر تولید نخواهد کرد.
2- کلم برگ
شاید این اعتقاد مادربزرگ در مورد تاثیر معجزه آسای برگ کلم در تسکین درد احتقان سینه خنده دار به نظر برسد. اما بد نیست شما هم امتحان کنید. واقعا مادر بزرگ ها درست می گویند، برگ کلم سرد را داخل لباس زیر خود قرار دهید تا درد سینه را تسکین دهد. اما فراموش نکنید:
• برگ ها را بشوئید: برگهای یک کلم سبز را جدا کرده و بشویید و سپس آنها را کاملاً خشک کنید.
• آنها را یخچال نگه دارید: برگهای تازه شسته شده را در یخچال نگهداری کنید تا آماده استفاده شود.
• برگها را خرد کنید: قبل از قرار دادن برگ ها در داخل لباس زیر، رگ برگ ها را با وردنه کاملا خرد کنید یا با چاقو برش دهید. رگ برگ های کلم در سوتین پوست را آزار می دهد.
• این عمل را تکرار کنید: هر برگ باید 20-30 دقیقه بماند، در طول شبانه روز هر 4 ساعت یکبار با برگهای تازه این عمل را تکرار کنید.
• مراقب باشید برخی معتقدند برگ کلم به خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی کمک می کند، اما یافته های علمی در این راستا وجود ندارد.
3- داروهای مسکن
داروهای مسکن بدون نسخه درد ناشی از تجمع شیر را از بین نمی برند، اما به کاهش تورم و درد ناشی از آن کمک می کنند. استامینوفن و ایبوپروفن که به راحتی از داروخانه ها تهیه می شوند، هم در دوران کاهش شیردهی و هم توقف کامل این فرآیند قابل استفاده هستند.
4- کیسه آب سرد
کیسه آب سرد نیز مانند برگ های کلم به کاهش درد و تورم احتقان کمک می کند. می توانید یخ خرد شده یا نخود فرنگی یخ زده داخل کیسه بریزید. کمپرس آب سرد سریع تر از مسکن و به مدت طولانی تر درد را تسکین می دهد. برخلاف برگ های کلم، کیسه یخ به زودتر خشک شدن شیر کمک نمی کند، اما در حالی که بدن کار خود را به طور طبیعی انجام می دهد، باعث آرامش خواهد شد. فرقی نمی کند چه زمانی یا چرا تصمیم گرفتید کودک را از شیر بگیرید. این تصمیم چه به دلایل پزشکی باشد و یا شغلی یک امر شخصی است و فقط خودتان تصمیم گیرنده هستید. اما به یاد داشته باشید که می توانید برای کاهش ناراحتی های عاطفی و جسمی ناشی از خشک شدن شیر مادر در پایان شیردهی از راهکارهای موثری استفاده کنید.
از تجربیات مادران دیگر بهره بگیرید، وقت خود را صرف نوازش فرزندتان کنید و او را سرگرم فعالیت های دیگر نمائید. مقداری کلم در یخچال نگه دارید. راحت باشید و در عین حال با همه تغییراتی که رخ می دهد، به فرزندپروری خود ادامه دهید.
مطالعه بیشتر:
1- بهترین روش برای درمان جمع شدن شير در سينه
2- درمان درد و سفت شدن سينه در دوران شيردهي
3- با ورم پستان بعد از شیر گرفتن کودک چه کنیم؟
4- روش های کاهش درد پستان ها پس از شیر گرفتن نوزاد
