کوآرکتاسیون آئورت چیست و علائم کوآرکتاسیون آئورت چیست؟
آئورت بزرگترین شریان و سرخرگ بدن شما است که خون غنی از اکسیژن را از قلب به بقیه بخش های بدن منتقل می کند. باریک شدن یا تنگ شدن آئورت یا همان کوآرکتاسیون آئورت، شرایطی است که قلب شما را وادار می کند تا برای انتقال خون از طریق آئورت، پمپاژ بیشتر و سخت تری داشته باشد. کوآرکتاسیون یا تنگی آئورت به طور کلی از بدو تولد وجود دارد (بیماری مادرزادی). اگرچه این شرایط می تواند بر روی هر بخشی از شریان آئورت تأثیر بگذارد، اما نقص اغلب در نزدیکی یک رگ خونی به نام مجرای شریانی دیده می شود. علائم ناشی از کوآرکتاسیون ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد و بسته به میزان باریک شدن آئورت، ممکن است تا بزرگسالی تشخیص داده نشود. مشکل کوآرکتاسیون آئورت اغلب همراه با سایر نقایص قلبی اتفاق می افتد و اگرچه درمان آن معمولاً موفقیت آمیز است، اما این شرایط نیاز به پیگیری دقیق مادام العمر دارد.
علائم کوآرکتاسیون آئورت چیست؟
علائم کوآرکتاسیون آئورت به شدت این بیماری بستگی دارد. بیشتر افراد هیچ علامتی ندارند و به همین دلیل هم موارد خفیف ممکن است تا بزرگسالی تشخیص داده نشوند.
نوزادانی که دچار کوآرکتاسیون شدید آئورت هستند ممکن است اندکی پس از تولد، علائم این بیماری را از خود نشان دهند که شامل این موارد هستند:
• پوست رنگ پریده،
• تحریک پذیری،
• تعریق شدید،
• مشکل در تنفس،
• مشکل در تغذیه،
افرادی که دچار کوآرکتاسیون آئورت هستند همچنین ممکن است علائم یا نشانه هایی از سایر نقایص قلبی را داشته باشند که غالباً به طور همزمان با این بیماری اتفاق می افتند.
علائم یا نشانه های کوآرکتاسیون آئورت که بعد از نوزادی بروز پیدا می کنند، معمولاً شامل موارد زیر هستند:
• فشار خون بالا،
• سردرد،
• ضعف عضلانی،
• گرفتگی پا یا احساس سردی پا،
• خون دماغ شدن،
• درد قفسه سینه،
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر خودتان یا فرزندتان علائم یا نشانه های زیر را داشتید، باید به دنبال دریافت کمک های پزشکی باشید:
• درد شدید قفسه سینه،
• غش کردن،
• تنگی نفس ناگهانی،
• فشار خون بالا و بدون دلیل،
اگرچه داشتن این علائم یا نشانه ها همیشه به این معنی نیست که شما از نظر سلامتی در خطر هستید اما در هر حال بهتر است سریعاً بررسی های لازم برایتان انجام شوند. زیرا تشخیص و درمان به موقع می تواند باعث نجات جان شما شود.
علت اصلی کوآرکتاسیون آئورت چیست؟
پزشکان به درستی نمی دانند که چه عواملی باعث کوآرکتاسیون آئورت می شوند. ما می دانیم که این بیماری به طور کلی از بدو تولد (مادرزادی) وجود دارد و متاسفانه نقائص مادرزادی قلبی از همه نقایص مادرزادی شایع تر هستند.
به ندرت، ممکن است که کوآرکتاسیون آئورت در سال های بعدی زندگی ایجاد شود. شرایط یا رویدادهایی که می توانند آئورت را باریک و تنگ کنند و باعث این بیماری شوند، عبارتند از:
• آسیب ضربه ای،
• تصلب شرایین شدید (آترواسکلروزیس)،
• رگ های ملتهب (تورم تاكایاسو که یک بیماری انسدادی سرخرگی است).
کوآرکتاسیون آئورت معمولاً رگ های خونی که در قسمت فوقانی و بالایی بدن منشعب شده اند را درگیر کرده و محل آن قبل از آن دسته از رگ های خونی است که به پایین تنه شما منتهی می شوند. این مساله در اغلب موارد می تواند منجر به فشار خون بالا در بازوها شود در حالی که فشار خون در پاها و مچ پا پایین است.
در صورت وجود کوآرکتاسیون آئورت، محفظه پایینی در سمت چپ قلب (بطن چپ) قلب شما بیشتر کار می کند تا بتواند خون را از طریق آئورت تنگ شده پمپاژ کند که در نتیجه آن فشار خون در بطن چپ افزایش می یابد. این مساله ممکن است باعث ضخیم شدن دیواره بطن چپ شود (هایپرتروفی).
عوامل خطر برای کوآرکتاسیون آئورت کدامند؟
تنگی یا کوآرکتاسیون آئورت غالباً همراه با سایر نقایص مادرزادی قلبی اتفاق می افتد. برخی از بیماری های قلبی نیز با کوآرکتاسیون آئورت همراه هستند، از جمله:
• دریچه آئورت دو لتی: دریچه آئورت، دریچه ای است که حفره پایین سمت چپ قلب (بطن چپ) را از شریان آئورت جدا می کند. یک دریچه آئورت در حالت معمول سه لتی (دارای سه لبه) بوده ولی در این بیماری، تنها دو لت دارد. بسیاری از افراد مبتلا به کوآرکتاسیون آئورت، دریچه آئورت دو لتی دارند.
• تنگی زیر دریچه آئورت: این مشکل زمانی اتفاق می افتد که ناحیه ای در زیر دریچه آئورت باریک و تنگ شود و جریان خون از بطن چپ به آئورت را مسدود کند. این باریک شدن ممکن است به دلیل تشکیل یک غشای فیبری ایجاد شده باشد.
• مجرای شریانی باز: مجرای شریانی رگی است که شریان ریوی سمت چپ جنین را به آئورت متصل کرده و در دورانی که جنین در رحم رشد می کند، باعث می شود که خون ریه ها را دور بزند. اندکی پس از تولد، مجرای شریانی معمولاً بسته می شود و اگر باز بماند، اختلال قلبی است که به عنوان مجرای شریانی باز شناخته می شود.
• سوراخ هایی در دیواره بین دو طرف چپ و راست قلب: برخی از افراد با حفره ای در دیواره (سپتوم) بین حفره های فوقانی قلب (نقص دیواره بین دهلیزی) یا حفره های تحتانی قلب (نقص دیواره بین بطنی) متولد می شوند. این نقائص باعث می شود خون غنی از اکسیژن سمت چپ قلب با خون سمت راست قلب که اکسیژن زیادی ندارد، مخلوط شود.
• تنگی مادرزادی دریچه میترال: دریچه میترال، دریچه ای است که بین حفره بالایی و پایینی قلب یعنی مابین دهلیز و بطن چپ واقع شده است و اجازه می دهد تا خون از سمت چپ قلب شما جریان یابد. در تنگی دریچه میترال، این دریچه باریک می شود و در نتیجه، با کاهش یافتن جریان خون بین دهلیز و بطن سمت چپ قلب، فشار در حفره فوقانی سمت چپ (دهلیز) افزایش می یابد. با توجه به اینکه خون غنی از اکسیژن از ریه ها از طریق رگ هایی که به دهلیز سمت چپ متصل می شوند به قلب برمی گردند، افزایش فشار در دهلیز چپ ممکن است منجر به علائم احتقان ریه شود که شامل تنگی نفس، مشکلات تنفس در هنگام ورزش کردن و تنگی نفس در حالت خوابیده هستند.
کوآرکتاسیون آئورت در نوزادان دختر بیشتر است یا پسر؟
مشکل کوآرکتاسیون آئورت در نوزادان پسر بیشتر از دختر دیده می شود و به علاوه احتمال وقوع آن در افرادی که بیماری های ژنتیکی خاصی مانند سندرم ترنر دارند، نیز بالاتر است.
کوآرکتاسیون آئورت چه عوارضی برای فرد ایجاد می کند؟
بدون درمان، کوآرکتاسیون آئورت می تواند به طور مکرر عوارض و مشکلاتی را برای مبتلایان ایجاد کند. در نوزادان این بیماری ممکن است منجر به نارسایی قلبی یا مرگ شود.
فشار خون بالا، شایع ترین عارضه طولانی مدت کوآرکتاسیون آئورت است. اگرچه فشار خون معمولاً پس از درمان و ترمیم کوارکتاسیون آئورت کاهش می یابد، اما ممکن است همچنان بالاتر از حد طبیعی باشد.
سایر عوارض ناشی از کوآرکتاسیون آئورت ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• شریان ضعیف یا متورم در مغز (آنوریسم مغزی) یا خونریزی در مغز (هموراژی)،
• پارگی یا نشت از آئورت (تشریح)
• بزرگ شدن یا بیرون زدگی در بخشی از دیواره آئورت (آنوریسم)،
• نارسایی قلبی،
• بیماری عروق کرونر زودرس (باریک شدن رگ های خونی که قلب را تأمین می کنند)،
• سکته قلبی.
اگر کوآرکتاسیون آئورت شدید باشد، این احتمال وجود دارد که قلب شما نتواند خون را به اندازه کافی به بقیه اندام های بدن شما انتقال دهد. این شرایط می تواند باعث آسیب قلبی شده و حتی منجر به نارسایی کلیه یا نارسایی سایر اعضا شود.
البته حتی بعد از درمان کوآرکتاسیون آئورت هم برخی عوارض قابل انتظار هستند که عبارتند از:
• باریک شدن مجدد آئورت (کوارکتاسیون مجدد، احتمالاً سال ها پس از درمان)،
• فشار خون بالا،
• آنوریسم آئورت یا پارگی آن،
در نتیجه، برای کوآرکتاسیون آئورت به پیگیری مادام العمر نیاز خواهید داشت و ممکن است درمان های اضافی و حمایتی نیز لازم باشند.
برای پیشگیری از کوآرکتاسیون آئورت در نوزاد چه کنیم؟
متاسفانه نمی توان از بروز کوآرکتاسیون آئورت جلوگیری کرد، زیرا مشکلی مادرزادی است و معمولاً از بدو تولد وجود دارد. با این حال، اگر شما یا فرزندتان به وضعیتی مبتلا هستید که خطر کوآرکتاسیون آئورت را افزایش می دهد، مانند سندرم ترنر، دریچه آئورت دو لتی یا سایر نقائص قلبی و یا سابقه خانوادگی بیماری های مادرزادی قلب، حتما تحت نظر پزشک باشید، زیرا تشخیص به موقع می تواند به کاهش عوارض کمک کند.
مطالعه بیشتر:
انواع بیماری های قلبی در کودکان و نوزادان
علائم بیماری قلبی در کودکان و نوزادان چیست؟
سوراخ قلب نوزاد آیا خطرناک است و آیا درمانی دارد؟
نقص دیواره بین بطنی VSD ، سوراخ بین بطنی قلب نوزاد چیست؟
