اسکن تیروئید. آیا اسکن تیروئید در بارداری و شیردهی مجاز است؟

موارد استفاده از اسکن تیروئید

اسکن تیروئید می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا تیروئید شما به درستی کار می کند یا خیر. همچنین ممکن است لازم باشد تا برای اندازه‌گیری واکنش تیروئید، آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU) را با اسکن انجام دهید.

قبل از آزمایش یک ماده رادیواکتیو به نام رادیوایزوتوپ یا رادیونوکلئید "ردیاب" به شما داده می شود. شما می توانید این ماده را از طریق تزریق، نوشیدن مایع یا خوردن قرص دریافت کنید. ردیاب هنگامی که به بدن شما وارد می شود، اشعه گاما را از خود منتشر می کند و یک دوربین گاما یا اسکنر از خارج از بدن شما می تواند این نوع انرژی را تشخیص دهد.

دوربین ناحیه تیروئید شما را اسکن می کند. ردیاب را ردیابی می کند و نحوه پردازش تیروئید شما را مورد اندازه گیری قرار می دهد. این دوربین با یک کامپیوتر کار می کند تا تصاویری را ایجاد کند که ساختار و عملکرد تیروئید را بر اساس نحوه تعامل آن با ردیاب شرح دهند.

اسکن تیروئید چه مواردی را تشخیص می دهد؟

اسکن تیروئید می تواند برای ارزیابی ناهنجاری های یافت شده در معاینه فیزیکی یا آزمایش های آزمایشگاهی استفاده شود. از تصاویر این آزمایش می توان برای تشخیص موارد زیر استفاده کرد:

•  توده ها، ندول ها (کیست ها) یا سایر ضایعات رشد کرده در ناحیه تیروئید،
•  التهاب یا تورم،
•  تیروئید پرکار یا پرکاری تیروئید،
•  تیروئید کم کار یا کم کاری تیروئید،
•  گواتر، که به معنای بزرگ شدن غیرطبیعی تیروئید است،
•  سرطان تیروئید،

آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU)، عملکرد غده تیروئید را ارزیابی می کند. هنگامی که تیروئید شما ید رادیواکتیو را جذب می کند، ید را برای تولید هورمون های تیروئید پردازش خواهد کرد. با اندازه‌گیری میزان ید رادیواکتیو در غده تیروئید، پزشک می‌تواند نحوه تولید هورمون‌ های تیروئیدی را ارزیابی کند.

بررسی متاستاتیک نوعی اسکن تیروئید است که معمولاً برای افراد مبتلا به سرطان تیروئید انجام می شود. این بررسی با تشخیص محل جذب ید، می ‌تواند تعیین کند که آیا سرطان تیروئید گسترش یافته است یا خیر. این روش معمولاً پس از جراحی تیروئید و برداشتن کامل غده تیروئید یا برداشتن بخشی از آن انجام می شود. همچنین این بررسی می تواند تکه هایی از تیروئید که پس از جراحی درون بدن باقی مانده اند را نیز شناسایی کند.

روش اسکن تیروئید

اسکن تیروئید معمولاً به صورت سرپایی در بخش پزشکی هسته ای یک بیمارستان انجام می شود. این ارزیابی می تواند توسط یک تکنسین پزشکی هسته ای انجام شود. همچنین ممکن است متخصص غدد درون ریز نیز در طول انجام اسکن حضور داشته باشد یا نباشد. قبل از هر اسکن تیروئید، رادیونوکلئید را به شکل قرص، مایع یا از راه تزریق دریافت خواهید کرد. وقتی مدت زمان لازم را برای جذب ید رادیواکتیو سپری شد، به بخش پزشکی هسته ‌ای باز می‌ گردید.

 اسکن تیروئید چگونه انجام می شود؟

برای اسکن تیروئید بدون ید رادیواکتیو (RAIU)، روی میز معاینه دراز خواهید کشید. تکنسین سر شما را به عقب می برد تا گردن شما کشیده شود. سپس از یک اسکنر یا دوربین برای گرفتن عکس از تیروئید شما، معمولاً از حداقل سه زاویه مختلف استفاده می کند. از شما خواسته می شود که در حین گرفتن عکس ها بسیار بی حرکت بمانید. این فرآیند حدود 30 دقیقه طول می کشد.

روش آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU)

روش ید رادیواکتیو، 6 تا 24 ساعت پس از مصرف رادیونوکلئید انجام می شود. شما برای این آزمایش روی صندلی می نشینید. تکنسین یک کاوشگر را روی غده تیروئید شما قرار می دهد، جایی که رادیواکتیویته موجود را اندازه گیری می کند. این آزمایش چند دقیقه طول می کشد.

سپس شما به بخش پزشکی هسته ‌ای باز می‌گردید تا 24 ساعت پس از اولین آزمایش، مجموعه دیگری از ارزیابی ها را انجام دهید. این روش به پزشک شما اجازه می دهد تا میزان تولید هورمون تیروئید را بین دو نوبت آزمایش تعیین کند.

روش بررسی متاستاتیک

برای بررسی متاستاتیک، ید رادیواکتیو را به شکل قرص دریافت خواهید کرد. شما باید بین دو تا هفت روز صبر کنید تا ید در سرتاسر بدن شما حرکت کند. در روز انجام بررسی، روی میز معاینه دراز خواهید کشید. در حالی که بی حرکت دراز کشیده اید، اسکن از بدن شما از جلو و عقب گرفته می شود. این روش ممکن است برای برخی افراد ناراحت کننده باشد.

ریکاوری از اسکن تیروئید

پس از انجام اسکن تیروئید، باید با پزشک خود تماس بگیرید تا در مورد نحوه از سرگیری مصرف داروهای تیروئیدی شما را راهنمایی کند. ید رادیواکتیو موجود در بدن شما به واسطه ادرار دفع می شود. همچنین ممکن است به شما توصیه شود که مایعات اضافی بنوشید و مثانه خود را به طور مکرر تخلیه کنید تا رادیونوکلئیدها سریع تر از بدنتان خارج شوند. برای اینکه دیگران را از قرار گرفتن در معرض احتمالی مواد رادیواکتیو محافظت نمایید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که تا 48 ساعت پس از آزمایش، در هر نوبت استفاده از توالت آن را به خوبی و برای دو بار شستشو دهید. شما معمولاً می توانید بلافاصله پس از هر اسکن تیروئید، رژیم غذایی و فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.

خطرات اسکن تیروئید

در رادیونوکلئیدی که در هر اسکن تیروئید استفاده می شود، مقدار کمی از اشعه وجود دارد. قرار گرفتن شما در معرض تشعشعات در حداقل میزان و در محدوده قابل قبول برای معاینات تشخیصی خواهد بود. بنابراین انجام دادن یک روش پزشکی هسته ای، هیچ عارضه بلندمدتی ندارد.

واکنش های آلرژیک به مواد رادیونوکلئید بسیار نادر است و اگر واکنش آلرژیک رخ دهد، بسیار خفیف خواهد بود. در صورت تزریق رادیونوکلئید ممکن است برای مدت کوتاهی درد و قرمزی خفیف در محل تزریق را تجربه کنید.

آیا  اسکن تیروئید در دوران بارداری و شیردهی مجاز است؟

حتی اگر قرار گرفتن در معرض اشعه در حداقل میزان و کوتاه مدت باشد، اسکن تیروئید برای مادران باردار یا شیرده توصیه نمی شود. اگر اسکن متاستاتیک انجام داده اید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که تا شش ماه پس از آزمایش از باردار شدن یا فرزندآوری خودداری کنید.

آماده شدن برای اسکن تیروئید

در مورد داروهای تجویزی یا بدون نسخه ای که مصرف می کنید به پزشک خود بگویید. در مورد نحوه استفاده از آنها قبل و حین آزمون بحث کنید.ممکن است مجبور شوید از چهار تا شش هفته قبل از اسکن، داروهای تیروئید را قطع کنید. برخی از داروهای قلب و هر دارویی حاوی ید نیز ممکن است نیاز به تنظیم داشته باشند.

قبل از اسکن تیروئید چه چیزهایی ار نباید بخوریم؟

برای هر اسکن تیروئید، ممکن است از شما خواسته شود که از حدود یک هفته قبل از عمل از مصرف غذاهای خاصی که حاوی ید هستند، خودداری کنید. به طور معمول، شما نباید مواد غذایی زیر را بخورید:

•  محصولات لبنی،
•  صدف،
• سوشی،
•  جلبک خوراکی کلپ،
•  جلبک دریایی،
•  نمک ید دار،
•  چاشنی هایی که حاوی نمک یددار هستند،

همچنین باید از مصرف داروهای زیر نیز خودداری کنید:

•  آنتی هیستامین ها،
•  شربت های سرفه،
•  مولتی ویتامین ها،
•  مکمل های حاوی ید،

داروهای دیگری که می توانند بر نتایج آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU) تأثیر بگذارند، عبارتند از:

•  هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)،
•  باربیتورات ها،
•  کورتیکواستروئیدها،
• استروژن،
•  لیتیوم،
•  محلول لوگول که حاوی ید است،
•  نیترات ها،
•  فنوتیازین ها،
•  تولبوتامید،

به علاوه شما نباید هیچ آزمایش تصویربرداری دیگری که از ید رادیواکتیو استفاده می کند را به مدت شش هفته قبل از اسکن تیروئید انجام دهید. چند روز قبل از عمل، پزشک ممکن است برای تأیید اینکه عملکرد تیروئید شما هنوز غیرطبیعی است، آزمایش خون درخواست کند. اسکن تیروئید به عنوان ابزار تشخیصی ثانویه در مقایسه با سایر آزمایشات، مانند آزمایش خون، استفاده می شود. اسکن معمولاً زمانی که عملکرد تیروئید طبیعی است استفاده نمی شود. یک استثنا در این مورد زمانی است که ندول یا گواتر وجود داشته باشد.

ممکن است مجبور شوید چندین ساعت قبل از امتحان ناشتا باشید. غذا می تواند بر دقت اندازه گیری جذب ید رادیواکتیو (RAIU) تأثیر بگذارد. قبل از آزمایش باید هر گونه جواهرات یا سایر لوازم فلزی را نیز کنار بگذارید. این موارد ممکن است در دقت اسکن اختلال ایجاد کنند.

نتایج اسکن تیروئید

پزشک متخصص در تصویربرداری هسته ای تصاویر و نتایج اسکن تیروئید شما را ارزیابی می کند. نتایج شما در یک گزارش به پزشک شما ارسال خواهد شد.

نتایج اسکن تیروئید

اسکن طبیعی تیروئید هیچ گونه ناهنجاری در اندازه، شکل و محل غده تیروئید نشان نمی دهد. تیروئید شما یک رنگ سبز یکنواخت روی تصویر خواهد داشت. لکه های قرمز روی تصویر نشان دهنده رشد غیر طبیعی در ناحیه تیروئید است. نتایج طبیعی از اسکن متاستاتیک نشان دهنده عدم وجود بافت تیروئید و عدم گسترش سرطان تیروئید است.

یک اسکن غیرطبیعی تیروئید ممکن است تیروئید را بزرگ شده یا خارج از موقعیت نشان دهد که نشان دهنده وجود تومور احتمالی است. اندازه‌گیری ‌های غیرطبیعی همچنین ممکن است نشان دهند که غده تیروئید شما مقدار زیاد یا خیلی کم از رادیونوکلئید را جمع ‌آوری کرده است.

نتایج غیرطبیعی اسکن تیروئید همچنین ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

•  گواتر ندولر کلوئیدی که نوعی بزرگی تیروئید به دلیل ید بسیار کم است.
•  بیماری گریوز که نوعی پرکاری تیروئید است.
•  تیروئیدیت بدون درد، که می تواند شامل تغییر بین پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید باشد.
•  گواتر ندولار سمی، که به معنی بزرگ شدن یک گره روی گواتر موجود است.

نتایج ارزیابی متاستاتیک

نتایج غیرطبیعی از یک بررسی متاستاتیک نشان می دهد مکان هایی وجود دارد که سرطان تیروئید در آنجا گسترش یافته است. این بررسی همچنین نشان خواهد داد که پس از جراحی برداشتن غده تیروئید، بافت باقیمانده تیروئید کجا باقی می ماند.

نتایج آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU)

سطوح بالای غیرطبیعی هورمون تیروئید ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

•  مرحله اولیه تیروئیدیت هاشیموتو، که تورم مزمن تیروئید است.
•  پرکاری تیروئید ساختگی، که تیروئید پرکار ناشی از مصرف بیش از حد داروهای تیروئید است.
•  پرکاری تیروئید،
•  گواتر،

سطوح پایین غیرطبیعی هورمون تیروئید ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

•  کم کاری تیروئید،
•  اضافه بار ید،
•  تیروئیدیت تحت حاد، که التهاب غده تیروئید ناشی از ویروس است.
•  گره های تیروئید یا گواتر،

چشم انداز

پزشک نتایج آزمایش شما را با شما در میان خواهد گذاشت. اگر آزمایش ‌های شما نشان ‌دهد که تیروئید آنطور که باید کار نمی‌ کند، ممکن است آزمایش‌ های بیشتری را برای کمک به تشخیص درست درخواست کنند. بسته به شرایط، ممکن است داروهایی برای افزایش یا کاهش سطح هورمون تیروئید به شما داده شوند. پیگیری دقیق برای اطمینان از طبیعی بودن سطح هورمون شما ضروری است. اسکن تیروئید همچنین به شما کمک می کند تا از هر گونه عوارض بیماری بر روی سلامتی جلوگیری کنید.

مطالعه بیشتر:

بارداری و بیماری تیروئید

کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئید

درمان التهاب غده تیروئید بعد از زایمان چیست؟

تیروئید در نوزاد و چه عواملی باعث تیروئید در نوزاد می شود؟